نوزادانی که به مراقبت های ویژه نیاز دارند

نوزاد نارس :

چون این نوزادان بعضی از مراحل رشد خود در داخل رحم را از دست داده اند بنابراین به تغذیه، مراقبت و گرما نیاز دارند. ممکن است هنوز قدرت مکیدن نداشته باشد و لازم باشد از طریق لوله مخصوص تغذیه نوزادان یا از طریق رگ او را تغذیه کنیم. میزان قند خون او نسبت به نوزادی که کامل است بیشتر پایین می آید زیرا کبد او نارس است. ذخیره چربی خون او کم است و به راحتی احساس سرما می کند. سیستم ایمنی بدن او به طور کامل کار نمی کند، اما انکوباتور از او در برابر عفونت ها مراقبت می کند و محیط گرمی را برای او فراهم می آورد. او ممکن است مثلاً در عمل تنفس هم به کمک احتیاج داشته باشد زیرا شش های نوزاد نارس ممکن است کمبود ماده شیمیایی به نام سورفاکتانت را داشته باشد که وجود این ماده ورود هوا به سهولت در شش ها لازم است. بنابراین ممکن است در دستگاه تنفس مصنوعی قرار گیرد.
پرستاران و متخصصان اطفال در بخش مراقبت های ویژه مخصوص نوزادان فعالیت می کنند و نوزاد نارس، کوچک یا بیمار را تحت مراقبت خاص قرار می دهند. معمولاً برای مراقبت از سه تا چهار نوزاد یک پرستار و یک سری وسایل و تجهیزات لازم وجود دارد. بخش مراقبت های ویژه دیگری نیز وجود دارد که در این بخش مراقبت ها شدیدتر است. مثلاً مراقبت های تنفسی و تهیه غذا برای نوزادانی که بیمار یا بسیار کوچک هستند، انجام می شود. گاهی اوقات لازم است که نوزاد از بخش مراقبت های ویژه به مرکز بزرگ تری انتقال داده شود اگر چنین چیزی اتفاق افتاد، نگران نشوید.
گاهی اوقات ممکن است که نوزاد احساس درد داشته باشد مثلاً هنگامی که قرار است آزمایش خون از او گرفته شود. اما این درد کوتاه مدت خواهد بود. اگر نوزادتان تکان می خورد و به خود می پیچد بدین معنی نیست که او درد دارد. این حالت می تواند یک واکنش غیر ارادی طبیعی باشد. با این وجود اگر نگران هستید، از پرستار یا پزشکی که از او مراقبت می کند، بپرسید که آیا ممکن است او درد داشته باشد و اگر درد دارد چه اقداماتی برای تسکین درد او می توان انجام داد.
ممکن است که به شما خبر داده شود که نوزادتان در بخش مراقبت های ویژه مخصوص نوزادان قرار دارد یعنی بیشترین کاری که به خاطر تکنولوژی تاثیرگذار در معرض نمایش قرار می گیرد.

وسایل اصلی عبارتند از:

* انکوباتور: این وسیله دما و رطوبت را کنترل می کند، در واقع حالت رحم مصنوعی را به وجود می آورد. پنجره های آن این امکان را فراهم می آورند که پرستار، مراقب بهداشت یا خود شما بتوانید به نوزاد دست بزنید و با او تماس داشته باشید.
* مانیتور: ضربان نبض و فشار خون نوزاد شما را کنترل می کند. معمولاً به صورت بی وقفه دمای بدن و مقدار اکسیژن موجود در خون نوزاد را نشان می دهد.
* دستگاه تنفس مصنوعی: کمک می کند تا هوا داخل شش ها جریان داشته باشد و انواع مختلفی دارد.
* اِسکَنِر: ممکن است مربوط به سونوگرافی یا ترموگرافی کامپیوتری باشد. این وسیله گاهی مورد استفاده قرار می گیرد تا داخل جمجمه نوزاد را با کمک آن بتوان مشاهده کرد. به تشخیص هر گونه خونریزی در نوزادان نارس و همچنین به پیش بینی عوارض بلندمدت نیز کمک می کند.
• وقتی نوزاد نارس به دنیا آمده ضرورتاً بدین معنی نیست که دیرتر رشد می کند اما این که زودتر از رحم خارج می شود بدین معنی است که او مرحله متفاوتی از زندگی اش را آغاز کرده است. اگر او هشت هفته زودتر به دنیا آمده باشد در 6 ماهگی بیشتر شبیه یک نوزاد 4 ماهه خواهد بود. با گذشت زمان این تفاوت ها کمتر مشخص می شود.
اگر نوزاد در بخش مراقبت های ویژه باشد باز هم می توانید از سینه به او شیر بدهید هر چند واکنش غیرارادی مکیدن تا حدود 30 هفتگی بارداری رشد و تکامل خواهد یافت. بنابراین اگر نوزادی قبل از این مدت به دنیا آمده باشد، قدرت مکیدن ممکن است نداشته باشد. حتی نوزادانی که بعد از این مدت هم به دنیا می آیند گاهی مشاهده می شود که نمی توانند به خوبی نوک سینه مادر یا پستانک سر شیشه را مک بزنند در نتیجه ممکن است مجبور باشید شیرتان را بدوشید و از طریق لوله مخصوص تغذیه نوزاد از طریق بینی او به او شیر بدهید – مناسب ترین غذا برای نوزادان نارس یا آسیب پذیر شیر مادر است اما ممکن است ویتامین D و فسفات به آن اضافه شود. اگر هنوز نمی تواند غذا را هضم کند، ممکن است از طریق تزریق داخل رگی تغذیه شود (به صورت قطره قطره وارد رگ می شود).
هنگامی که نوزاد از بخش مراقبت های ویژه خارج می شود مطمئن شوید که می دانید چه کاری باید انجام دهید، چند وقت یک بار به او شیر بدهید، چه داروهایی (اگر لازم است) به او بدهید، چه موقع باید او را برای ارزیابی و کنترل نزد پزشک ببرید.
اگر با مشکلی مواجه شدید، باید دستورالعمل های لازم به شما داده شود. به طور طبیعی وظیفه پزشک است اما ممکن است به شما گفته شود که اگر حال نوزادتان خوب نیست او را به بیمارستان برگردانید. پس از بیرون آمدن نوزاد از بخش مراقبت های ویژه به مرحله دیگری یعنی سپس بخش داخلی فرستاده شود که این فرصت را به شما می دهد تا خودتان از او مراقبت کنید. از این که نگران یا عصبانی می شوید احساس گناه نکنید. حتی مادرانی که نوزادانشان در بخش مراقبت های ویژه نبوده اند هم درباره توانایی هایشان به عنوان یک مادر مطمئن نیستند.
هنگامی که نوزادتان در بخش مراقبت های ویژه قرار دارد، طبیعی است که نگران او باشید و همچنین طبیعی است که هم مادر و هم پدر احساساتشان را نسبت به نوزاد نشان می دهند. این حالت نشانه این است که شما، مراقب باشید و بنابراین از بروز دادن احساسات خود نترسید، کارکنان این بخش به این حالت ها عادت کرده اند. برای برقراری ارتباط نزدیک با بخش مراقبت های ویژه اگر مایل باشید می توانید با مشاورانی که در آنجا هستند صحبت کنید و نگرانی هایتان را برطرف کنید.
بدیهی است که پاسخ این پرسش که " آیا نوزاد زنده خواهد ماند؟ " دقیقاً به اوضاع و احوال نوزاد شما بستگی دارد. به طور کلی حدود 7 درصد نوزادان نارس یعنی قبل از هفته 37 بارداری به دنیا می آیند. نوزاد بسیار نارسی که در هفته 28 بارداری متولد می شود، نسبت به نوزادی که یک هفته یا بیشتر قبل از تاریخ مقرر به دنیا می آید، با مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد.
خوب است به خاطر داشته باشید که در حال حاضر بخش مراقبت های ویژه نسبت به گذشته بهتر شده است. نوزادان بسیار زیادی زنده می مانند و تعداد کمی از آن ها عوارض طولانی مدت خواهند داشت. هر بخش شامل مجموعه ای از عکس ها و نامه هایی است که از طرف پدر و مادران این نوزادان در حال رشد در معرض نمایش گذاشته می شود. بنابراین نسبت به نوزادتان امیدوار باشید و بگذارید تا او هم خوش بینی شما را احساس کند.
هنگامی که شما سئوالاتی درباره پیشرفت نوزادتان دارید، از پرستار یا پزشک مسئول این بخش بپرسید. او را با نوزدان دیگر مقایسه نکنید. شما می دانید که نوزادان دیگری نیز در بخش مراقبت های ویژه قرار دارند که حال آنان وخیم تر است. در چنین زمانی که برای شما بحرانی است، این گونه به خود دلداری دهید.
منبع: کوپر،کارل ، (1951)، وفایی، ملیحه، نوزاد شما؛ مجموعة پرسش ها و پاسخ ( از تولد تا یک سالگی )،قم : سعدی، 1389.