مشارکت سیاسی در نظام مردم سالاری

مردم سالاری، 19/6/81

در این مقاله، مسئله مشارکت سیاسی مردم از دیدگاه اسلام و قانون اساسی بررسی می گردد . مشارکت سیاسی به معنای دخالت مردم و نهادهای مردمی در پیدایش قدرت، چگونگی اعمال قدرت، ضوابط حاکمان، و خلاصه همه شئون مربوط به قدرت است . سخن در میزان دخالت مردم و قلمرو آزادی اراده مسلمانان در تدبیر شئون سیاسی شان است . نویسنده با تفکیک میان الزام اخلاقی و الزام حقوقی، مشارکت سیاسی را به معنای آزادی مسلمانان در نظام سیاسی اسلام به معنای حقوقی می داند . از جمله ادله ای که وی بر این مطلب اقامه می کند، توقف بقای نظام اسلامی بر مشارکت مردم و تحقق بعضی از مظاهر این پدیده در صدر اسلام است . به زعم نویسنده، حتی هدف آفرینش نیز بدون مشارکت مردم تحقق نمی یابد . مشارکت سیاسی از مجاری گوناگونی که مشکل قانونی نیز یافته تحقق پذیر است . از جمله این مجاری، انتخابات، بیعت، امر به معروف و نهی از منکر، نصیحت و مشورت است . تقویت باور عمومی به مشارکت سیاسی، تحکیم اعتقاد به لزوم هم اندیشی در اداره جامعه برای کاهش میزان خطا، و تکلیف شرعی دانستن مشارکت از جمله راه های گسترش و تحکیم مشارکت سیاسی است . در باب تصمیم گیری در مورد صلاحیت نامزدها نیز نویسنده بر اعمال اصل برائت در موارد مشکوک تاکید می کند و نیز بر تضمین قانون مند سلامت انتخابات و وجود احزاب و تشکل های سیاسی در چارچوب قانون پای می فشرد . این نوشتار در پایان به بررسی مقوله مشارکت سیاسی و نقش مردم در حکومت از دیدگاه قانون اساسی می پردازد .