معرفی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (3)
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی جهت تحقق بخشیدن به اهداف ترسیم شده خود و در پی شناخته شدن دستاوردهای مرکز در سطح کشور و نیز در مجامع بین المللی و پیرو مراجعات روز افزون محققان حوزه و دانشگاه و مؤسسات علمی و فرهنگی برای تهیه اطلاعات مورد نیازشان، با عنایت به تجربه چند ساله تحقیقاتی و اجرایی; اقدام به ایجاد معاونتی به نام معاونت اطلاع رسانی نمود.
معاونت اطلاع رسانی
بانکهای اطلاعاتی
بانکهای اطلاعاتی که به عنوان شاخص ترین راه ارتباط بین مجموعه مرکز ومحققان حوزه و دانشگاه مطرح می باشد امکان استفاده رایگان طلاب و دانشجویان از برنامه های کامپیوتری و نیز انتقال نظرات و پیشنهادات آنها به مجموعه عهده دار برنامه ریزی مرکز را فراهم می کند.
در این راستا مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بر آن شد تا با ایجاد بانکهای اطلاعاتی علاوه بر خدمات رسانی به طلاب و علما و دانش پژوهان فاقد کامپیوترهای شخصی جهت استفاده از نرم افزارهای علوم اسلامی، این امکان را به همه بدهد تا از مشاوران تحقیقاتی آشنا به علوم کامپیوتری مستقر در بانکهای اطلاعاتی از طرف مرکز نیز بهره مند گردند.
لذا بانکهای اطلاعاتی عامل مهمی جهت ایجاد فرهنگ استفاده از کامپیوتر در سطح طلاب و علما و اندیشمندان علوم دینی در حوزه های علمیه گردید و در این رهگذر شاهد درخواستهای متعدد از حوزه های علمیه و دانشگاههای سراسر کشور جهت ایجاد شعبه هایی در این مراکز فرهنگی بوده است. در این رابطه مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی با عنایت الهی توانسته است با ایجاد بانکهای اطلاعاتی متعدد، زمینه اشتراک هزاران نفر از طلاب و علما و دانشجویان علوم دینی را فراهم آورد. البته مرکز در کنار آن توانسته با ارزیابی مستمر نرم افزارهای تولیدی خود از طریق استفاده از پیشنهادهای متعدد محققان فرهیخته، جهت پربارتر کردن این نرم افزارها گام بردارد. این در حالی است که بسیاری از نرم افزارهای اسلامی تولید شده توسط مراکز تحقیقاتی دیگر نیز در این بانکها در خدمت محققان و پژوهشگران قرار دارد.
شایان ذکر است که بانکهای اطلاعاتی علاوه بر انجام خدمات فوق، از طریق تلفن و نامه نیز پاسخگوی درخواست کنندگان اطلاعات در موردآیات و روایات و متون اسلامی می باشد و این امر تسهیلات بیشتری را جهت صرفه جویی در وقت محققان فراهم آورده است.
اکنون به نحو اختصار به معرفی بانکهای اطلاعاتی مستقر در داخل و خارج کشور می پردازیم:
الف) بانکهای اطلاعاتی مستقر در داخل کشور
1 - بانک اطلاعات مرکزی (قم)
این بانک که اولین بانک نرم افزاری در شهر مقدس قم است در سال 1370 افتتاح گردید و با استقبال گرم و پرشور طلاب و فضلای حوزه علمیه قم مواجه گردید. هم اکنون علاوه بر ارائه خدمات در سطح حوزه به طلاب، دانشجویان و اساتید دانشگاهها از سراسر کشور، پذیرای مهمانان خارجی جهت آشنایی با نرم افزارهای علوم اسلامی نیز می باشد.
2 - بانک اطلاعات دارالشفاء (قم)
در پی استقبال پرشور طلاب و فضلا از بانک اطلاعات مرکزی و عدم توان جوابگویی بانک مزبور به آنها و به علت قرار گرفتن مرکزیت حوزه در مدرسه دارالشفاء و درخواست های مکرر مسئولان این مدرسه; این بانک در سال 1373 تاسیس گردید که هم اکنون مهمترین بانک اطلاعات مرکز می باشد و با 16 کامپیوتر و 3 چاپگر روزانه بطور متوسط بیش از صد نفر از طلاب و فضلای حوزه از آن بهره مند می گردند.
3 - بانک اطلاعات آستانه مقدسه حضرت معصومه 3 (قم)
نظر به آشنایی چندهزار طلبه حوزه علمیه قم با کامپیوتر وگذراندن دوره آشنایی و... و استقبال گرم طلاب و فضلای حوزه از بانکهای اطلاعاتی مرکز، در سال 1375 بانک اطلاعات آستانه مقدسه افتتاح شد. این بانک به خاطر قرار گرفتن در کتابخانه مرکزی آستانه مقدسه حضرت معصومه 3 و همچنین در مرکز شهر و کنار حوزه علمیه قم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این بانک اطلاعات به طور متوسط ماهانه پاسخگوی حدود 1000 مراجعه کننده می باشد.
4 - بانک اطلاعات جامعة الزهرا3 (قم)
با عنایت به اهمیت حوزه علمیه جامعة الزهرا به علت مرکزیت حوزه علمیه خواهران سراسر کشور در آن حوزه و پذیرا بودن بانوان علاقه مند تحصیلات دینی از کشورهای خارجی، شایسته است طلاب این حوزه نیز از نرم افزارهای علوم اسلامی استفاده نمایند که در این راستا مرکز تحقیقات با ایجاد بانک اطلاعات در آن حوزه به کمک چهار کامپیوتر و یک چاپگر به ارائه خدمت به مشتاقان کوثر ولایت پرداخته است.
5- بانک اطلاعات شهرک مهدیه (قم)
با توجه به اسکان تعداد زیادی از طلاب در شهرک مهدیه قم و برای تسهیل در دستیابی طلاب به بانکهای اطلاعاتی، مرکز تحقیقات اقدام به افتتاح بانک اطلاعات در آن شهرک نمود.
6 - بانک اطلاعات حوزه علمیه مروی (تهران)
مرکز تحقیقات با توجه به استقبال پرشور دانش پژوهان در سراسر کشور و بر اساس تصمیمات متخذه از سوی هیات مدیره محترم در این خصوص، موظف شد تا به ایجاد بانکهای اطلاعاتی در شهرستانهای دیگر در راستای گسترش فرهنگ اسلامی و استفاده از رایانه در حوزه ها و دانشگاهها بپردازد. از آن جمله مرکز در سال 1375 اقدام به تاسیس بانک اطلاعات در مدرسه مروی تهران - که از مدارس با سابقه در حوزه علمیه تهران می باشد - نمود و در این راستا موفق به ارائه خدمات شایان توجه ای در جهت استفاده رایگان طلاب و دانشجویان از نرم افزارهای علوم اسلامی در سطح پایتخت گردید.
7 - بانک اطلاعات دانشگاه تهران
با عنایت به استقبال دانشجویان از نرم افزارهای تولیدی مرکز و درخواستهای متعدد دانش پژوهان دانشگاهی جهت حضور مرکز تحقیقات در دانشگاه، در سال 1375 مرکز تحقیقات، بانک اطلاعات را در دانشگاه تهران تاسیس نمود که این بانک در جنب کتابخانه مرکزی دانشگاه قرار دارد و تاکنون علاوه بر استفاده های معنوی دانشگاهیان از برنامه های مرکز، در آن خدمات قابل توجه ای نیز در جهت تهیه پایان نامه های دانشجویان ارائه داده است.
8 - بانک اطلاعات اصفهان
نظر به اهمیت و گستردگی حوزه علمیه اصفهان و استقبال دانش پژوهان آن حوزه و تقاضای مدیریت محترم حوزه علمیه اصفهان، مرکز تحقیقات در سال 1377 اقدام به ایجاد بانک اطلاعات خود در ساختمان مرکزی مدیریت این حوزه نمود که ان شاءالله موجب تسریع در نیل به اهداف مقدس حوزویان وکاهش اتلاف وقت آنان گردد.
ب) بانکهای اطلاعاتی مستقر در خارج از کشور
مرکز تحقیقات برای نشر و توسعه هر چه بهتر علوم اهل بیت: در سراسر جهان با حضور فعال در نمایشگاههای مطرح و جهانی مانند جی تکس، لبنان و... و ایجاد بانکهای اطلاعاتی در خارج از کشور، معارف الهی را در قالب نرم افزار عرضه می نماید.
لبنان که نیمی از جمعیت آن را شیعیان تشکیل داده اند دارای پیشینه فرهنگی و علقه های خاص خود نسبت به ایران اسلامی بوده و از طرفی کثرت دانشگاهها و مراکز علمی و تحقیقاتی و توسعه چاپ و نشر کتاب موجب گردیده تا مرکز علاوه بر شرکت سالانه در نمایشگاههای آن کشور اقدام به ایجاد بانک اطلاعات در بیروت نماید.
از جمله کشورهای دیگری که مرکز همه ساله در نمایشگاههای رایانه ای آن شرکت نموده و علاوه بر آن اقدام به تاسیس دو بانک اطلاعات در آنجا نموده کشور امارات است. رفت و آمد به امارات به دلیل روابط مناسبی که این کشور با کشورهای اسلامی دارد به راحتی امکان پذیر بوده و از طرفی حساسیتها بر روی نرم افزارهای شیعی در آن سامان کمتر است. لذا امکان استفاده مسلمانان کشورهای همجوار از نرم افزارهای علوم اسلامی به راحتی انجام می گیرد. از این رو مرکز تحقیقات اقدام به تاسیس دو بانک اطلاعات در آنجا نموده است. یکی از این بانکها در باشگاه ایرانیان است که محل استقرار هیات های ایرانی و غیر ایرانی می باشد و دیگری در مسجد امام حسین دوبی قرار دارد که محل تجمع شیعیان ایرانی و غیر ایرانی دوبی بوده و با همت حجة الاسلام والمسلمین اکبریان نماینده ولی فقیه در دوبی از فعالترین مساجد به لحاظ فرهنگی می باشد.
نمایشگاههای داخلی
الف - نمایشگاههای استانی
برای آنکه عموم مردم بالاخص قشر جوان که آینده سازان نظام دینی و در عین حال قسمت عمده جمعیت کشور را تشکیل می دهند هر چه بیشتر با معارف بلند اسلامی، منابع و مبانی آن از طریق استفاده از تکنولوژی پیشرفته و روشهای نوین آشنا گردند; این مرکز وظیفه خود می داند در نمایشگاههای دولتی و خصوصی رایانه ای و به طور کلی فرهنگی تا حد ممکن حضوری فعال داشته باشد. در این راستا مرکز از سال 1373 به این سو در نمایشگاههای متعددی در استانهای مختلف شرکت کرده. از آن جمله است نمایشگاههایی که در استانها و شهرهای تبریز، زنجان، سیستان و بلوچستان، کرمان، مشهد، کردستان، همدان، ساری، اصفهان، بندر عباس و فارس برگزار شده است.
نمایشگاه بین المللی کتاب تهران
نمایشگاه بین المللی کتاب تهران هر ساله جهت ارتقای سطح علمی - فرهنگی و ارائه کتب منتشره با حضور صدها ناشر داخلی و خارجی برگزار می شود و در کنار آن نمایشگاه و همایش بین المللی اطلاع رسانی کشور با حضور دهها عرضه کننده نرم افزار برپا می گردد. مرکز تحقیقات همه ساله جهت معرفی برنامه های نرم افزاری علوم اسلامی خود در این نمایشگاه غرفه ای را به خود اختصاص داده که با استقبال بسیار زیاد دانشجویان، استادان رشته های کامپیوتر و غیر آنها روبرو گردیده است. مرکز با ارائه برنامه های علوم اسلامی و همچنین معرفی شبکه اطلاع رسانی نور (BBS) و در بسیاری از موارد با اهدای برنامه های خود - خصوصا نرم افزار قرآنی - به مشتاقان علوم اسلامی گامی هر چند کوچک در جهت شناساندن علوم اهل بیت: به مردم سراسر کشور و سایر ملل جهان برداشته است. امید است با تولید و توسعه نرم افزارهای متعدد و متنوع علوم اسلامی با قیمتهای ارزان بتواند در حد خود در مقابل فشارها و تهاجمات فرهنگی دشمن به مرزهای عقیدتی کشور ایستادگی نماید. حضور رهبر انقلاب اسلامی حضرت آیة الله خامنه ای «مد ظله » در غرفه مرکز و همچنین بازدید جناب حجة الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت و دیگر شخصیتهای سیاسی فرهنگی کشور از غرفه مرکز نشان از اهمیت فعالیتهای مرکز و توجه فرهیختگان کشور به نشر فرهنگ متعالی اسلام و علوم اهل بیت: دارد. لازم به ذکر است که برگزار کنندگان علاوه بر فعالیتهای مذکور در طول مدت نمایشگاه به تبادل نظر و مشاوره با متخصصان نرم افزاری دیگر مؤسسات و انجام شناسایی و ایجاد ارتباط با آنها جهت جلوگیری از دوباره کاریها و مقایسه برنامه ها از جهت سرعت، دقت و حجم می پرداخته اند که نتیجه های بسیار مثبتی را به دنبال داشته است.
نمایشگاه برق و الکترونیک و کامپیوتر
این نمایشگاه سالانه که یک سال در میان به صورت بین المللی و داخلی برگزار می شود، مهمترین و بزرگترین نمایشگاه ایرانی در زمینه تخصصی کامپیوتر، الکترونیک و مخابرات می باشد که بازدیدکنندگان آن نیز نوعا از متخصصان این فن بوده و از نظر کیفی نیز سودمندتر از نمایشگاههای دیگر می باشد. مرکز با شرکت در این نمایشگاه، اقدام به عرضه نرم افزارها و بعضا سخت افزارها می نماید و به نظر می رسد با توجه به تخصص بازدیدکنندگان توانسته است در این عرصه به موفقیت نسبة خوبی دست یابد. بسیاری از شرکتها در شهرهای مختلف کشور درخواست نمایندگی فروش برنامه های مرکز را داشتند.
ب - نمایشگاههای سراسری نرم افزار علوم اسلامی
اولین نمایشگاه سراسری نرم افزار علوم اسلامی
اولین نمایشگاه سراسری نرم افزار علوم اسلامی در قم در مجتمع فرهنگی امام خمینی(ره) و از تاریخ بیست وپنجم آذر تا سوم دی ماه سال 1372 برگزار شد.
دو روز از طول مدت برگزاری نمایشگاه به اردوهای دانشجویی که به مناسبت هفته وحدت حوزه و دانشگاه از سراسر کشور به قم آمده بودند اختصاص داشت و در روزهای دیگر بازدید به صورت عمومی بود. شخصیتهای بسیاری از حوزه و دانشگاه و خیل عظیمی از طلاب و فضلای حوزه از آن بازدید نمودند و به جرات می توان گفت هیچ فعالیت نمایشگاهی تا آن زمان نتوانسته بود تا این حد شخصیتها و اساتید و فضلای حوزه را به خود جلب کند.
مراکز و مؤسسات شرکت کننده
در نمایشگاه مذکور، مؤسسات فرهنگی - تحقیقاتی و کامپیوتری متعددی شرکت نمودند که در مجموع 21 غرفه به آنها اختصاص داشت و از این طریق به ارائه نرم افزارهای خود پرداختند. بدیهی است ذکر نام تمامی این مؤسسات در این مقال نمی گنجد. گفتنی است که مرکز تحقیقات که خود برگزار کننده این نمایشگاه بود 10 غرفه را به خود اختصاص داده بود.
دومین نمایشگاه سراسری نرم افزار علوم اسلامی
دومین نمایشگاه دوسالانه سراسری نرم افزار علوم اسلامی در مجتمع فرهنگی امام خمینی «ره » در تاریخ بیست وچهارم آذر تا اول دی ماه 1374 برگزار گردید.
از 45 مؤسسه فرهنگی تحقیقی و کامپیوتری برای شرکت دعوت گردید که اکثریت آنها اعلام آمادگی نمودند. همچنین بیش از 3 هزار دعوتنامه برای شخصیتهای برجسته، علمای حوزه و استادان دانشگاه، مؤسسات مختلف فرهنگی و تحقیقاتی ارسال شد.
در زمان برگزاری، شرکت عده زیادی از علما و اساتید حوزه علمیه قم و شهرستانها، مراجع عظام، طلاب و گروه کثیری از برادران و خواهران دانشجوی سراسر کشور در قالب اردوهای هفته وحدت روحانی و دانشجو و همچنین هیئتی از کشور بوسنی; شکوه نمایشگاه را دو چندان نموده و به آن جلوه دیگری بخشیده بود.
سومین نمایشگاه سراسری نرم افزار علوم اسلامی پس از گذشت دوسال ازبرگزاری دومین نمایشگاه سراسری نرم افزار علوم اسلامی و دستاوردهای جدید و تاسیس مراکزی نو در کشور، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بر آن شد تا سومین نمایشگاه را همزمان با میلاد مسعود عدالت گستر جهان و منجی عالم بشریت حضرت بقیة الله الاعظم و همزمان با هفته گرامیداشت وحدت حوزه و دانشگاه برگزار نماید.
این نمایشگاه که تجلی تعهد و تخصص، شکوه وحدت حوزه و دانشگاه و نمایانگر حوزه مقدسه علمیه قم و مقدمه ای برای نشر معارف و علوم اهل بیت عصمت و طهارت به سراسر جهان می باشد با همت برگزار کنندگان آن که از ماهها قبل از برگزاری با تلاشی وصف ناپذیر انجام وظیفه می نمودند انجام شد.
مؤسسات شرکت کننده
42 مؤسسه شرکت کننده به نحو مطلوب در نمایشگاه شرکت نمودند که از جمله آنها می توان به حضور شرکت خارجی البابا که نمایندگی عرضه و فروش محصولات مؤسسات نرم افزاری اسلامی مهم و شناخته شده در جهان را به عهده دارد.
غرفه شبکه اطلاع رسانی BBS از طرف مرکز به ارائه برنامه های خود می پرداخت.
در طی برپایی این نمایشگاه همه روزه خبرنامه ای با تیراژ بیش از 500 نسخه چاپ می شد که به بیان مطالبی از قبیل انجام مصاحبه با شخصیتها و مدیران مؤسسات، معرفی مقالات علمی، شناساندن مراکز شرکت کننده و بیان تازه های علمی می پرداخت.