بورس در حصار حاشیه

در 36روز معاملاتی گذشته هر آنچه که می‌توانست بازارسهام را از مسیر تعادلی خارج کند به بدترین شکل ممکن اتفاق افتاد تا به‌این‌ترتیب نماگر پرحاشیه‌‌‌‌‌‌‌ای که تا میانه‌‌‌‌‌‌‌های کانال 5/ 2میلیون واحد بالا رفته بود، اکنون در مسیر پر پیچ و خم نزولی دست و پا می‌زند؛ اگرچه باید گفت 1402 تنها سالی نیست که بورس اوراق‌بهادار تهران متاثر از برخی سیاستگذاری‌های اقتصادی در حال خنثی‌کردن بمب‌های خبری پی‌درپی است.

به بیانی دیگر با نگاهی به جریان‌سازی برخی اخبار داخلی می‌توان دریافت که سیاستگذار اقتصادی در اغلب موارد با توسل به ابتکارات عجیب و غریب بازار سرمایه را تا حدود زیادی از ریل عادی و متعارف خارج کرده است. اظهارات کارشناسان بازار سرمایه نیز نشان می‌دهد بورس ظرف هفته‌های گذشته می‌توانست دستیابی به کانال‌های بالاتر از 16 اردیبهشت را نیز عملیاتی کند اما به دلیل آنچه در حواشی این بازار رخ‌داد، شاخص‌کل بورس به‌عنوان یکی از بازارهای قدرتمند دارایی عایدی جز افت 48/ 14‌درصدی دربر نداشته و این در حالی است که شاخص هموزن هم به نزول 76/ 13درصدی رضایت داده‌است. بررسی عوامل اثرگذار بر معاملات سهام حاکی از آن است که همزمان با بروز برخی رخدادها بازارسهام رفته‌رفته به سمت سطوح پایین‌تر هدایت شده‌است.

بعد از بالاگرفتن اختلافات چندباره شورای‌رقابت و وزارت صمت بر سر عرضه خودرو در بورس‌کالا از روز شنبه بورس مجددا با حواشی بسیاری مواجه شده‌است. از منع صندوق‌های با درآمد ثابت از داشتن اوراق اختیار معامله (که افزایش ریسک و کاهش بازدهی را برای این صندوق‌ها در پی خواهد داشت) گرفته تا مباحث مرتبط با حذف ارز نیمایی تثبیت‌‌‌‌‌‌‌شده در کانال 28‌‌‌‌‌‌‌هزار و 500تومانی و تعیین نرخ ارز معیار فرآورده‌های نفتی به میزان ‌‌‌‌‌‌‌38هزار تومان. در حالی‌که این خبر 36ساعت بیشتر دوام‌نیافت و سرمایه‌گذاران از سرعت ناپایداری رفت و برگشت نرخ ارز معیار فرآورده‌های نفتی مبهوت بودند.

در روز گذشته نیز خبر تعیین نرخ خوراک گاز صنایع پتروشیمی از 5‌هزارتومان و تثبیت آن به 7هزار‌تومان و قیمت سوخت گاز این صنایع به 4هزار‌تومان بورس را تمام‌قد تسلیم این خبر کرد؛ این در حالی است که دولت در زمان تدوین لایحه بودجه‌1402 نرخ خوراک گاز صنایع پتروشیمی با انتقادات فراوانی روبه‌رو شد. موضوع افزایش نرخ گاز پتروشیمی‌‌‌‌‌‌‌ها یکی از نکات مهم در لایحه بودجه‌ سال‌1402 بود که حواشی بیشماری را به‌دنبال داشت و با وجود آنکه اهالی بازار سرمایه نسبت به این ارقام هشدار داده بودند دولت به بهانه‌‌‌‌‌‌‌هایی نظیر شرایط اقتصادی بر این نرخ تاکید ویژه‌ای داشت، اما برخی از اهالی بازار سرمایه نسبت به این موضوع انتقاداتی با این مضمون را مطرح می‌کنند که با این نرخ، سودآوری شرکت‌های پتروشیمی بازار کاهش می‌یابد و این موضوع بر روند بازار تاثیر منفی خواهد گذاشت.

تسلیم بازار سرمایه

جریان معاملات بازار سهام در روز گذشته به‌شدت تحت‌تاثیر انتشار نامه هیات‌وزیران درخصوص تعیین نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها و سایر صنایع در سال‌1402 قرار گرفت. برخی از حقیقی‌‌‌‌‌‌‌ها اعتراض خود را در فضای‌مجازی به گوش سیاستگذار رساندند و درخصوص اعداد مذکور و نامه‌ای که تاریخ آن مربوط به 17 اردیبهشت است اظهار بی‌اطلاعی کردند و معتقدند بی‌خبری سهامداران عمدتا خرد بازار از این خبر سرنوشت‌ساز در حالی است که دقیقا از این تاریخ به بعد شاهد تغییر رفتار بازیگران حقوقی بازار بوده‌اند.

 آنها می‌گویند از این تاریخ شاهد چرخش در سیاست وبی‌‌‌‌‌‌‌میلی خرید و فروش سهامداران بزرگ نسبت به این گروه بوده‌‌‌‌‌‌‌اند که نقش بسزایی در ازدست‌رفتن 3 کانال شاخص‌کل داشته‌است. به این ترتیب در روزی که افزایش نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها و تثبیت آن (به‌جای تعیین سقف) منتشر شد، شاخص‌کل بورس با بیش از 27‌هزار واحد کاهش، در ارتفاع 2‌‌‌‌‌‌‌میلیون و 168‌هزار‌واحدی ایستاد تا در ادامه روند پرنوسان خود به حرکت در مسیرنزولی ادامه دهد. این نماگر در جریان دادوستدهای روز گذشته با کاهش 27/ 1درصدی مجددا متوقف شد. شاخص هم‌‌‌‌‌‌‌وزن نیز با پنج‌هزار و 544واحد کاهش به سطح750‌هزار و 637واحد رسید. شاخص‌کل بورس از ابتدای هفته نزول 26/ 0درصدی را به سهامداران تحمیل کرده است. در روزی که گذشت، بازار سهام شاهد خروج 404‌میلیارد‌تومان پول از سوی حقیقی‌ها بود. شواهد آماری حاکی از آن است که بازار 4روز متوالی خروج پول حقیقی را به نظاره نشسته است. از سوی دیگر طی 17 روز متوالی ارزش معاملات خرد بورس به زیر 5 همت رسیده‌است. همچنین ارزش معاملات خرد بازار سهام و حق‌تقدم رقم4161‌میلیارد‌تومان را ثبت کرد. به این ترتیب با ثبت خروج 90‌میلیارد‌تومان پول حقیقی از فرابورس و عملکردهای یادشده برخی گمانه‌‌‌‌‌‌‌زنی‌‌‌‌‌‌‌ها از مسیر پرابهام تالارشیشه‌ای طی روزهای آتی خبر می‌دهد.

در روز سه‌شنبه حقیقی‌ها نیم‌نگاهی نیز به برخی صنایع داشتند؛ از این‌رو محصولات شیمیایی با 13‌میلیارد‌تومان و اطلاعات و ارتباطات و زغال‌سنگ 2‌میلیارد‌تومان ورود پول حقیقی را به خود دیدند، اما از طرفی فرآورده‌های نفتی با55‌میلیارد‌ تومان، چند‌رشته‌ای صنعتی 42‌میلیارد ‌تومان و خودرو و ساخت قطعات با‌ 41میلیارد ‌تومان در زمره صنایعی قرار داشتند که با قهر و خروج پول حقیقی دست‌به‌گریبان شدند. از ابتدای هفته روند بازار سهام با نوسانات شدیدی مواجه بود به‌طوری‌که می‌توان گفت در هر فراز و فرودی ردپای سیاستگذاری‌‌‌‌‌‌‌ها را می‌توان به‌وضوح رؤیت کرد. طی هفته‌جاری برخلاف روند هفته‌های قبل که نماگرها به آهستگی در سراشیبی سقوط گام برمی‌داشتند، در روزهای گذشته شاهد عملکرد هیجانی‌تری از سوی بازیگران بورسی بودیم.

رفتار اخیر قیمت‌های سهام در بورس تهران در مقایسه با ابتدای سال ‌نشان‌دهنده تمایل به وضعیت «نزولی مزمن» است. به‌عبارت دیگر، وضعیت بازار به‌گونه‌ای است که اینرسی نوسان به سمت افت قیمت و بی‌رغبتی در سمت تقاضا و تمایل به‌فروش و خروج در سمت عرضه دیده می‌شود. این وضعیت در اکثر موارد به دلیل تشدید نااطمینانی‌هایی است که ازخارج بازار نشات می‌گیرند. البته بخشی از این شرایط نامطلوب نیزاز احتمالات حبابگونه قیمتی در پروازهای پی‌درپی نماگرها قدرت گرفته‌است. به‌عنوان مثال هرگاه شاخص به سمت کانال‌های دست‌نیافتنی حرکت می‌کند، شاهد نوعی سردی از طرف بازگشت به شرایط نزولی مجددا هستیم. وضعیتی که پس از ناکامی در عبور از مقاومت 5/ 2‌‌‌‌‌‌‌میلیون‌واحدی شاخص در ‌‌‌‌‌‌‌اردیبهشت سایه رکود را بر سر بورس تهران تاباند.