نشانه های عدم تعادل هورمونی و نحوه درمان آن

هورمون ها، نوعی پیام رسان شیمیایی هستند که عملکرد سلول ها و اندام های بدن را تحت تأثیر قرار می دهند. این مواد شیمیایی به وسیله غدد درون ریز تولید می شوند و از طریق جریان خون، وارد بافت ها و اندام های مختلف بدن می شوند

هورمون ها مواد شیمیایی به شدت قدرتمندی هستند که از طریق غدد درون ریز تولید می شوند. آن ها در جریان خون حرکت می کنند و به بافت ها و اندام های گوناگون دستور می دهند که باید به چه فعالیت هایی بپردازند. هورمون ها به کنترل بیشتر فرآیندهای مهم بدن مانند تولید مثل و متابولیسم کمک می کنند. در صورت اختلال در تعادل هورمونی، میزان یک هورمون خاص نسبت به میزان طبیعی خود کاهش یا افزایش پیدا می کند. عدم تعادل هورمونی موضوع مهمی است که باید هر چه سریع تر درمان شود. در این مطلب، شما را با علائم تعادل هورمونی آشنا خواهیم کرد. اگر به هر دلیلی احساس می کنید دچار تعادل هورمونی شده اید، این مقاله را از دست ندهید.

عدم تعادل هورمونی چیست؟

عدم تعادل هورمونی به این معنا است که بدن به میزان غیر طبیعی هورمون تولید می کند. هورمون ها سیگنال هایی را در سایر نقاط بدن تولید می کنند، به همین خاطر زمانی که به شدت پایین هستند یا تعادل ندارند، مشکلات زیادی را به وجود می آورند. زمانی که هورمون های تولید شده در بدن نامتعادل شوند، در الگوهای طبیعی بدن اختلال ناسالم رخ می دهد. این موضوع باعث ایجاد شرایط متعددی نظیر آکنه، بی خوابی و افزایش یا کاهش وزن می شود.

اختلالات هورمونی چه نشانه ها و علائمی را ایجاد می کنند؟

هورمون ها نقش مهمی در سلامت فرد دارند. در نتیجه طیف عظیمی از نشانه ها یا علائم وجود دارند که می توانند نشان دهنده عدم تعادل هورمونی باشند. تقریبا بیشتر افراد حداقل یک یا دو دوره، عدم تعادل هورمونی را در زندگی خود تجربه کرده اند. عدم تعادل هورمونی در دوران بلوغ، قاعدگی و بارداری بیشتر مشاهده می شود. اما گاهی اوقات برخی از افراد دچار اختلالات هورمونی دائمی می شوند.

به یاد داشته باشید نشانه ها یا علائم شایع عدم تعادل هورمونی که به طور کلی مردان و زنان را تحت تأثیر قرار می دهند، همیشه به معنی عدم تعادل هورمونی نیستند. اختلالات هورمونی طیف گسترده ای از کاهش میل جنسی، ضعف، افزایش اشتها و تکرر ادرار دارند. اما همیشه داشتن این نشانه ها به معنای عدم تعادل هورمونی نیست. از شایع ترین نشانه های عدم تعادل هورمونی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

علائم عدم تعادل هورمون در زنان

1. کاهش وزن ناگهانی

غده تیروئید متابولیسم، سرعت تبدیل غذا به انرژی و علاوه بر این دمای بدن و ضربان قلب را تنظیم می کند. اگر این غده تولید هورمون های خود را بالا ببرد ممکن است به پرکاری تیروئید دچار شوید، در نتیجه وزن تان کم می شود. اگر بدون اینکه فعالیت بدنی خود را بالا ببرید یا رژیم غذایی خود را تغییر دهید؛ بیش از 4/5 کیلو وزن کم کرده باشید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

2. مشکلات گوارشی

جالب است بدانید در روده سلول های ریز و کوچکی به نام گیرنده وجود دارند که نسبت به پروژسترون و استروژن عکس العمل نشان می دهند. زمانی که میزان این هورمون ها از حد طبیعی کمتر یا بیشتر شود، ممکن است در زمان هضم غذا تغییراتی را مشاهده کنید. به همین خاطر قبل و در طول دوران قاعدگی نشانه هایی نظیر معده درد، اسهال، حالت تهوع و نفخ ایجاد می شود. اگر درگیر مشکلات گوارشی هستید و نشانه هایی نظیر خستگی و آکنه را نیز تجربه می کنید، احتمال دارد وضعیت هورمون های تان بهم ریخته باشد.

3. اختلال خواب

اگر به طور معمول کم خواب هستید یا نمی توانید به خوبی بخوابید، ممکن است عدم تعادل هورمونی در بروز این شرایط نقش مهمی داشته باشد. پروژسترون، هورمونی است که توسط تخمدان ها ترشح می شود و در کیفیت خواب نیز اثر می گذارد. تغییر میزان این هورمون موجب می شود که به دشواری بتوانید بخوابید. لازم است بدانید در دوران یائسگی، کاهش سطح استروژن به علت بروز تعریق شبانه و گر گرفتگی، روی خواب تأثیر می گذارد.

علائم عدم تعادل هورمونی

4. قاعدگی نامنظم

در بیشتر خانم ها، چرخه قاعدگی 21 تا 35 روز طول می کشد. اگر هر ماه در زمان تقریبا مشخصی پریود نمی شوید یا چند ماه است که از زمان قاعدگی تان می گذرد و پریود نشده اید، احتمال دارد میزان برخی از هورمون ها مانند پروژسترون و استروتژن بیش از حد بالا یا پایین باشد.

اگر سن تان بین 40 تا 50 سال است، احتمالا نزدیک شدن به سن یائسگی موجب عدم تعادل هورمونی و بی نظمی در قاعدگی شده است. اما برخی از بیماری ها نظیر سندرم تخمدان پلی کیستیک هم در نامنظم شدن پریودی نقش مهمی دارند. به همین دلیل برای پیدا کردن دلیل این موضوع با متخصص صحبت کنید.

5. تغییر بافت سینه

کاهش هورمون استروژن موجب کاهش تراکم بافت سینه می شود. در مقابل، افزایش این هورمون ضخامت این بافت و ایجاد توده یا کیست را به دنبال دارد. در صورت مشاهده هر گونه تغییری در بافت سینه خود، حتی اگر علائم دیگری نداشتید حتما با پزشک صحبت کنید.

6. تغییر اشتها و افزایش وزن

ممکن است در برخی زمان ها مانند یائسگی به علت تغییرات هورمونی وزن بیشتر شود، اما تغییرات هورمونی به طور مستقیم روی وزن اثر نمی گذارند. بلکه ممکن است به علت تأثیری که روی اشتها دارند وزن را افزایش دهند. کاهش هورمون استروزن در دوران بارداری موجب کاهش هورمون سیری لپتین شده و در خلق و خو نیز تغییر ایجاد می کند. در نتیجه احتمال دارد تمایل فرد برای مصرف غذا بیشتر شود. برخی از بیماری های هورمونی نظیر کم کاری تیروئید در بالا رفتن وزن تأثیرگذار هستند.

دلایل عدم تعادل هورمونی

7. اختلال حافظه

متخصصین مطمئن نیستند که هورمون ها چگونه بر مغز تأثیر می گذارند. آنچه آن ها می دانند این است که تغییرات در پروژسترون و استروژن روی حافظه اثر می گذارد و موجب می شود که یادآوری برخی از چیزها برای تان دشوار شود. عده ای از متخصصین معتقد هستند که استروژن احتمال دارد روی مواد شیمیایی مغز به نام نوروترانسمیترها نیز تأثیر بگذارد. مشکلات حافظه و توجه به خصوص در دوران قبل از یائسگی و یائسگی بسیار شایع هستند. اما احتمال دارد نشانه ای از بیماری های دیگر مرتبط با هورمون نظیر بیماری تیروئید باشند. به همین خاطر اگر به شکل واضح در افکار و حافظه خود مشکل دارید حتما پزشک تان را مطلع کنید.

8. خشکی واژن

این موضوع طبیعی است که گاهی اوقات خشکی واژن را تجربه کنید، اما اگر بیشتر اوقات دچار این مشکل هستید، احتمال دارد علت بروز آن به کاهش سطج استروژن مربوط شود. این هورمون به حفظ رطوبت بافت واژن کمک زیادی می کند. اگر میزان استروژن به علت عدم تعادل هورمونی پایین بیاید، رطوبت واژن کم تر می شود. مصرف داروهای ضد افسردگی یا قرص های ضد بارداری سطح هورمون ها را تغییر می دهند و خشکی واژن را به دنبال دارند.

9. آکنه مزمن

ظاهر شدن آکنه در طول دوران قاعدگی یا قبل از آن یک موضوع طبیعی محسوب می شود. اما آکنه ای که برطرف نمی شود، احتمال دارد یکی از نشانه ها یا علائم مشکلات هورمونی باشد. افزایش هورمون های آندروژن (هورمون های مردانه که هم زنان و هم مردان دارند) می تواند موجب فعالیت بیش از اندازه غده های چربی شود. آندروژن بر سلول های پوستی در اطراف فولیکول های مو نیز اثر می گذارد. هر دو مورد می توانند موجب انسداد منافذ پوستی شده و به دنبال آن ایجاد آکنه شوند.

مهم ترین دلایل اختلالات هورمونی زنان

10. تعریق شبانه

اگر شب ها دچار تعریق می شوید و این مسئله موجب شده از خواب بیدار شوید، احتمال دارد میزان استروژن شما کم شده باشد. بیشتر خانم ها در ابتدای دوران یائسگی تعریق شبانه را تجربه می کنند. البته برخی از بیماری های هورمونی نیز می توانند در بروز این مشکل نقش اساسی و مهمی داشته باشند. به همین خاطر برای اینکه علت دقیق آن را بدانید حتما به پزشک مراجعه کنید.

11. خستگی مداوم

خستگی یکی از نشانه های عدم تعادل هورمونی است. افزایش هورمون پروژسترون احتمال دارد موجب خواب آلودگی شود و اگر غده تیروئید شما (غده ای شبیه پروانه در گردن) کمتر از میزان مورد نیاز، هورمون تیروئید تولید کند، ممکن است انرژی شما را به طرز قابل توجهی کاهش دهد. یک آزمایش خون ساده به نام پنل تیروئید نشان می دهد که آیا سطح هورمون های شما از حد مورد نیاز پایین تر است یا خیر؟ اگر کمتر از اندازه مورد نیاز باشد باید برای درمان اقدام کنید.

12. تشنگی

پروژسترون و استروژن روی میزان آب بدن اثر می گذارند. زمانی که این دو هورمون در دوران پریودی تغییر می کنند، احتمالا بیش از حد تشنه شوید. تشنگی می تواند یکی از علائم ابتلا به یک بیماری هورمونی نظیر “دیابت بی مزه” باشد. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند باید بدانند بدن به حد کافی هورمون آنتی دیورتیک یا هورمون ضد ادرار تولید نمی کند. این هورمون به کلیه ها در تنظیم میزان آب بدن کمک زیادی می کند.

13. سردرد

عوامل فراوانی باعث ایجاد سردرد می شوند. در برخی از زنان کاهش هورمون استروژن می تواند در بروز سردرد نقش مهم و اساسی داشته باشد. به همین خاطر معمولا پیش از قاعدگی یا در طول آن دوران که استروژن در حال کاهش است، دچار سردرد می شوید. سردردهایی که اغلب هر ماه در زمان مشخص اتفاق می افتند، احتمال دارد به میزان تغییر این هورمون وابسته باشند.

بهترین روش تنظیم هورمون زنانه

14. افسردگی و نوسانات خلقی

محققین معتقد هستند کاهش هورمون ها یا تغییرات سریع آن ها در ایجاد بدخلقی نقش مهم و اساسی دارند. استروژن روی مواد شیمیایی اساسی و مهم مغز نظیر دوپامین، نوراپی نفرین و سروتونین اثر می گذارد. تغییر میزان استروژن موجب سندرم قبل از قاعدگی یا افسردگی پیش از قاعدگی می شود.

15. کاهش میل جنسی

اکثر مردم هورمون تستوسترون را به عنوان یک هورمون مردانه می شناسند. اما این هورمون در بدن زنان نیز تولید می شود. اگر میزان تستوسترون از حد معمول کمتر باشد، احتمال کاهش میل جنسی در فرد وجود دارد. در دوران یائسگی به علت کاهش تستوسترون و استروژن میل جنسی اکثر خانم ها کاهش پیدا می کند. اگر یائسه شده اید بهتر است در خصوص تأثیر هورمون درمانی برای بهبود میل جنسی با پزشک خود صحبت کنید.

عدم تعادلی هورمونی از چه روش هایی تشخیص داده می شود؟

تشخیص بهم خوردن تعادل هورمونی با آزمایش هورمونی که سطح هورمون های گوناگون را اندازه گیری می کند به طور دقیق قابل تشخیص است. همچنین معاینه بدنی، آزمایش هورمونی و سایر آزمایش ها نظیر سونوگرافی، آزمایش خون، ام آر آی، نمونه برداری و سی تی اسکن نیز می توانند اختلال در غدد درون ریز را تشخیص دهند.