متین دیداری، رئیس کارگروه متانول ایران در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد اعلام کرد: در دسترس‌ترین کشور از نظر وجود خطوط انتقال برای واردات گاز، ترکمنستان است که نمی دانیم اصلا به ما گاز خواهند فروخت یا خیر؟ این موضوع را ما به عنوان یک گزینه درنظر گرفته‌ایم و در ارتباط با آن امکان‌سنجی می‌کنیم که آیا می‌توانیم شرایط واردات گاز را برای فصل سرد مهیا کنیم یا خیر.
به گفته وی با توجه به ظرفیت خطوط شرق کشور، به نظر نمی‌رسد که بتوان بیشتر از 8 تا 10 میلیون تن از این کشور به خط تزریق کرد که یا احتساب این موضوع همچنان مساله قطعی گاز در زمستان وجود خواهد داشت. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می خوانیم.
با توجه به مسائلی که در زمینه نرخ گذاری گاز طبیعی به وجود آمده است، تا چه اندازه امکان و انگیزه واردات گاز از کشورهای همسایه مانند قطر و ترکمنستان می‌تواند جدی باشد؟ مزیت هرکدام چیست؟
در این حوزه بیشتر بحث امکانات و زیرساخت‌هاست که اصلی‌ترین آن میزان دسترسی به خطوط لوله انتقال است. این امکان را ما در ارتباط با ترکمنستان و تزریق به خطوط شرق و شمال شرق را در اختیار داریم، ولی برای قطر چنین امکانی وجود ندارد که بخواهیم گاز را در خط لوله سراسری تزریق کنیم، در ارتباط با این کشور تنها بحث واردات ال ان جی مطرح است که آن هم به ساختاری نیاز دارد که از نظر امکانات فنی هنوز وجود ندارد. ولی در دسترس‌ترین همان ترکمنستان است که نمی‌دانیم اصلا به ما گاز خواهند فروخت یا خیر؟ این موضوع را ما به عنوان یک گزینه درنظر گرفته‌ایم و در ارتباط با آن امکان‌سنجی می‌کنیم که آیا می‌توانیم شرایط واردات گاز را برای فصل سرد مهیا کنیم یا خیر.
نرخ گاز این کشور در مقایسه با قطر چگونه است؟
بر اساس بررسی‌های ما از نرخ‌های جهانی، اکنون ایران گران ترین نرخ گاز را دارد ولی اگر بگویم رفتیم و آنها نرخی به ما اعلام کرده‌اند، باید بگویم چنین اتفاقی هنوز نیفتاده است، اما پیگیری‌های اولیه در حال انجام است.
پیشنهاد شما برای شیوه نرخ‌گذاری در داخل چیست؟
ما معتقدیم که باید سیاست نرخ ثابت کنار گذاشته و در عوض فرمولی تابع از نرخ‌های بین‌المللی تدوین شود. از آن جا که ما به صورت بین‌المللی محصولات خود را عرضه می‌کنیم، لذا نرخ خوراک هم باید مطابق با روند بازارهای جهانی تعیین شود.
یعنی فرمولی شبیه به فرمول قبلی وزارت نفت باشد یا اینکه لازم است تغییراتی در آن صورت گیرد؟
بله لازم است در آن فرمول تغییراتی صورت گیرد. لازم است که فرمول جدید کمترین تاثیر را از هاب‌های اروپایی داشته باشد، به دلیل اینکه اینها هاب‌های مصرف‌کننده هستند و ایران جز تولیدکننده‌های گاز محسوب می‌شود و نباید تحت تاثیر هاب‌های مصرف‌کننده قرار بگیرد. بنابراین پیشنهاد این است که میزان تاثیرگذاری هاب‌های اروپایی از 40درصد به 10درصد کاهش یابد و به جای آن 40درصد هاب‌های تولیدکننده و 50درصد هم بر اساس نرخ‌های داخلی باشد. ظاهرا سازمان بورس و اوراق بهادار هم به این موضوع وارد شده و پیشنهادی را هم با همین فحوا به دولت ارائه کردند. موضوع مهم این است که در همه دنیا و حتی سنوات گذشته ایران نرخی را بر اساس فرمول تعیین می‌کردند که جذابیت سرمایه‌گذاری وجود داشته باشد به طوری که سرمایه‌گذاران بتوانند میزان بازدهی و بازگشت سرمایه خود را در یک دوره میان مدت محاسبه کنند و بتوانند دید روشن‌تری از آینده داشته باشند.
پیشنهاد کارگروه متانول ایران چیست؟
همان‌طور که گفتم پیشنهاد این است که فرمولی که کارکرد بلندمدت داشته باشد، ارائه شود.
بر اساس این فرمول نرخ چقدر می‌شود؟
نرخ 13 تا 15 سنت خواهد بود.
شما این نرخ را برای تولید کنونی پتروشیمی‌ها مناسب می‌دانید؟
ما روی قیمت 50هزار ریالی هم که قبلا تعیین کرده بودند، اعتراض داشتیم، اما با همان فرمول قبلی وزارت نفت، نرخ به 13 سنت می‌رسد.
بعضا به رانت خوراک ارزان انتقاد می‌کنند، در حالی که ما می‌گوییم خوراک ارزان نمی‌خواهیم و تنها تقاضا داریم که فرمولی منطقی و منصفانه و مطابق قانون وجود داشته باشد که قابلیت رقابت‌پذیری و جذابیت سرمایه‌گذاری را در خود حفظ کند.
اگر دولت عقب‌نشینی نکند، باید منتظر چه عکس‌العملی از سوی پتروشیمی‌ها باشیم؟
ما قرار است با مدیران عامل هلدینگ‌ها و سهامداران عمده جلسه داشته باشیم تا بتوانیم تصمیم واحدی بگیریم. باید متذکر شوم که ما متولی تولید زیان نیستیم و نمی‌توانیم زیان تولید کنیم چون ما به سهامداران خود متعهد هستیم.
ارزآوری متانول سازها چقدر است و خروج آنها از تولید چقدر روی این امر اثر می‌گذارد؟
حدود 3 تا 4 میلیارد دلار ارزآوری دارند که حدود 40درصد ارز پتروشیمی‌های کشور را شامل می‌شود. به طور جزئی‌تر، حدود 9میلیون تن ظرفیت واقعی تولید ماست که با توجه به اینکه یکی دیگر از واحدهای متانولی هم وارد مدار تولید خواهد شد، عملا این رقم به 10 میلیون تن خواهد رسید. به هر صورت اگر همین نرخ 250 دلار در هر تن متانول صادراتی را مبنای محاسبه قرار دهیم، حدود 5/ 2 تا 3 میلیارد دلار با همین نرخ پایین متانول وارد چرخه ارزی کشور خواهد شد و از سوی دیگر اگر تولیدی صورت نگیرد، خوراکی هم مصرف نخواهد شد که در این صورت دولت هم عایدی ناشی از فروش خوراک به دست نخواهد آورد. یعنی این یک معادله‌ای دو طرفه و تمایل ما هم یک معادله برد-برد است که هم شرکت‌های پتروشیمی بتوانند تولید و سود داشته باشند.
با توجه به طرح‌هایی که در زمینه توسعه زنجیره پایین‌دست دارید، پیش‌بینی شما از تولیدات زاگرس چقدر است؟
اکنون ما از نظر فنی و تکنیکال آمادگی داریم که چند‌درصد بالاتر از ظرفیت هم تولید داشته باشیم. اگر این فاکتورها وجود نداشت ما از 3 میلیون و 300هزار تن هم می‌توانستیم بیشتر تولید کنیم. شرایط حاکم در این زمینه که تعیین کننده هستند بحث خوراک گاز در فصل زمستان است. ما هر سال بیشتر از سال قبل با دوره قطعی بیشتری مواجه می‌شویم. سال گذشته 80 روز، سال قبل‌تر 50 و قبل آن هم 28 روز بوده است. اگر این روند ادامه یابد قطعا میزان تولید کاهش و تاثیر خود را روی ارز کشور نشان خواهد داد.
ترکمنستان تا چه اندازه برای رفع این مساله می‌تواند کمک کند؟
با توجه به ظرفیت خطوط شرق کشور، به نظر نمی‌رسد که بتوان بیشتر از 8 تا 10 میلیون تن به خط تزریق کند.
یعنی با احتساب این موضوع همچنان قطعی گاز مساله خواهد بود؟
درست است. قطعا با احتساب واردات از ترکمنستان همچنان این مساله وجود خواهد داشت.
تا دو سال آینده ظرفیت کل مجموعه زاگرس افزایش خواهد یافت؟
ظرفیت ما که ثابت است و همان 3 میلیون 300هزار تن خواهد بود.
با احتساب محصولاتی که قرار است در زنجیره پایین‌دست تولید کنید؟
نه جدا از این محصولات را گفتم. در بحث زنجیره 300هزار تن اتانول و 450هزار تن متیل استات خواهیم داشت که می‌تواند تمام نیاز داخل را پوشش و همین‌طور صادرات هم خواهیم داشت.
نیاز داخلی مصرف اتانول چقدر است؟
در حال حاضر 150 تا 200هزار تن واردات اتانول داریم (البته این می‌تواند افزایش داشته باشد) که اگر این رقم تامین شود باز هم مازادی برای صادرات به کشورهای حاشیه خلیج فارس خواهیم داشت.
پس می‌توان گفت زاگرس تنها شرکت صادرکننده اتانول خواهد بود به شرطی که منابع برای این موضوع فراهم باشد؟
بله، امیدواریم که چنین باشد.
