آیا پول شادی و خوشبختی می آورد؟

پول یکی از موضوعاتی است که ما در زندگی خود بیش از هر چیز نسبت به آن احساسات نشان می دهیم. بیش تر مردم حاضرند چیزهایی بسیار ارزشمندتر از پول را از دست بدهند تا پول بیش تری به دست آورند. مثلاً بیش از ظرفیت به خودشان فشار می آورند. وقت کافی صرف خانواده و دوستان خود نمی کنند، و یا حتی سلامت خود را به خاطر آن از دست می دهند. در جامعه ی ما پول منبع نیرومندی است که غالباً آن را به عنوان معیاری برای تعیین کیفیت زندگی در نظر می گیرند.
ولی اکثر ما در زندگی با افرادی روبه رو می شویم که با وجود ثروت و شهرت شان، کم تر از آن چه انتظار داریم، شاد و خوشبخت هستند. تعجب برانگیز است که تعداد زیادی از افراد ثروتمند آن قدر که ما تصور می کنیم، خوشبختی را تجربه نمی کنند. پول و ثروت یکی از چیزهایی است که اکثر مردم به دنبال آن هستند و آن را عامل خوشبختی می دانند و می بینیم که چه حرص و ولعی برای جمع آوری آن دارند. اما آیا شما کسی را سراغ دارید که در این زمینه به حدی رسیده باشد که نفس راحتی بکشد و بگوید به تمام آرزوهایم و آن چه می خواستم رسیده ام و دیگر چیزی نمی خواهم؟!
فیلسوفان باستان عادت داشتند در خواب این سؤال که «آیا پول خوشبختی می آورد؟!» پاسخ دهند که حداقل رفاه مادی برای تأمین مناسب خوراک، پوشاک و درمان ضروری است. اما بلافاصله می افزودند که علاوه بر این حداقل، تنها زندگی معنوی و نیکوکاری و تناسب روابط اجتماعی، دستیابی به خوشبختی را ممکن می سازد. طی نیمه ی دوم قرن بیستم میانگین درآمد هر فرد ژاپنی شش برابر افزایش یافته، با این حال درصد افرادی که به راستی خود را خوشبخت می دانند هیچ تغییر نکرده است. اگر انسان راه ثروت و ثروت اندوزی را برای رسیدن به خوشبختی برگزیند، نه تنها به آن دست نمی یابد، بلکه احساس خوف و حزن در او مضاعف می گردد.
یک مغازه دار روستایی را تصور کنید که در نظر دارد هر روز ده هزار تومان سود ببرد، ولی یک روز خلاف انتظارش بیست هزار تومان سود می برد. او خوشحال شب را با خانواده اش جشن می گیرد. درست در همان روز یک تاجر بزرگ که طبق محاسباتش قرار بوده آن روز در معامله ای بیست میلیون تومان سود ببرد، برخلاف انتظار، فقط ده میلیون تومان سود می برد. تاجر بیچاره نه تنها آن شب، بلکه زمانی طولانی از زندگی اش را در غم و غصه و ناراحتی سپری می کند. در این جا تمایل زیاد به کسب مال موجبات حزن و ناراحتی را فراهم آورده است.
البته این به آن معنا نیست که بالا رفتن درآمد اصلاً مهم نباشد. مقصود ما این است که ارتباط بسیار کمی بین ثروت و احساس خوشبختی وجود دارد.
البته پول مهم است و به ما کمک می کند که لذت بیش تری از زندگی ببریم، اما در هر حال، پول خیلی زیاد با خود خوشبختی نمی آورد.
اما چرا پول نمی تواند حس ماندگار خوشبختی را در ما ایجاد کند؟ مشکل اصلی این است که مغز انسان در برابر تجارب مثبت شرطی می شود، به دست آوردن مقدار زیادی پول که انتظارش را نداشته اید خیلی خوب است، اما با گذشت زمان واکنش شما به آن عادی می شود. انسان به همه چیز عادت می کند، از بهترین وقایع و تجربیات گرفته تا بدترین آن ها کم کم برای او عادی می شوند. وقتی نیازهای اولیه ی زندگی مانند آب، غذا و مسکن فراهم نباشند خوشبختی نیز جایی ندارد. اما وقتی این نیازها برآورده شدند، ارتباط بین درآمد بیش تر با احساس خوشبختی از بین می رود. میزان معینی از امکان مالی، برای رسیدن به احساس رضایت ضروری است، اما به دست آوردن درآمد هر چه بیش تر باعث می شود که وقت کم تری برای کارهایی که به ما احساس رضایت می دهند باقی بماند، در حالی که زمان بیش تری صرف کارهایی می شود که ما را خوشبخت نمی کنند.
مهم این است که بدانیم شادی و خوشبختی چیزی نیست که بتوانیم با پول آن را به دست آوریم. عواملی که در پژوهش ها به عنوان عوامل خوشبختی شناخته شده اند مثل عشق، دوستی یا سلامتی، با پول به دست نمی آیند. خوشبختی چیزی است که ما خود می توانیم آن را در هر موقعیتی که باشیم، انتخاب کنیم. شرایط و موقعیت، هر چه باشد، طریقه ی نگاه کردن ماست که آن را خوب یا بد می کند.
منبع مقاله :
امیری، شاهرخ؛ (1387) خوشبختی- بدبختی انتخاب با توست! تهران: نشر قطره، چاپ اول.