سریه زید

سریه زید بن حارثه

در خلال مطالب گذشته گفتیم قریش هر ساله کاروانی تجارتی به شام می فرستاد و اموال تجارتی خود را از قبیل پوست، کشمش، نقره و غیره بدانجا می بردند و در مقابل خوار و بار، مواد غذایی، پارچه و غیره خریداری کرده و به حجاز می آوردند و چنانکه در قرآن کریم نیز ⁽¹⁾ بدان اشاره شده آنها دو مسافرت تجارتی در سال داشتند یکی در تابستان و یکی در زمستان، در تابستان که هوا گرم بود به سوی شام و در زمستان به یمن می رفتند چنانکه قبلا نیز اشاره شد.

وضع آب و هوا و مساعد نبودن سرزمین حجاز برای کشت و زرع این مسافرتها را برای آنان به صورت اجباری در آورده بود و آنان برای امرار معاش و ادامه زندگی ناچار به مسافرت و تجارت بودند. پس از جنگ بدر و شکست قریش، مسافرت به شام و حرکت دادن کاروان بدان سو با خطر برخورد با مسلمانان که در نواحی یثرب سکونت داشتند، مواجه شد بخصوص که قبایل اطراف نیز با پیغمبر اسلام پیمان بسته بودند و قریش نیز که ناچار به ادامه مسافرت به شام و تجارت بودند به پیشنهاد اسود بن مطلب راه کاروان را از ساحل دریا به راهی که به سوی عراق می رفت تغییر دادند و دلیلی هم که اسود بن مطلب برای پیشنهاد خود آورد این بود که گفت: راه عراق کوهستانی است و بیابانهای وسیعی دارد و مسلمانان بدان بیابانها وارد نخواهند شد.

بدین ترتیب کاروان قریش که ابو سفیان نیز در میان آنها بود با کالایی که قیمت آن به صد هزار درهم می رسید به سوی شام حرکت کرد، و خبر آن به گوش مسلمانان رسید و رسول خدا(ص)زید بن حارثه را با صد سوار مامور کرد سر راه آنها بروند و آنها نیز تا جایی به نام «قردة »پیش رفتند و در آنجا به کاروان مزبور برخوردند و بر آنها حمله برده و شتران و اموال ایشان را گرفته به مدینه آوردند و ابو سفیان و افراد دیگری نیز که همراه کاروان بودند ناچار به فرار شده به مکه بازگشتند و بدین ترتیب بزرگترین غنیمت نصیب مسلمانان گردید.

این حادثه با توجه به شکست قبلی قریش در جنگ بدر و عزادار شدن آنها در مرگ کشتگان و بزرگان خویش، آنان را در انتقام گرفتن از مسلمانان و ایجاد امنیت در راه تجارتی خود مصممتر ساخت و مقدمات یک جنگ خونین دیگر و حمله به مدینه را فراهم نمود.

قریش تنها راه نجات خود را از این محاصره اقتصادی و جبران شکستهای گذشته در آن دیدند که تمام قوای خود را در یک جا متمرکز ساخته و هر چه را در اختیار و امکان دارند به کار برده و ضربه محکمی به مسلمانان و پیروان پیغمبر اسلام بزنند.

پی نوشت:

1. سوره قریش.