مدیر منابع انسانی ؛ شطرنج باز سازمان

عصر ایران ؛ دکتر مجید ایرانشاهی* - در یادداشت اول به اختصار به بیان وظایف مدیریت منابع انسانی اشاره کردیم. در این یادداشت قصد داریم بررسی کنیم که با توجه به کارکردها و وظایف مدیریت منابع انسانی، چه کسانی می توانند در مسیر مدیریت منابع انسانی گام بردارند و عهده دار این سمت باشند؟

همانطور که از نام مدیر منابع انسانی بر می آید محوریت اصلی این جایگاه ارتباط با انسان هاست. در سیر تطورات، این سمت از "مدیریت امور اداری و کارکنان" اکنون به "شریک راهبردی کسب و کار" و "راهبر مشتریان درونی سازمان یعنی همان منابع انسانی" حرکت کرده است.
به طور طبیعی طی شدن این روند با تغییرات ویژگی های مدیران منابع انسانی و توسعه آن ها از نقطه رفتار مکانیکی به رفتار انسانی وتوسعه دهنده همراه بوده است.

در کشور ما اکنون شغل های مرتبط با مدیریت منابع انسانی به دلیل وجود بحران منابع انسانی در کسب وکارها متقاضیان بسیاری پیدا کرده است. اما طبیعی است مثل بسیار دیگری از مشاغل این جایگاه نیز ویژگی های خاصی را به ویژه با شرایط موجود تغییر نسلی نیاز دارد که در ادامه به برخی از آن ها می پردازیم:

• ارتباطات بین فردی و هوش هیجانی بالا

ضروری ترین و شاید مهم ترین ویژگی یک مدیر منابع انسانی توانایی برقراری ارتباط و ایجاد زبان مشترک با تمامی افراد و سطوح یک کسب وکار از مدیرعامل تا نیروهای عملیاتی است. چرا که ایجاد زبان مشترک منجر به اجرای رابطه بین سطوح گوناگون، توسط مدیر منابع انسانی می گردد. علاوه بر اینکه مدیر منابع انسانی می بایست توانایی بالایی در برقراری ارتباطات داشته باشد باید هوش هیجانی بالایی هم در کنترل احساسات و واکنش های خود داشته باشد.

• تحلیلگری و محاسبه گری

فردی که قصد دارد به عنوان مدیر منابع انسانی نقش ایفا نماید و در واقع شریک راهبردی سازمان باشد می بایست بتواند به مانند یک شطرنج باز محیط های درونی و بیرونی کسب وکارها را تحلیل کند و براساس آن نسبت به راهبری و هدایت منابع سازمانی اقدام نماید. در واقع می بایست بخش های مختلف سازمان از فروش تا تولید را بتواند تحلیل نماید. نقطه ای که شاید اکنون در بخشی از مدیران منابع انسانی وجود نداشته باشد و کارکردهای واحد و مدیر منابع انسانی را دچار چالش کند.

• تفکر سیستمی-اقتضایی

دردنیای پیچیده امروز می بایستی مدیر منابع انسانی بتواند براساس شرایط متغیر کل جریانات ورودی و خروجی(ابتدا و انتهای یک کار) مرتبط سازمان را بنگرد و با رویکرد منابع انسانی به مدیران عامل و هیئت مدیره کمک نماید. مدیر منابع انسانی باید کسب وکارها را نه به صورت جزئی بلکه به صورت یک سیستم باز (مرتبط با دنیای بیرون) درک کند و با شرایط ویژه در محیط و اقتضائات آن راهبری را صورت دهد.

• علاقه به نرم افزار و تسلط یابی به نرم افزار

در دنیایی که هوش مصنوعی بوجود آمده است دیگر نمی توان بدون بهره گیری از نرم افزارها عمل کرد. اگر کسی به نرم افزار علاقه ندارد و نمیخواهد ازآن و هوش مصنوعی در حوزه مدیریت منابع انسانی بهره گیرد بهتراست وارد این حوزه نشود. نرم افزارها ابزارهای جدی برای کمک به مدیریت منابع انسانی در تمامی حوزه های آن از جذب تا توسعه و آموزش هستند که یک مدیر منابع انسانی باید به خوبی بتواند از آن ها استفاده کند.

• صبر و سعه صدر

اگر می خواهید مدیر منابع انسانی بشوید صبر و سعه صدرتان را بالا ببرید. این روزها آدم ها خسته اند و دنیایی از تنش را با خود می کشند فرقی هم نمیکند نیرو هستند یا مدیر عامل. پس مدیر منابع انسانی باید شکیبایی گوش دادن به انها را  داشته باشد. این مورد اگر ندارید واقعا در مسیر مدیریت منابع انسانی وارد نشوید. مدیرعامل هم اصلی ترین منابع انسانی شما است که باید حسابی شنیده شود والا ممکن است شنیده نشدن مدیرعامل منجر به بروز تعارض و چالش شدید در سازمان شود.

• سیاست باز حرفه ای و پیش بینی کننده خلاق

یکی از ویژگی های مهم مدیران منابع انسانی این است که باید توانایی شناسایی مناسبات قدرت در سازمان، لابی زنی ها و حرکت های سیاسی سازمان را داشته باشد. یکی مدیر منابع انسانی به صورت دقیق باید روند رفتاری افراد و حتی مدیران سازمان را رصد نماید و نسبت به آن ها واکنش متناسب را تنظیم  و اجرایی کند.  بُعد دیگر این توانایی این است که با استفاده از رفتارهای گذشته و رخدادهای سازمان، اتفاقات احتمالی که در سطح سازمان امکان رخ دادن را دارد پیش بینی کند. این پیش بینی نیازمند خلاقیت برای ارتباط دادن وقایع به یکدیگر است. بدون خلاقیت در روند کاری یک جای کار احتمالا لنگ خواهد زد.

• رهبر و راهبری صادق

توانایی مهم دیگر مدیر منابع انسانی که باید داشته باشد توانایی رهبری به معنای گسترده آن (دریادداشت های بعدی سراغ آن می رویم) و راهبری افراد را داشته باشد. فرد باید کاریزمای ویژه خود  به ویژه صداقت کلامی رفتاری در سازمان را داشته باشد و یا ایجاد نماید تا بتواند نسبت به راهبری افراد به خوبی عمل کند. در واقع فرد به عنوان مدیر منابع انسانی می بایست بتواند افراد را کنار یکدیگر نگه دارد تا سازمان و کسب وکار به هدف خودش دست یابد.

شاید بتوان ویژگی های دیگری را نیز برای مدیرمنابع انسانی برشمرد و به این لیست اضافه کرد اما نکته ای که پرواضح است این است که نقش مدیر منابع انسانی به عنوان شریک استراتژیک و راهبردی در سازمان به مانند یک شطرنج باز در سازمان است ، صبور، خلاق، فکور و پرارتباط و گاهی هم پیش بینی ناپذیر تا بتواند کمک کننده به سازمان و منابع انسانی و مدیر عامل آن باشد.
____________________________
*دکترای مدیریت منابع انسانی ؛ مشاور مدیریت منابع انسانی، مدرس و پژوهشگر مدیریت منابع انسانی و قائم مقام و عضو هیئت مدیره مرکز مشاوره و خدمات کارآفرینی بهینه ، نویسنده و مدرس مدرسه کار و کسب عصر ایران