فلسطین بعد از عرفات

بی شک نام یاسر عرفات با نام سرزمین و ملّت مظلوم فلسطین، پیوندی ناگسستنی دارد و تا سخن از فلسطین هست، نام یاسر عرفات هم خواهد بود. او چندین دهه، برای فلسطین زنده بود و به امید آزادی فلسطین نفس می کشید. از این رو درگذشت او حادثه تلخی برای فلسطینیان بود.

رهبری یاسر عرفات برای فلسطین را می توان به دو بخش عمده تقسیم کرد: یک بخش، دوران فرماندهی عملیات مبارزاتی و چریکی بر ضدّ اشغالگران جنایتکار و بخش دوم، دوران پذیرش طرح صلح و دل سپردن به وعده های دولت های غربی و پیگیری مذاکرات سیاسی و چک و چانه زدن های بی حاصل در این پایتخت و آن پایتخت عربی و غیرعربی.

در دوره اول، عرفات، مشهورترین جنگجوی خاورمیانه و مبارزی نستوه و نماد مقاومت و حماسه بود. نام او لرزه بر اندام صهیونیست ها می انداخت و در مقابل، نامی محبوب در دلهای جوانان آزادیخواه و ضد استعمار منطقه بود. او مبارزات قهرمانانه فلسطینیان مظلوم را با شجاعت رهبری می کرد و از هیچ خطری نمی هراسید و برای او فرقی نمی کرد که مبارزات را در حال تبعید در لبنان یا تونس یا اردن ادامه دهد، یا در غزّه یا رام اللّه!

بدین گونه چندین دهه، یاسر عرفات، در قلّه عزّت و شرف و استقامت، در رأس سازمان آزادی بخش الفتح (ساف) به رهبری مبارزات ادامه داد.

دوره دوم از هنگامی شروع شد که عرفات -به علت بی وفایی دولت های عربی و سرسپردگی آنها به آمریکا و وسوسه های دول غربی، به ویژه آمریکا و احساس نومیدی از پیروزی مبارزات- با چرخشی آشکار، دست از مبارزات کشید و رسما به حذف این آرمان از منشور ملّی فلسطین تن در داد و هر روز به دنبال یک طرح صلح مطرح شده، در این پایتخت و آن پایتخت، به مذاکره پرداخت و به نشست «اسلو» و «مادرید» و «قاهره» و «شرم الشیخ» و غیره دل بست و هر روز امتیاز تازه ای به دشمن داد و عقب نشینی تازه ای از آرمان دیرینه کرد؛ بدون اینکه بتواند امتیازی بگیرد!

باری در چند سال اخیر، رهبری او به روزمرّگی گذشت و حتی دشمن، او را در رام اللّه محاصره کرد و به او اجازه خروج از آنجا را نداد. از شکل گیری انتفاضه به بعد، عرفات، سیاست پیچیده ای را تعقیب می کرد. هم به حکم طرح سازش با صهیونیست ها، عملیّات استشهادی را محکوم می کرد و هم حاضر به سرکوب گروه های مبارز همچون حماس نبود و از این رو صهیونیست ها همواره او را عامل محرّک اصلی عملیّات شهادت طلبانه و مبارزات خیابانی فلسطینیان معرفی می کردند و در مجموع، صهیونیست ها و آمریکایی ها از او نفرت داشتند.

اینک که عرفات درگذشته است و انتخابات ریاست جمهوری در فلسطین در پیش است و چهره های دیگری از نسل قدیم فلسطین برای جانشینی او مطرح است، فلسطین در مرحله ای دشوار و تعیین کننده قرار دارد؛ اما در هر حال رهبران جدید، دو اصل مهم را نباید فراموش کنند که:

1. تجربه تلخ یاسر عرفات را تکرار نکنند.

2. وحدت و همبستگی گروه های مبارز فلسطینی را به هر قیمت حفظ کنند و به یاد داشته باشند که اگر دشمنان صهیونیست -هرچند در حد حرف- برای تشکیل دولت فلسطین اعلام رضایت می کنند و اگر حاضرند غزّه و اریحا (یعنی تنها 3% خاک اشغال شده فلسطین) را به فلسطینیان پس بدهند، از برکت انتفاضه است نه از ثمرات مذاکرات اسلو و قاهره و واشنگتن!.

مهدی پیشوایی