این لوله برخلاف لوله‌های معمولی هیچگونه درزی ندارد و روش ساخت آن‌ها متفاوت از لوله‌های معمولی است. حال این سوال پیش می‌آید که دلیل اهمیت لوله بدون درز چیست؟ این لوله‌ها در چه صنایعی استفاده می‌شوند؟ چه تفاوت‌هایی با لوله‌های معمولی دارند؟ لوله مانیسمان را به چه روشی تولید می‌کنند که هیچ درزی ندارد؟ برای پاسخ به این سوالات و شناخت لوله‌های بدون درز، در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
لوله بدون درز چیست؟
لوله بدون درز (Seamless Pipe) نوعی لوله است که همانطور از اسمش مشخص است دارای هیچ درزی در ساختار خود نیست. این نوع لوله را به افتخار اولین کسی که این لوله‌ها را معرفی و وارد بازار مصرف کرد یعنی مانیسمان (1886، آلمان)، با نام لوله مانیسمان هم می‌شناسند. لوله‌های معمولی یا درز دار را از ورق‌های فولادی می‌سازند.
در واقع ورق‌های فولادی را در قطرهای مختلف خم کرده و دو سمت آن را به یکدیگر جوش می‌زنند. بنابراین معمولا فرایند اصلی لوله‌های درزدار، جوشکاری است. اما در برخی کاربردها مانند شرایطی که قرار است یک سیال داغ، سیال با خورندگی بالا (اسیدی و..) و یا یک سیال پرفشار از این لوله‌ها منتقل شوند، این درز یا محل جوشکاری می‌تواند به عنوان نقطه ضعف محسوب شود. در این شرایط یعنی در شرایطی که یا دمای سیال بالا است، یا خورندگی بالایی دارد و یا پرفشار است، احتمال نشت سیال مورد نظر از درز لوله‌ها وجود دارد.
اما چگونه این اتفاق می‌افتد؟ در مورد سیالات پر فشار، فشار بالای آن‌ها باعث وارد شدن تنش به درزها می‌شود و این تنش اعمالی اگر از حد تحمل بخش جوشکاری شده بیشتر باشد، باعث تخریب لوله از این محل‌ها شده و سیال نشت می‌کند. هنگامی که دمای سیال هم بالاست، در دمای بالا احتمال ذوب موضعی فیلرهای استفاده شده وجود دارد و همچنین از طرف دیگر در دمای بالا سرعت واکنش سیال با سطح لوله افزایش می‌یابد و این خوردگی لوله‌ها را تسریع می‌کند، بنابراین لوله‌ها از محل درزها دچار خوردگی شده و احتمال نشت وجود دارد. در مورد سیالات با خورندگی بالا هم جریان همین است. قسمت درزدار که جوشکاری شده است، ضعیف‌ترین قسمت لوله محسوب می‌شود و دچار خوردگی می‌شود.
بنابراین در این کاربردها نیاز به یک لوله بدون درز داریم که مانیسمان آلمانی در سال 1886 روش و تکنولوژی ساخت این لوله‌ها را کشف کرد و مشاهده کرد که در شرایطی خاص، می‌توان شمش‌های فولادی را از مرکز آن خالی و تبدیل به لوله کرد. این لوله‌ها در دو نوع سطح مقطع دایره‌ای (رایج‌ترین مدل آن) و چهارگوش یا مربعی تولید می‌شوند. هر یک از این نوع لوله مانیسمان ویژگی‌های خاص خود را دارند و برای کاربردی خاص مناسب هستند. اما بطورکلی لوله‌های دایره‌ای رایج‌تر و پرکاربردتر هستند.
این لوله‌ها از آنجا که هیچ درزی ندارند دارای مقاومت و استحکامی بسیار بالاتر در مقابل، دما، فشار و محیط‌های خورنده هستند. بنابراین در بسیاری کاربردها که نیاز به سه شرایط مقاومت به دمای بالا، مقاومت فشاری بالا و مقاومت به خوردگی بالا داریم، این لوله بدون درز مانیسمان است که به کمک ما می‌آید.
لوله بدون درز را چگونه تولید می‌کنند؟
بطورکلی روش تولید لوله‌های بدون درز یا مانیسمان به این صورت است که یک شمش فولادی را از مرکز آن خالی یا سوراخ می‌کنند و سپس پرداخت‌ها و عملیات مختلفی با جهت بهبود خواص روی آن انجام می‌شود. تولید لوله بدون درز معمولا به دو روش نورد گرم و نورد سرد انجام می‌شود که در زیر هردوی این روش‌ها را شرح داده‌ایم.
تولید لوله مانیسمان به روش نورد گرم
در روش نورد گرم برای تولید لوله مانیسمان به این صورت عمل می‌کنیم که ابتدا شمش فولادی را آماده سازی می‌کنند. در واقع قبل از قرار دان در دستگاه مخصوص ابتدا سطح آن را شستشو می‌دهند. سپس شمش‌ها را در در سایزهای مختلفی برش می‌دهند. پس از آن شمش را بازرسی فنی می‌کنند تا در صورت هرگونه عیب در آن، کنار گذاشته شود. زیرا لوله مانیسمان در کاربردهایی حساس استفاده می‌شود و نباید هیچگونه عیبی داشته باشند. سپس شمش‌هایی که تایید می‌شوند، وارد دستگاه اکستروژن می‌شوند.
در این مرحله دما بالاست و لوله کاملا داغ می‌شود. سپس میله‌ای درست از مرکز شمش از آن عبور داده می‌شود و آن را سوراخ یا خالی می‌کند. سپس میله تولید شده نورد گرم می‌شود. لوله مجددا خنک شده و دوباره حرارت دهی می‌شود. سپس میزان کشش یا قطر لوله کاهش می‌یابد. سپس دوباره لوله خنک می‌شود (عملیات حرارتی) و پس از آن لوله کاملا صاف می‌شود. در نهایت پرداخت‌های انتهای لوله انجام می‌شود. پس از آن لوله تولید شده برای بررسی خواص و تایید آن، به قسمت کنترل کیفیت برده می‌شود. معمولا از این روش برای تولید لوله بدون درز با قطر کم استفاده می‌شود.
تولید لوله مانیسمان به روش نورد سرد
در روش نورد سرد برای تولید لوله مانیسمان، مراحل اولیه که شامل آماده سازی شمش، برش و بازرسی آن، قرار دادن در دستگاه اکستروژن، سوراخ کردن شمش و تبدیل آن به لوله و نورد آن صورت می‌گیرد. اما بعد از آن انتهای لوله ماشین کاری شده و تراش داده می‌شود. سپس بازرسی می‌شود، در صورت نیاز اصلاحات لازم انجام شده و باز هم بازرسی می‌شود. سپس لوله شستشو داده شده و روغنکاری می‌شود. پس از آن لوله تحت نورد سرد قرار می‌گیرد و سپس برش داده می‌شود، انتهای برش داده شده بازهم نورد سرد می‌شود. در نهایت لوله بازپخت شده و کاملا صاف می‌شود. پس از آن لوله وارد مرحله کنترل کیفیت می‌شود.
بازرسی فنی یا کنترل کیفیت لوله بدون درز یا لوله مانیسمان
لوله مانیسمان به هر روشی که تهیه شود، پس از تولید، مانند هر قطعه صنعتی دیگر، وارد فاز کنترل کیفیت می‌شود. در این مرحله کلیه خواص لوله بررسی شده و اندازه گیری می‌شوند. در نهایت در صورت تایید و داشتن خواص مطلوب مورد نظر، لوله وارد بازار مصرف می‌شود. اما در مرحله کنترل کیفیت چه تست‌ها و آزمایش‌هایی بر روی لوله مانیسمان انجام می‌شود؟
در مرحله کنترل کیفیت تست‌هایی به منظور بررسی خواص لوله و تایید نهایی آن برای مصرف انجام می‌شود. این تست‌ها در دو بخش غیر مخرب (NDT) و مخرب انجام می‌شوند. تست‌های غیر مخرب به تست‌هایی گفته می‌شود که انجام آن آسیبی به قطعه وارد نمی‌کند و پس از آن قطعه بازهم قابل استفاده است. اما تست‌های مخرب (مانند تست کشش، ضربه، سختی و...) به قطعه آسیب می‌رسانند و قطعه دیگر قابل استفاده نیست. بطور کلی تست‌های زیر در مرحله کنترل کیفیت لوله مانیسمان انجام می‌شود:
-
بازرسی چشمی.
-
تست اولتراسونیک.
-
تست هیدرواستاتیک.
-
تست رادیو گرافی.
-
تست شار مغناطیسی.
-
تست جریان گردابی.
-
تست کشش.
-
تست سختی.
-
تست ضربه
انواع لوله مانیسمان
لوله‌های مانیسمان دارای کاربردهای مختلفی هستند، بنابراین آن‌ها را در انواع مختلفی تولید می‌کنند تا قابلیت استفاده در کاربردهای مختلف را داشته باشند. اما وقتی صحبت از انواع لوله مانیسمان با بدون درز می‌شود، از چند جنبه می‌توان به آن پرداخت. منظور این است که این لوله‌ها را از چند جنبه مختلف دسته بندی می‌کنند.
انواع لوله مانیسمان از نظر جنس
از آنجا که جنس یا ترکیب شیمیایی قطعات، تاثیری مستقیم در خواص آن‌ها دارند؛ بنابراین لوله‌های با جنس مختلف، دارای خواص متفاوتی هستند. از اینرو لوله‌های بدون درز را با هدف استفاده در کاربردهای مختلف و تطابق با شرایط و نیازهای کاربرد، از جنس‌های مختلفی می‌سازند. البته باید در نظر بگیرید که جنس یا ترکیب شیمیایی لوله‌ها را، استانداردها تعیین می‌کنند. استانداردهایی که جنس یا متریال لوله مانیسمان را تعیین می‌کنند، استانداردهای ASTM A106، ASTM A53 و APL 5L است. هر یک از این استانداردها خود دارای گرید بندی‌های مختلفی هستند. بطور کلی لوله‌های مانیسمان در سه نوع فولادی (فولاد کربنی)، استینلس استیل (فولاد ضد زنگ) و گالوانیزه تولید می‌شوند.
انواع لوله مانیسمان از نظر سایز
استانداردهای بین المللی علاوه‌بر تعیین جنس و متریال لوله مانیسمان، سایزهای مختلفی را هم برای این نوع لوله تعریف می‌کنند. دو استاندارد ASME B36.10 (برای لوله های فولاد کربنی) و ASME B36.19 (برای لوله‌های استینلس استیل) لوله‌های بدون درز را سایزبندی کرده‌اند. این استانداردها لوله‌ها را از نظر قطر خارجی سایزبندی می‌کنند. بطور کلی لوله بدون درز از سایز (قطر خارجی) 10.3 میلیمتر تا 610.4 میلیمتر ساخته می‌شوند. علاوه‌بر سایزبندی از نظر قطر خارجی، لوله مانیسمان از نظر ضخامت (رده) هم تقسیم بندی می‌شوند. این لوله‌ها در رده‌های 10 ،20, 30 ، 40 ، 60 XS ، 80 ، 160 XXS تولید می‌شوند.
انواع لوله مانیسمان از نظر روش تولید
لوله‌های مانیسمان از نظر روش تولید به دو نوع لوله مانیسمان نورد گرم و نورد سرد تقسیم بندی می‌شوند. در قسمت قبل این دو نوع روش تولید لوله مانیسمان را توضیح دادیم و بنابراین در اینجا از تکرار می‌پرهیزیم. در نظر داشته باشید که روش تولید نورد گرم معمولا فقط برای لوله‌های با قطر کم استفاده می‌شود، اما در روش نورد سرد، لوله‌های با قطر مختلف، قابل تولید هستند.
مشخصات فنی لوله مانیسمان
شما اگر لوله‌های بدون درز را دیده باشید، یکسری اعداد و نوشته بر روی آن‌ها حک شده است. این اعداد و نوشته‌ها در واقع مشخصات فنی لوله‌های مانیسمان هستند که تولیدکنندگان برای اطلاع مصرف کننده از ویژگی‌ها و مشخصات لوله‌ای که می‌خواهند در کاربرد استفاده کنند، بر روی لوله حک کرده‌اند. البته برخی تولید کنندگان این مشخصات لوله‌ها را در شناسنامه لوله هم ذکر می‌کنند. معمولا مشخصات زیر به عنوان مشخصات فنی یک لوله در نظر گرفته می‌شود:
-
قطر خارجی لوله.
-
ضخامت لوله.
-
طول لوله.
-
جنس لوله.
-
گرید لوله.
البته معمولا اطلاعات دیگری همچون برند شرکت سازنده لوله، روش ساخت آن، تاریخ ساخت، تاریخچه عملیات حرارتی هم در زمینه مشخصات لوله آورده می‌شود.
کاربرد لوله مانیسمان
لوله مانیسمان مانند سایر لوله‌ها برای انتقال سیالات استفاده می‌شود. اما با توجه به بدون درز بودن این لوله، از آن برای انتقال سیالات با فشار بالا، سیالات داغ و همچنین سیالات با خورندگی بالا استفاده می‌شود. بنابراین کلیه صنایعی که با انتقال چنین سیالاتی سروکار دارند، از حوزه‌های کاربری لوله‌های مانیسمان هستند. از جمله کاربردهای لوله بدون درز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
برندهای مختلف لوله مانیسمان
لوله‌های مانیسمان در دو نوع ایرانی و خارجی در بازار موجود هستند. چندین شرکت بزرگ تولید کننده این نوع لوله در داخل کشور فعالیت دارند. این شرکت‌ها، انواع لوله مانیسمان را در کیفیتی بالا تولید می‌کنند. از جمله معتبرترین تولیدکنندگان داخلی لوله مانیسمان عبارتند از شرکت کاوه ایرانیان، شرکت لوله و پروفیل ساوه، شرکت لوله و نورد اهواز، شرکت فولاد صنعت، شرکت گستر اسفراین و شرکت پروفیل فولادی اصفهان.
علاوه‌بر این برندهای داخلی، می‌توانید انواع برندهای خارجی چینی، روسی، آلمانی، آمریکایی، کره‌ای، ژاپنی، اوکراینی و... در بازار تهیه کنید.
فاکتورهای موثر در قیمت لوله مانیسمان
قیمت لوله مانیسمان به عنوان یک لوله با ویژگی‌های مطلوب و قابل استفاده برای کاربردها و شرایط خاص، طبیعتا نسبت به لوله‌های فولادی معمولی، بالاتر است. این قیمت بالاتر به دلیل شرایط خاص تولید آن‌ها و فرایندهای مختلفی است که بر روی این نوع لوله‌ها انجام می‌شود. این قیمت بالا با توجه به دوام و طول عمر بیشتر لوله بدون درز، کاملا توجیه پذیر است. اما خود انواع مختلف لوله مانیسمان نیز قیمت‌های متفاوتی دارند. از جمله پارامترهای موثر در قیمت این نوع لوله می‌توان به ضخامت لوله، طول لوله، جنس آن و برند لوله‌های مانیسمان اشاره کرد. برای استعلام قیمت لوله مانیسمان در نوع و سایز مورد نظر خود، با کارشناسان شرکت پردیس فولاد در بخش پشتیبانی این مجموعه، تماس بگیرید.
فروش لوله مانیسمان
اگر به دنبال خرید لوله مانیسمان هستید، آن را از مراکز عرضه معتبر لوله‌ها تهیه کنید، به خصوص اگر قصد خرید اینترنتی این لوله‌ها را دارید. در واقع با خرید از مراکز معتبر، خیال شما از بابت کیفیت و حتی قیمت لوله‌ای که خریداری می‌کنید، راحت است. شرکت پردیس فولاد تامین کننده لوله‌های فولادی و از پیشگامان فروش لوله مانیسمان است که شما می‌توانید انواع این نوع لوله را از معتبرترین برندهای داخلی و خارجی، به صورت اینترنتی از سراسر کشور از این مجموعه سفارش دهید. کارشناسان پردیس فولاد در بخش پشتیبانی مجموعه، آماده راهنمایی در زمینه انتخاب و خرید انواع لوله مناسب با کاربرد و پاسخگوی هرگونه سوال شما عزیزان در خصوص محصولات این مجموعه، هستند.
