گفتگو با دکتر منوچهر قارونی، متخصص قلب و عروق
تقریبا هر روز درباره بیماریهای قلبی که شایع‌ترین علت مرگ محسوب می‌شوند، خبری می‌شنویم. بیماری قلبی در زنان و مردان از نظر علایم، روش تشخیص و درمان، متفاوت است. تفاوت‌ها در چیست؟
آقای دکتر، چرا بیماری قلبی در زنان، اهمیت روزافزونی یافته است؟
اول اینکه میزان مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی شش برابر سرطان پستان در خانم‌ها است. دوم اینکه در بالای 65 سالگی بیش از مجموع همه سرطان‌ها در این جنس مرگ‌آفرین است. از گذشته، زنان کمتر از مردان در تحقیقات علمی گنجانیده شده‌اند که به این ترتیب اصول علمی مورد تایید برای مردان چندان برای زنان صادق نیست. به طور مثال گفته می‌شود که به صرف یک آنژیوگرافی سالم از شریان‌های یک خانم، نمی‌توان او را از خطر ابتلا به بیماریهای قلبی مصون پنداشت، چراکه در یک مطالعه انجام گرفته از سوی موسسه ملی تندرستی در آمریکا 3 میلیون نفر از جمعیت زنانی که بیشتر در گروه دارای عروق سالم شناخته می‌شدند، به مرور زمان دچار خطر بروز حمله قلبی شده بودند. این مطالعه با عنوان WISE یا ارزیابی نشانگان ایسکمی زنان مشخص کرد که روند تشکیل گسترده و منتشر پلاک‌های چربی با شیوع در عروق کرونر کوچکتر زنان ممکن است از دید این آزمون مخفی بماند.
آیا علایم و نشانه‌های بیماریهای قلبی، در دو جنس متفاوت است؟
اکثر علایم معمول یک حمله قلبی شامل انواع خاصی از درد، فشار یا احساس ناراحتی و سنگینی در قفسه سینه است که در هر دو جنس تظاهر می‌کند اما در زنان کمتر شایع است. زنان بیش از مردان علایم ظاهرا غیرمرتبط درد قلبی را همچون احساس سنگینی و ناراحتی در نواحی گردن، شانه و قسمت‌های فوقانی شکم یا پشت، کوتاه شدن تنفس، تهوع، استفراغ، تعریق، احساس سبکی در سر و خستگی نامعمول را از خود نشان می‌دهند، این علایم و تظاهرات بالینی، کمتر چشمگیر است (درمقابل درد قوی در قفسه سینه).
آیا عوامل خطر در 2 جنس تفاوتی هم دارند؟
عوامل خطر معمول بیماریهای عروق کرونر، همچون کلسترول بالا، چاقی، فشارخون... در هر دو جنس شناخته شده‌اند، اما برخی فاکتورهای مشخص ممکن است نقش مهم‌تری در گسترش بیماریهای قلبی در زنان ایفا کنند، به طور مثال:
1) چاقی شکمی، فشارخون، افزایش قند و تری‌گلیسیرید (که مجموعا تحت عنوان سندرم متابولیک در زنان به طور گسترده دیده می‌شود).
2) استرس‌های روحی و افسردگی در زنان موثرتر واقع می‌شود.
3) سیگار در زنان خطرناک‌تر از مردان است.
4) سطح پایین استروژن در سنین ماقبل یائسگی عامل خطر چشمگیری برای افزایش بیماری قلبی عروقی در عروق کوچکتر (بیماریهای میکرواسکولر) می‌باشد.
سن ابتلا به بیماری قلبی در زنان چگونه است؟
در جایی که بیماریهای قلبی سرآمد علل مرگ زنان بالای 65 سال است، دومین علت مرگ و میر در سنین بالای 45 و سومین علت در سنین بالای 25 است، بدین ترتیب تفاوت چندانی در میزان مرگ آفرینی این بیماری‌ها در گروه‌های سنی مختلف به چشم نمی‌خورد. بنابراین کلیه زنان در هر سن باید خطر بیماری قلبی را جدی بگیرند.
سلامت : سوال بسیاری از خانم‌ها درباره مصرف آسپیرین است. خواهش می‌کنم کمی توضیح دهید.
مصرف آسپرین دارای دستورالعمل خاصی است. زنان در این دستورالعمل‌ها به جدی‌تر گرفتن خطر سکته و بیماریهای قلبی توصیه شده‌اند به این ترتیب که زنان بالای 65 سال باید روزانه آسپرین مصرف کنند که این توصیه مورد تایید WHI (مطالعه سلامتی اولیه زنان) است. در یک تحقیق مشخص شد که زنان بالای 65 سال مصرف کننده آسپرین یک سوم کمتر از آنانی که «دارونما» مصرف می‌کردند، مبتلا به حوادث قلبی عروقی می‌شدند، البته از عوارض جانبی آسپرین خون‌ریزی گوارشی است که بر این مبنا توصیه شده است، با در نظر گرفتن همه منافع و زیان‌های ناشی از مصرف این قرص با پزشک خود مشورت نمایند و آنگاه مبادرت به مصرف یا عدم مصرف آن نمایند.
نظرتان درباره ورزش و تحرک زنان برای پیشگیری از بیماریهای قلبی چیست؟
زنان صحبت‌هایی با من کرده‌اند که از دل‌مشغولی‌ها و پرکاری روزانه خود (به نحوی که دایما در حال دویدن و پیگیری امور شغلی خود هستند) برای من می‌گویند. در حالی که در انتهای روز کاملا خسته می‌شوند و البته درواقع از نظر جسمانی اصلا روی فرم نیستند! بنابراین منظور از فعال بودن، فعالیت جسمی و کاری نیست بلکه به طور مشخص ورزش است، مثلا فعال بودن می‌تواند به صورت بالا و پایین رفتن از پله‌های ساختمان، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و... باشد، 10 هزار قدم در روز (برابر تقریبا 5/8 کیلومتر پیاده‌روی) یا معادل آن دوچرخه‌سواری چه به صورت واقعی و چه روی دستگاه‌های ثابت مثل تردمیل ضروری است، البته پیاده‌روی 30 دقیقه‌ای روزانه نیز می‌تواند همان کارکرد را برای قلب شما داشته باشد.
منبع:http://www.salamat.com
/ج
