معاونت پژوهشی مرکز جهانی علوم اسلا می، هفتمین جشنواره ی پژوهشی شیخ طوسی(ره) را، با حضور جمعی از علما، اندیشمندان و پژوهشگران، با موضوع «اخلا ق و تربیت اسلا می»، در تاریخ ٢٦/٩/٨٣، برگزار کرد.
به گزارش دبیر علمی این جشنواره، فعالیت های پژوهشی سال جاری در دو بخش به پایان رسید. بخش اول کتاب ها، مقالا ت چاپ شده و پایان نامه ها بود که در شش محور فقه وحقوق، کلا م و دین پژوهی، تاریخ اسلا م، حکمت و عرفان، علوم قرآن و حدیث، اخلا ق و سیره فعالیت کرده است. آثار ارسال شده ٢٠٨ مورد به شرح زیر بوده است:
١.٩٤ کتاب تألیفی؛ ٢. سیزده کتاب تحقیقی؛ ٣. ٣٧ کتاب ترجمه؛ ٤. هفده پایان نامه ی دفاع شده؛ ٥. ٤٧ مقاله ی چاپ شده.
٣٤ اثر رتبه ی اول تا سوم تشویقی احراز کرده اند که ده اثر آنها تألیفی، پنج اثر در مقالا ت چاپ شده، نُه اثر در ترجمه، شش اثر در پایان نامه و چهار اثر در کتاب های تحقیقی بوده است.
بخش دوم درباره ی موضوع ویژه ی جشنواره بود و در مجموع ١٥٣ مقاله به جشنواره ارسال شد. از این تعداد ١١٩ اثر در موضوع اخلا ق و ٣٤ اثر در موضوع تربیت اسلا می بود که ٢٨ اثر جزو آثار برتر انتخاب شدند.
در این جشنواره معاون محترم پژوهش مرکز جهانی علم اسلا می سخن گفت ودین اسلا م را تنها دینی دانست که آدمی را بیش تر از سایر ادیان به تفکر، تعقل، علم آموزی و گرامی داشت مقام عالم فراخوانده است. وی با اشاره به موضوع ویژه ی جشنواره شیخ طوسی، اخلا ق را از مقولا تی عنوان کرد که ذهن بزرگان را، از زمان افلا طون تا به امروز، به خود جلب کرده است.
حجت الا سلا م والمسلمین عباسی درباره ی فلسفه اخلا ق معاصر نیز گفت: «در نگاهی کلی می توان مکاتب فلسفی را به دو دیدگاه تقسیم کرد: ١. دیدگاه وظیفه گرایی؛ ٢. دیدگاه غایت گرایی». وی خاطرنشان کرد: «وظیفه گرایان، از جمله کانت، مدعی هستند هدف از اخلا ق چیزی جز خود اخلا ق نیست». ایشان در تبیین دیدگاه غایت گرایی گفت: «بیش تر افراد این دسته، غایت را به سود مادی تفسیر کرده اند. امروزه یکی ازدلا یلی که باعث شده پوچ گرایی در جوامع بشری رایج گردد؛ حقوق انسان ها تضییع گشته و روابط آنان به جنگ و خشنونت بینجامد، تأثیر همین طرز تفکر، در زندگی آدمیان، است».
معاون پژوهشی مرکز جهانی علوم اسلا می، درباره ی جایگاه اخلا ق در جامعه، تأکید کرد و افزود: «اخلا ق یکی از مهم ترین دغدغه های انبیا و میراث گران بهایی از طرف آنان بوده است. در واقع آن گاه که مردم تن به آموزه های اخلا قی انبیا دادند، درصد بزهکاری، ظلم، جور، جنایت و.. در جامعه کاهش یافته است.» وی در ادامه گفت: «معارف دینی را به سه بخش عمده تقسیم کرده اند: آموزه های اعتقادی، اهداف شریعت و اخلا ق. آنچه مهم می باشد، یافتن این مطلب است که اخلا ق با همه ی اهمیت و جایگاهی که دارد جزو لا یتجزای دین بوده و بدون پشتوانه ی دین، بی ریشه و بی اساس است».
حجت الا سلا م والمسلمین عباسی، با استناد به حدیث «انما بعثت لا تمم مکارم الا خلا ق» و به تعبیر شهید مطهری، محور اخلا ق اسلا می را کرامت انسان دانست و بیان داشت: «اخلا قی که خداوند را از ساحت خود بیرون نهد، حقیقت وجودی انسان را نیز ضایع می کند. همان طور که در عرصه ی اخلا ق سودگرایانه ی دنیای جدید، آدمیان از خود بیگانه و به اخلا قی بی پشتوانه دچار گشته اند».
ایشان، در پایان سخنان خود ضمن اشاره به افق های روشن پژوهشگری، در مرکز جهانی علوم اسلا می، حضور چهره های تابناک عالمان اخلا ق را در حوزه های علمیه، به ویژه مرکز، ضروری خواند.
در ادامه، حجت الا سلا م والمسلمین اعرافی، رییس محترم مرکز جهانی علوم اسلا می، سخن گفت. وی اخلا ق و تربیت را از عناصر بسیار مهم دین معرفی کرد و افزود: «علی رغم فعالیت هایی که در عرصه ی اخلا ق صورت می گیرد، بازهم می توان فضای علمی بهتر و بیش تری، در سامان دهی مفاهیم کلیدی اخلا ق و دانش تربیت، فراهم کرد».
حجت الا سلا م والمسلمین اعرافی، ضمن ارج نهادن به دسƒت آوردهای بزرگان اخلا ق، گفت: «اگر فلسفه ی اسلا می را با فلسفه ی یونان مقایسه کنیم، می بینیم درباره ی افزایش مسایل فلسفی نسبت به قبل، قدم های بزرگی برداشته ایم؛ همان طور که در عمق بخشیدن و سیستم پردازی، در حوزه های فقه و حقوق و علم اصول و...، تلا ش کرده ایم. با این حال در علم اخلا ق و دانش تربیت، کم تر فعالیت های آکادمیک انجام داده ایم، در حالی که دارای میراث غنی احادیث و معارف الهی هستیم».
رییس مرکز جهانی علوم اسلا می، در ادامه، تأکید کرد: «نکته ی مهم دیگر، تفکیک اخلا ق از تربیت است. دانش اخلا ق حول دو محور می چرخد: یکی شناخت فضیلت ها و اوصاف نفسانی خوب و بد و دیگر پرداختن به روش ها و
شیوه ها است. گاهی در اخلا ق به قلمرو سومی نیز می پردازند و مطرح می کنند که چگونه این فضیلت ها را در دیگران تحقق بخشیم و شخصیت و رفتار آنان را تغییر دهیم. باید توجه داشته باشیم که برای سامان دهی و انسجام تفکر، در این حوزه، باید این دو نکته را از هم جدا کرد؛ اخلا ق، خودسازی و تربیت، دگرسازی است. اخلا ق، تلا ش برای تغییر شخصیت خویشتن است و تربیت، تلا شی برای تغییر شخصیت دیگران».
حجت الاسلا م والمسلمین اعرافی، در ادامه، افزود: «این دو مقوله در بسیاری از محورها اشتراک دارند؛ مثلا ً با همه ی تفاوت های موجود در مبانی، اصول و اهداف و.. رابطه ی عموم و خصوص من وجه دارند».
در ادامه، آیت الله مهدوی کنی، با اشاره به کلا م امیرالمؤمنین (ع) به کمیل مبنی بر این که «العلماء باقون ما بقی الدهر»، گفت: «حضرت(ع) در اهمیت اخلا ق می فرمایند: "اگر به بهشت و دوزخ اعتقاد نداشتیم، باز سزاوار بود دنبال مکارم اخلا ق باشیم». وی افزود: «مکارم اخلا ق ما را به پیروزی می رساند». ایشان راه رسیدن به سعادت را، طبق فرموده ی قرآن کریم، تزکیه ی نفس دانست و مردم را ، از دیدگاه علی بن ابی طالب(ع) به سه دسته تقسیم کرد: ١. عده ای از آنان عالمان ربانی هستند؛ ٢. دسته ای متعلم می باشند و به دنبال راه می گردند؛ ٣. گروهی نیز کسانی اند که نه راه را یافته اند و نه به دنبال راه اند. وی، در تبیین واژه ی عالمان ربانی، گفت: «غرض حضرت علی(ع)، از آوردن لفظ عالمان ربانی، دو جهت است: ١. عالمان، الهی، یعنی غایت گرا، هستندو مسیر حرکت آنان به سوی خداست؛ ٢. این عالمان منسوب به رب اند؛ به این معنا که الهی اند و صفتی مضاعف دارند و آن، مربی بودن آنان است. از این رو، حضرت(ع) ، در برابر عالمان ربانی، متعلمان را ذکر می کند و معلوم می شود که عالمان فقط برای خود عالم نیستند، بلکه عالمان مربی نیز می باشند. متعلمان هم شامل هر متعلمی نمی شوند، بلکه باید در فکر یافتن راه صحیح، برای سعادت ابدی، باشند؛ یعنی علم آنان جهت دار باشد. دسته ی سوم تابع هوا و هوس اند که هدایت و ارشاد آنان به عهده ی عالمان ربانی و متعلمان است».
ایشان در ادامه بیان داشت: «اخلا ق شعبه ی نفسانی و رفتاری دارد که اصالت، با شعبه نفسانی است، زیرا اگر اخلا ق نفسانی تجلی پیدا نکند، رفتار ما وجود خارجی نخواهد داشت». در پایان این جشنواره، از نفرات برتر و کسانی که اثر آنها پذیرفته شده بود، تجلیل شد. عناوین این فعالیت های پژوهشی عبارت اند از: الا خلا ق و الحضاره` / علی یاسری / رتبه ی اول؛ فلسفه التربیه` فی الا سلا م / سید نذیر حسنی / رتبه ی دوم؛ اخلا ق السیاسیه` فی المنهج الا سلا می / شهاب الدین حسینی / رتبه ی دوم؛ فی الا خلا ق النظریه / سید عبدالهادی شریفی / رتبه ی سوم.
در سطح یک و دو نیز؛ برجسته ترین الگوی اخلا قی / سارا رضایی/ رتبه ی دوم؛ اخلا ق تبلیغ در سیره ی رسول اکرم(ص) / رتبه ی دوم؛ انسان کامل و کمال انسان / عاقله حمیدی / رتبه ی سوم؛ انسان موجودی مختار است یا مجبور / نرگس السادات توسلی / رتبه ی سوم؛ اخلا ق الا سره` فی الا سلا م / ماجده الا سدی / رتبه ی سوم؛ حرمت زنا در دین اسلا م و مسیحیت / مرضیه سادات مرتضوی / رتبه ی سوم؛ اسلا م و لیبرالیسم / سید عنایت الله کاظمی / رتبه ی سوم.
در شمار کتب تألیفی که به موضوع عام مربوط می شوند از آثار زیر تجلیل شد: جنبش های اسلا می پاکستان / محمد اکرم عارفی / رتبه ی اول؛ مبانی تحزب در اندیشه ی سیاسی امام(ره) / سید عبدالقیوم سجادی / رتبه ی دوم؛ نقش اسلا م در توسعه ی حقوق بین الملل / عبدالحکیم سلمی / رتبه ی سوم؛ تطبقات فی اساتید الرویات / عبدالحلیم عوض حلی / رتبه ی سوم.
در کتب ترجمه، با موضوع عام، از آثار زیر تجلیل شد: منشور عقاید امامیه / محمد باری / رتبه ی اول؛ فاطمه ی زهرا(س) / سید شجاعت حسین رضوی / رتبه ی دوم؛ آداب الا سلا میه / سلا م جودی تمیمی / رتبه ی سوم.
در بخش کتب تحقیقی، با موضوع عام، آثار زیر مورد تشویق قرار گرفتند: هدی العقول / مصطفی آل مرهون / رتبه ی اول؛ تلخیص شرح نهج البلا غه / عبدالهادی شریفی / رتبه ی دوم؛
فی ظلا ل نهج البلا غه` / سامی الغریری / رتبه ی سوم.
در بخش پایان نامه: مبانی نقد متن الحدیث عند الفریقین / قاسم عباس کعبی / رتبه ی اول؛ المعاد الجسمانی / شاکر ساعدی / رتبه ی دوم؛ اثبات الواقع / حیدر بیاتی / رتبه ی سوم و در بخش مقالا ت نیز آثار پیامبر(ص) شاعر نیست، نسبیت فرهنگی از منظر قرآن، شخصیت در قرآن /. سید حیدر علوی نژاد/ رتبه ی اول و اسماعیلیان در افغانستان / محمد مشفق خواتی / رتبه ی سوم رتبه ی تشویقی را احراز کردند و از آنان تجلیل گشت.
