آیا انسان آینده «فرا انسان » خواهد بود؟

همشهری، 18/4/81

فوکویاما با عقب نشینی از آرای گذشته اش در کتاب پایان تاریخ، این پرسش حساس را مطرح می کند که آیا «انسان خردورز» واپسین حلقه ی زنجیره ای است که فراگرد انتخاب طبیعی طی زمان های طولانی شاهد آن بوده است یا این که ما در آستانه ی انقلابی بیولوژیک قرار داریم که مهندسی ژنتیک راهبر آن می باشد .

فوکویاما درباره ی پیامدهای پیش رفت فن آوری ژن ها و ارتقای انسان به «فرا انسان » به سه سناریو اشاره می کند که ممکن است طی یک یا دو نسل آینده رخ دهند: سناریوی نخست در زمینه ی داروهاست . در آینده، دانش ژن شناسی شرکت های دارویی را قادر خواهد ساخت تا بر حسب ترکیب های وراثتی ویژه ی هر بیمار، داروهای خاصی را تهیه کنند که برای مثال، انسان های کم هوش را سرزنده و فعال، و افراد منزوی را گشاده رو خواهد ساخت: در سناریوی دوم، پیش رفتی که پژوهش های مربوط به سلول اصلی شاهد آن است، دانشمندان را قادر می سازد تا عملا هر گونه بافت بدن را از نو پدید آورند، و این امر باعث جهش میانگین سن به بیش از صد سال خواهد شد . در سناریوی سوم، ثروتمندان قبل از کاشت جنین، آن را وارسی می کنند تا به فرزندان کمال یافته تری دست یابند . هم چنین به منظور پژوهش و تولید فرآورده های جدید پزشکی، ژن های انسان به جانوران و گیاهان، و ژن های حیوانی به برخی از جنین های بشری منتقل خواهد شد .

فوکویاما بر این باور است که هرچند بسیاری از مردم، زیر پرچم آزادی بشر، از قدرتی که فن آوری برای تغییر انسان به ما می بخشد، استقبال می کنند، باید توجه کرد که این نوع آزادی با دیگر انواع آن تفاوت بسیار دارد . آزادی های پیشین سیاسی به معنای آزادی کوشش برای تحقق هدف هایی بود که طبیعت ما مشخص می کرد . «جهان فرابشری » در قیاس با جهان موجود، طبقاتی تر و پررقابت تر، و در نتیجه سرشار از کشمکش های اجتماعی خواهد بود . شاید هم از آن جا که ژن های ما آمیخته با ژن های فراوانی خواهد بود که ویژه ی انواع دیگر موجودات است، نتوان به اندیشه ی روشنی درباره ی «موجود بشری » و «اشتراک بشری » دست یافت .

فوکویاما بر این باور است که ما در آستانه ی ورود به آینده ای فرا انسانی هستیم که در آن، فن آوری به ما قدرتی می بخشد که با آن، گوهر تغییرناپذیر انسانی را به تدریج تغییر دهیم .