مهم ترین فایده ی مهارت حل مشکل این است که در مواجهه با مشکلات سعی می کنیم برخود مسلط باشیم، واکنش های هیجانی نشان نمی دهیم، بلافاصله تصمیم نمی گیریم راه حل های مناسب را پیدا می کنیم، از میان راه حل های مختلفی که برگزیده ایم راهی را که درصد خطای آن کمتر است انتخاب می کنیم و آن را به اجرا درمی آوریم.
مهارت حل مشکل ایرادی ندارد، تنها ممکن است کمی به وقت نیاز داشته باشد که شاید این صرف وقت برای عده ای مشکل به نظر برسد. مثالی می زنم که هم موضوع را دوره می کند، هم مفاهیم اصلی حل مسئله را روشن تر می سازد و هم نیاز به وقت را بیشتر قابل درک می کند:
وسیله در منزل خراب می شود. در حال حاضر نیاز فوری به آن وسیله داریم. در لحظه ی اول کمی احساس درماندگی و اضطراب می کنیم. چه کنم؟ آیا این وسیله قابل تعمیر هست؟ آیا باید برای تعمیرش هزینه ی زیادی پرداخت؟ اگر قابل تعمیر نباشد، هزینه ی خرید وسیله ی نو را چگونه فراهم کنم؟
کسی که مهارت حل مسئله را آموخته باشد، می داند که اول باید ذهنش را طبقه بندی کند. در این راستا اولین قدم، تعریف مشکل است. چگونه می توان از درماندگی بیرون آمد. در حال حاضر من به این وسیله ( مثلاً جاروبرقی) احتیاج دارم. شب مهمان دارم، چه کنم؟ چندین راه حل به نظرمان می رسد:
1. می توانم از همسایه قرض بگیرم.
2. می توانم با وسیله های مشابه یا جاروی دستی، امروز نیازم را برطرف کنم.
3. فعلاً جاروکردن را کنار بگذارم، به کارهای دیگری مشغول شوم تا ببینم چه می توانم بکنم.
یکی از سه روش بالا را انتخاب می کنم و در فرصت مناسب جاروبرقی را برای تعمیر به تعمیرگاه می برم. تعمیرگاه می گوید وسیله ی شما قابل تعمیر نیست. مشکل من فرق کرد. حالا باید برای خرید وسیله ی نو، پولی تهیه کنم. حال چگونه پول خرید را فراهم کنم؟
ممکن است تعمیرکار بگوید وسیله ی شما قابل تعمیر است ولی هزینه اش زیاد می شود. باز باید به فکر تهیه ی پول تعمیر آن باشم. اطلاعات لازم را به دست می آورم و یک به یک مسائل را حل می کنم. اگر هزینه ی تعمیر زیاد باشد و اختلاف آن با خرید وسیله ای نو چندان نباشد، ممکن است تصمیم بگیرم جاروبرقی جدیدی بخرم. باز اطلاعات لازم و مدل های گوناگون با قیمت های متفاوت را بررسی می کنم و سرانجام راه حلی در مقابلم گشوده می شود. شاید بتوان گفت تنها ایراد حل مشکل وقت گیر بودن آن است. ولی باید پرسید که آیا این وقت گیربودن به مزایای آن نمی ارزد؟ یعنی اگر برای خرید جاروبرقی جدید وقت لازم را صرف کنیم و خرید خوبی انجام دهیم، ارزش نخواهد داشت؟
با مدیریت زمان می توان بهترین راه حل را انتخاب کرد. بنابراین محدودیت زمان خیلی جدی نیست.
منبع مقاله :
صمیمی اردستانی، مهدی؛ (1391)، حل مشکل، ( آموزش یکی از مهارتهای زندگی )، تهران، نشر قطره، چاپ چهارم