برخی شیوه های معلمیِ حضرت رسول

پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله وسلم برای بیان مقصود خویش، تنها به گفتار بسنده نمی کرد، بلکه از شیوه ها و ابزار آموزشی نیز بهره می گرفت که به نمونه هایی از آنها اشاره می کنیم:

الف) یکی از آن راه ها، کمک گرفتن از اعضای بدن همراه با گفتن بود. به قول امروزی ها، حضرت به شیوه «دیداری ـ شنیداری» به بیان نکته مورد نظر خویش می پرداخت. ابوموسی اشعری می گوید: روزی حضرت فرمود: «مؤمن برای مؤمن، چونان مصالح ساختمان است؛ همدیگر را محکم نگه می دارند.» سپس انگشتانشان را در یکدیگر فرو بردند.

ب) گاه برای تأکید، شیئی ممنوع را به دست می گرفت و به مردم نشان می داد و می فرمود: «این حرام است» تا بعدها کسی ادعا نکند که اشتباه فهمیده است. امام علی علیه السلام می فرماید: حضرت روزی ابریشم را در دست چپ و طلا را در دست راست خود گرفت. بعد دستانش را بلند کرد و فرمود: «این دو بر مذکّرهای امت من حرام و بر مؤنث های امت من حلال است».

ج) یاری گرفتن از «تشبیه» و «همانند سازی»، آسان ترین روش برای فهماندن مطلب به مخاطب ـ در هر سطحی ـ است. حضرت می فرمود: «دین باوری که قرآن می خوانَد، همانند ترنج است؛ بویی خوش و طعمی خوش دارد» یا «مؤمنی که قرآن نمی خوانَد، مانندِ خرمایی است با طعمی خوش، امّا بی بو».