کفاره گناهان چه فایده ای دارد؟

افرادی هستند که به ظاهر ایمان به خدا و پیامبر و کتاب آسمانی دارند اما عمل صالحی در رفتار و کردار آن ها دیده نمی شود، آیا تنها به خاطر داشتن یک ایمان ظاهری شامل تخفیف در عذاب می شوند؟
این افراد اگر به حساب خدا کاری انجام دهند مثلاً سرپرستی یک یتیم را به عهده بگیرند برای آنها محاسبه می شود. به حساب آوردن یا نیاوردن اعمال، تنها بر اساس باور و نیت در عمل است که برای خدا انجام شود. اما کسی که اصلاً خدا را قبول ندارد که بخواهد برای خدا کاری انجام دهد پس کفاره ای هم برای او منظور نمی شود.
کفاره متکی به شخص نیست بلکه به عمل شخص است یعنی ایمان و بی ایمانی شخص مورد توجه قرار می گیرد و بطور کلی ملاک و معیار ، ایمان است
چنین افرادی که ایمان ظاهری دارند اما عمل صالح (عملی که خدا دستور داده و با نیت خدائی انجام شود) ندارند هم، کفاره گناهان دارند اما نه مثل آن مومنی که عمل صالح دارد و او را ذره ذره در دنیا و لحظات مرگ و برزخ پاک کرده و از بین می برند. این افراد چون ایمان دارند بالاخره یک جاهائی در زندگی وصل و نزدیک می شوند لذا راه را باز گذاشته اند. ان الله یحب التوابین، ان الله یحب المحسنین.
توبه نیز درجه بندی دارد همین که شخص برمی گردد و کار نیکی انجام می دهد برای او حفظ می شود. مسلماً این کفاره ها برای آنها هم وجود دارد. اما اشکال این افراد آن است که تکاپو نمی کنند، در نظر بگیرید یک عمر شصت، هفتاد ساله بی تکلیفی کرده و در حقیقت مسیر اصلی زندگی را نرفته حال در جو معنوی قرار گرفته و کار نیکی انجام می دهد، اگر نیتش خدائی باشد خداوند تا حدودی دست او را می گیرد این کفاره برای آنها قابل قبول است اما کافی نیست.

آیا خداوند برای مومنین با درجات ایمانی متفاوت کفاره یکسان در نظر می گیرد؟
جزا و پاداش بستگی به عمل دارد یعنی چه نوع عملی و با چه نیتی انجام شده است. اگر مومن واقعی عملی را با نیت ایمان به خدا و ریا انجام دهد این عمل تصفیه و غربال می شود یعنی به میزان گذشت، ایثار و اخلاص در عمل کفاره گناه محاسبه می شود. پس کفاره متکی به شخص نیست بلکه به عمل شخص است یعنی ایمان و بی ایمانی شخص مورد توجه قرار می گیرد و بطور کلی ملاک و معیار، ایمان است.
کسی که اصلاً خدا را قبول ندارد که بخواهد برای خدا کاری انجام دهد پس کفاره ای هم برای او منظور نمی شود
اگر عملی را شخص بی ایمان و با ایمان هر دو انجام دهند خداوند اگر جزا بدهد معنای تساوی ندارد، بلکه خداوند نیت آنها را در نظر می گیرد و مقایسه ای هم بین آنها نیست، بلکه هر کدام را فی حد نفسه حسابرسی می کنند. ممکن است یک جائی هم مساوی باشد اما ما کیفیت را نمی دانیم، خود ما هم می گوئیم انشاءالله خدا قبول کند مگر آنکه عمل خیلی بارز و آشکار باشد. پس باز هم می گوئیم کفاره اعمال با نیت الهی و غیر الهی متفاوت است.
همانطور که در ابتدای بحث در تقسیم بندی عدل، عدل تشریعی را بیان کردیم معنای آن اینست که خداوند شریعتش را طوری قرار داده که همه بتوانند بر مبنای عدالت هدایت شوند " لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب لیقوم الناس بالقسط و انزلنا الحدید فیه بأس شدید ... "
همه پیامبران را با کتاب و بینه فرستادیم و میزان حق و باطل را مشخص کردیم تا به همه بگویند راه کدام است و چاه کدام است تا سیستم ظالمانه را عوض کنند و اگر بخواهند اقامه قسط کنند باید حتماً نظام ظالمانه را براندازی کنند.
یک بخش از عدل تشریعی به جزائیات برمی گردد و اینکه در دنیا و آخرت جزا چگونه است؟ چه وقت یقه ظالم گرفته می شود؟ و ...

دکتر جعفری - بخش اعتقادات شیعه تبیان