بحث نظری : در اصطلاح تخصصی هر آنچه آرامش و سازگاری فرد را برهم زده و ضرورت تعادل و سازگاری مجدد را ایجاب می کند، استرس یا فشار نامیده می شود. فشاری که فرد در موقعیت های استرس زا احساس می کند الزاما شامل مسایل و موضوعات منفی نمی شود، بلکه برخی وقایع مثبت هم ممکن است تنش زا باشد. چرا که در این گونه رویدادها و حوادث باز هم حالت آرامش فرد بهم می خورد و سازگاری با تغییرات مثبت بوجود آمده در زندگی نیازمند تلاش هایی از سوی فرد است .
انواع فشار روانی - استرس های زندگی انسان بسیار زیاد ، متنوع و متعددند، به همین دلیل استرسها را به اشکال مختلف طبقه بندی کرده اند. با وصف تنوع این طبقه بندی ها در اینجا برای شناخت بهتر این تنوع این فشارها و اینکه بهتر بتوانید در زندگی خود آنها را بررسی کنید که آیا تحت استرس قرار دارید یا نه یک نمونه از این طبقه بندی ها از نظر شدت و فراوانی به شرح ذیل ارائه می شود.
-1 استرسهای فاجعه آمیز(شدید): بعضی از اتفاقات ، تغییر بسیار شدید و عظیمی در زندگی ایجاد می کنند. حوادث و فاجعه هایی مانند سیل، زلزله، جنگ، آتش سوزی، تصادفات و پدیده هایی از این قبیل. با توجه به مطلب بالا، خانواده ای که دچار تصادف یا سانحه شده است مثلاً آتش سوزی یا تصادفی را تجربه کرده است یا برای یکی ازاعضای خانواده چنین وضعیتی پیش آمده است، استرس شدید و سنگینی را تجربه کرده است و ضرورت دارد که برای کاهش اثرات ناگوار آن سانحه یا حادثه از کمک های تخصصی و مشاوره استفاده کنند. چنین سوانحی باعث تغییرات بسیار شدیدی در زندگی فرد میشود به گونه ای که مدتها طول خواهد کشید تا فرد بتواند با این تغییرات شدید و بزرگ کنار آمده و سازگار شود .با این حال، به این نکته توجه داشته باشید که اگر چه این حوادث قدرت تخریبی شدیدی بر انسان دارند ولی به ندرت اتفاق میافتند و بسیاری از افراد ممکن است در تمام طول زندگی خود اصلاً چنین مواردی را تجربه نکنند.
2- استرسهای معمول زندگی: این نوع از استرسها در زندگی همه انسانها رخ می دهند و معمولا همه افراد در طی زندگی خود آنها را تجربه می کنند . استرسهایی مانند طلاق، ازدواج یکی از فرزندان، رفتن فرزندان به مدرسه، امتحان دادن فرزندان، فوت و از دست دادن عزیزان بیماری، بدهکاری و مشکلات مالی، بیماری، و مسائلی از این قبیل. اگر چه این استرس ها مانند مورد اول ( استرس های فاجعه آمیز) خیلی شدید و ناتوان کننده نیستند؛ ولی تعداد این استرس ها بسیار بیشتر است و به طور مکرر و فراوان تری رخ می دهند.
تحقیقات نشان داده اند که معمولاً خانواده ها در مراحل خاصی، استرس های بیشتری را تجربه می کنند. معمولاً زمان هایی از زندگی خانوادگی که فشار شدیدتری بر زندگی خانوادگی تحمیل می شود عبارت است از زمانی که فرزندان کوچکی در خانواده وجود دارند و به خصوص هنگامی که فرزندان به سن نوجوانی می رسند. همزمان با بزرگ شدن و خروج فرزندان اززندگی خانوادگی که معمولاً با نام آشیانه خالی معروف است، اگر چه والدین، استرس دیگری را تجربه می کنند ولی به دنبال سازگاری با این پدیده، فشارهای زندگی خانوادگی آنان کاهش می یابد.
