شأن نزول فرصت طلبی

در زمانی که توده های مردم به رسول خدا(ص) می گرویدند، برخی انسانها از حق جویی و صداقت گویی گریزان بودند و از همراهی جدی با مسلمانان پرهیز می کردند و چون در پی آن بودند که از هر شرایطی بهره جویند، چهره نفاق و ریا کاری به خود می گرفتند. ترس، طمع و قدرت طلبی انگیزه های روانی آنان در انتخاب این راه بود و برای رو پوش گذاشتن بر اعمال خویش با چرب زبانی از هر کس و ناکسی تعریف و تمجید می کردند تا از حمایت همه برخوردار باشند و به اصطلاح، دل همه را به دست آورده باشند. یکی از این اشخاص فردی بنام «عبداللّه بن اُبی بن ابی سلول الخزرجی» بود. روزی او با جمعی از دوستانش به گروهی از اصحاب پیامبر(ص)مواجه شدند، ابتدا نزد ابوبکر رفت و دست او را گرفت و به گرمی فشرد. آنگاه گفت: سلام و درود بر صِدّیق قبیله بنی تمیم و یار و همراه نبّی در غار ثور و بخشنده اموال در را ه خدا. سپس به سراغ عمر رفت و گفت: سلام و درود به سرور قبیله بنی عدی و جدا کننده حق از باطل و فدا کننده جان و مال در راه رسول خدا و در پایان نزد حضرت امیر المؤمنین علی(ع) شتافت و گفت: مرحبا به پسر عموی رسول خدا(ص) عزیز بنی هاشم، یارِ همیشه همراه پیامبر(ص). آنگاه خطاب به همه کرد و گفت: ایمان ما به خدا و رسولش(ص) همانند ایمان شماست. تصدیق و همراهی شما با رسول خدا(ص) سر مشق ماست این رفتار به ظاهر گرم وصمیمی مایه اعجاب اصحاب پیامبر(ص) شد، سپس در مکانی خلوت به دوستانش گفت: شما شیوه مرا در مواجهه با مسلمانان دیدید، از من یاد بگیرید و آن را سرمشق خود قرار دهید، من با این رفتار، ضمن اینکه آنها را مسخره کردم، خودم را نیز در دل آنان جای دادم.

کار این شخص و همراهانش که بر اساس جهل و مرض روحی، صورت گرفته بودبه نتیجه نرسید، زیرا غافل از آن بودند که خداوند در کمین آنهاست و راز آنها را فاش و رسوایشان خواهد کرد، اصحاب که تصمیم داشتند در نزد پیامبر از این جماعت به نیکی یاد کنند،با وحی الهی مواجه شدندکه خداوند در شأن این گروه تبهکار نازل فرموده بود: « و اذا لقوا الذین آمنوا قالوا آمنّا و اذا خلوا الی شیاطینهم قالوا انا معکم انما نحن مستهزءُون»؛ «و چون با مؤمنان رو به رو شوند، گویند: ایمان آورده ایم و چون با شیاطین و دوستان خویش تنها شوند، گویند: ما با شما هستیم، ما فقط ریشخند می کنیم». (سوره بقره، ایه 14)