خدای سبحان انبیا را به عنوان «صدیق» و «صادق» معرفی می کند و دیگران را به همراهی آنان فرا خوانده و می فرماید:
«کونوا مع الصادقین» (1)
با سنت و سیرت اهل صدق باشید و از آنان جدا نباشید.
قرآن کریم نخست به ما دستور صدق و سپس از نتیجه این کار، گزارش داده، می فرماید: پیروان حقیقی پیامبران، زندگی و مرگشان با انبیا، صدیقان، شاهدان و صالحان بوده، با آن ذوات نورانی محشورند:
«و من یطع الله و الرسول فاولئک مع الذین أنعم الله علیهم من النبین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین» (2).
لازم نیست انسان بمیرد تا با انبیا محشور شود، بلکه در دنیا هم با انبیا می تواند محشورباشد . چون ارواح پاک انبیا و اولیا نسبت به دیگران اشراف دارند و پیروان خود را رها نمی کند؛ مثلا، گاهی انسان مبتلا به وسوسه می شود ولی طولی نمی کشد که از شر درونی آن، نجات پیدا می کند. پس هم آن وسوسه، عاملی به نام شیطان و هم رهایی از دام وسوسه کننده، عاملی به نام ارواح ائمه، انبیا، اولیا و فرشتگان الهی دارد.
گستردگی دایره صدق
صدق، تنها در گفتار نیست؛ بلکه در نیت و عمل نیز هست. از این رو مؤمنان و پرهیزکاران دارای «قدم صدق» و «مقعد صدق» هستند. قرآن کریم می فرماید:
«و بشر الذین امنوا أن لهم قدم صدق عند ربهم» (3)
«إن المتقین فی جنات و نهر فی مقعد صدق عند ملیک مقتدر» (4)
و خداوند از مردانی که به عهدشان وفا کرده اند به عنوان صادق یاد می کند:
«من المؤمنین رجال صدقوا ما عاهدوا الله علیه» (5)
و البته بهترین نمونه صدق، پایداری در جبهه جنگ است؛ خواه جنگ ظاهر و جهاد اصغر و خواه جنگ باطن و جهاد اکبر.
سخن لطیفی از مرحوم بوعلی رسیده است که آن سخن را مرحوم خواجه و بزرگان دیگر هم دارند . آن سخن این است که اگر کسی در گفتار و نوشتار و به طور کلی در همه بخشهای سنت و سیرتش، راستگو باشد، خوابهای راست می بیند. روح انسان درغگو مانند چشم «احول» است و حقیقت را درست نمی بیند. در عالم رؤیا حقیقت را به انسان نشان می دهند، ولی کسانی که در بیداری خیال پرداز و پرحرفند و مرز حلال و حرام را نمی شناسند، سرانجام به رؤیاهایی می رسند که معبر را از تعبیر عاجز می کند و به «أضغاث أحلام» موسوم شده است؛ ولی روح انسان مستقیم و راستگو صادق است و روح صادق هنگامی که سخن می گوید درست می گوید و این نشانه این است که درست می بیند. بنابراین، چنین کسی هم صدق خبری و هم صدق مخبری دارد؛ یعنی، هم درست می بیند وهم درست خبر می دهد و هم واقع می شود. چون او آنچه را که باید اتفاق بیفتد دیده و درست هم دیده است. بنابراین، ما اگر خواستیم ببینیم که راستگو هستیم یا نه، راههایی دارد که یکی از آنها بررسی خوابهایمان است؛ زیرا معرفت نفس و شناخت شئون آن بهترین آیه از آیات الهی است.
پی نوشت ها:
.1 سوره توبه، آیه .119
.2 سوره نساء، آیه .69
.3 سوره یونس، آیه .2
.4 سوره قمر، آیات .55 54
.5 سوره احزاب، آیه .23
