کعبه مقدس ترین نقطه در سراسر زمین است و ویژگیها و مزیت هایی دارد که هیچ مسجد و معبدی در جهان ندارد .
کعبه در وسط مسجدالحرام واقع شده است و با پارچه سیاه رنگی پوشانده شده و با نوار پهنی که آیه های قرآن با خط طلایی بر آن نوشته شده، تزیین یافته است . اطراف کعبه محل مستطیل شکلی است که از مرمر مفروش شده و 250 یارد طول و 200 یارد عرض دارد . و مسلمانان در یک خط بیضی شکل این محل را هفت بار طواف می کنند و دور کعبه می گردند . در بخش شمال شرقی گوشه کعبه، پنج فوت بالاتر از سطح زمین، سنگ سیاه بزرگی قرار دارد که به «حجرالاسود» معروف است . در روایات وارد شده است که این سنگ از آسمان فرود آمده و جبرئیل آن را به حضرت ابراهیم علیه السلام داده است تا آنرا جزء کعبه قرار دهد . این سنگ مبدا شروع طواف است، لذا مورد احترام بوده و از طواف کنندگان لمس شده و بوسیده می شود . در برابر «حجرالاسود» تقریبی، و در سمت شمال غربی و در حدود سی و هشت فوت دور از آن، محفظه ای با گنبد کوچک وجود دارد که «مقام ابراهیم » نام دارد، به یاد بود تجدید بنای کعبه به دست ابراهیم، در این محفظه، سنگی قرار دارد که می گویند ابراهیم علیه السلام در موقع ساختن کعبه بر روی آن می ایستاد تا بتواند دیوار کعبه را بالا ببرد . اهمیت این سنگ به لحاظ جای پای حضرت ابراهیم علیه السلام می باشد که به صورت فرو رفتگی در سطح آن نمایان است . مقدس بودن مقام ابراهیم علیه السلام به این علت است که این نقطه به عنوان نشانه و سمبل اطاعت ابراهیم علیه السلام از دستور و فرمان خداست (1) .
امتیازات کعبه
خانه خدا را امتیازاتی است که هیچ معبد و مکان مقدسی صاحب چنین ویژگیها نیست و این امتیازات مبین فضیلت و برتری آن نسبت به سایر مکانهاست:
1 . نخستین عبادتگاه مردم است . «ان اول بیت وضع للناس ...» (2) .
اولین چیزی که خدا از زمین آفرید، جای کعبه معظمه بود . سپس زمین از زیر آن گسترده شد (3) .
2 . مبارک و مایه خیر و برکت است; زیرا در یکی از پر برکت ترین سرزمین های جهان قرار دارد .
3 . از نظر موقعیت جغرافیایی را سرزمینی واقع شده است (مکه) که مادر سایر سرزمین ها (ام القری) نامیده می شود .
4 . مایه هدایت جهانیان است و مردم از نقاط دور و نزدیک، صفحات خشکی و دریا را زیر پای می گذارند و مجذوب این مکان مقدس می شوند و در مراسم باشکوه حج که از زمان حضرت ابراهیم علیه السلام همچنان رایج بوده است، شرکت می کنند .
5 . قبل از ظهور اسلام مورد عنایت و توجه اعراب جاهلی بوده و از قدیم پرستشگاه و مطاف آنها به شمار می آمد و بعضی از بت های بزرگ و مقدسی را در کنار یا درون آن قرار داده بودند . حتی نصاری هم آنجا بر روی ستونها و دیوارها در درون کعبه صورت حضرت مریم و عیسی علیهما السلام و تصویر فرشتگان و داستان حضرت ابراهیم علیه السلام را نقش کرده بودند . از نظر بت پرستان، «الله » خدایی بزرگ به شمار می آمد; اما نه یکتا بود و نه بی همتا، و خدایان دیگر را به عنوان شریک او پرستش می کردند . مراسم حج را با عنوان اینکه آئین حضرت ابراهیم علیه السلام است، با اینکه با خرافات آمیخته شده بود، انجام می دادند .
6 . در این خانه نشانه های روشنی از خداپرستی، توحید و معنویت به چشم می خورد که در هیچ مکان دیگری بدین شکل به چشم نمی خورد و دوام و بقای آن در طول تاریخ در برابر دشمنان نیرومندی که قصد نابود ساختن آنرا داشتند یکی از این نشانه هاست .
7 . جاذبه معنوی این خانه مقدس به گونه ای است که همگان را بی اختیار تحت تاثیر خود قرار می دهد .
8 . کعبه یک مامن و پناهگاه عمومی است برای تمام انسانها، حیوانات و سایر موجودات زنده .
9 . طاعات و عبادات در آن دائمی و همیشگی است و هیچگاه از «طائفین »
و «عاکفین » و «الرکع السجود» خالی نیست (4) .
10 . کعبه «مثابة للناس » است (5) . مثابه به معنای بازگشت چیزی به حالت نخستین است و از آنجا که خانه کعبه مرکزی است برای موحدان که همه ساله به سوی آن روی آورند، با طواف به دور آن نه تنها از نظر جسمانی، بلکه از نظر روحانی نیز بازگشت به توحید و فطرت نخستین می کنند از اینرو به عنوان «مثابه » معرفی شده است .
11 . به خاطر تقدس و شرافت، ارزش اقتصادی و تجاری به شهر مکه داده است .
12 . کعبه ضامن بقای دین است . امام صادق علیه السلام فرمودند: «همیشه دین برپاست تا وقتی که کعبه معظمه برپا باشد» (6) .
13 . کعبه رمز وحدت میان مسلمانان است که در شبانه روز حداقل 5 نوبت به سوی آن رو می کنند .
14 . کعبه نسبت به بیت المقدس فضیلت و برتری دارد; برتری مکانی، زمانی و مقامی .
15 . محل تولد اولین امام و وصی آخرین پیامبر خدا، یعنی حضرت علی علیه السلام است که رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله را تداوم بخشید .
16 . مبدا معراج پیامبر است به سوی مسجدالاقصی .
17 . به استناد بعضی از احادیث و روایات محل ظهور منجی عالم بشریت است که انقلاب جهانی خود را از کنار آن آغاز می کند . چنانکه مفضل از حضرت صادق علیه السلام پرسید: ای آقای من، حضرت مهدی (عج) از کجا و چگونه ظهور می کند؟ حضرت فرمودند: «ای مفضل! او به تنهائی ظهور می کند و به تنهائی کنار خانه کعبه می آید و به تنهائی شب را در آنجا می گذراند» (7) .
امنیت تکوینی و تشریعی
حضرت ابراهیم علیه السلام پس از ورود به مکه، نخستین تقاضایی را که از خداوند کرد، تقاضای امنیت بود و خداوند هم تقاضای او را درباره امنیت این مکان مقدس اجابت کرد و خانه کعبه و اطراف آن (تا شعاع معینی که حرم نامیده می شود) از طرف پروردگار به عنوان یک پناهگاه امن اعلام شد و به آنجا هم امنیت تکوینی داد، زیرا شهری شد که در طول تاریخ، حوادث نا امن کننده کمتر به خود دیده، و هم امنیت تشریعی; یعنی خداوند فرمان داد که نه تنها افراد انسان در هر قشر و گروه و در هرگونه شرایط باید در آنجا در امنیت باشند، بلکه حیوانات و پرندگان نیز در آنجا در امن و امان بسر برند و هیچکس حق ندارد مزاحم آنها شود . صید کردن حیوانات آن ممنوع و حتی تعقیب مجرمانی که به این حرم و خانه پناه برند، جایز نیست . تنها می توان برای اجرای عدالت در حق چنین مجرمانی آذوقه را بر آنها بست تا بیرون آیند و تسلیم شوند (8) .
همچنین امن بودن این خانه در این منطقه سبب می شود که مسلمانان با تمام اختلافاتی که دارند، به هنگام حج در جوار آن در کنار هم بنشینند و به مذاکره بپردازند و با استفاده از قداست و امنیت این سرزمین و از معنویت این مکان مقدس که نورانیت و روحانیت خاصی در دل ایجاد می کند از حال یکدیگر مطلع شوند به رفع اختلافات خود بپردازند .
پی نوشت:
1) نقش کتابخانه های مساجد، ص 55 .
2) آل عمران، 96 .
3) مجمع البیان، ج 2، ص 477 .
4) و اذ جعلنا البیت مثابة للناس و امنا و اتخذوا من مقام ابراهیم مصلی و عهدنا الی ابراهیم و اسمعیل ان طهرا بیتی للطائفین و العاکفین و الرکع السجود» (بقره/125) .
5) همان .
6) بحارالانوار، ج 96، ص 57 .
7) بحارالانوار، ج 53، ص 7 .
8) تفسیر نمونه، ج 10، ص 366 .