35 راه درمانى
ممکن است به خاطر ابتلا به آفتاب سوختگى، خود را سرزنش کنید. در واقع شما مىدانید که از این طریق چه آسیبى به پوست مىرسد. حتما دربارهى ضد آفتابها و چگونگى محافظت آنها از پوست در برابر اشعههاى سوزان آفتاب نکاتى را مىدانید. اما خوب، شما سهل انگارى کردهاید و حالا باید بىخوابى و ناراحتى بکشید. خوشبختانه از این ماجرا درسهاى زیادى گرفتهاید. دفعه دیگر از ضد آفتاب استفاده مىکنید؛ اما اکنون به توصیههاى زیر توجه کنید:
داروى ضد درد مصرف کنید.
آسپیرین مىتواند درد، خارش و تورم حاصل از سوختگىهاى ملایم تا متوسط را کاهش دهد. هر 4 ساعت دو قرص مصرف کنید. در صورتى که معده بتواند تحمل کند سه تا چهار قرص ایبوپروفن هر 8 ساعت مىتواند مفید باشد.
سوختگى را پیشبینى کنید.
اگر متوجه شدید که در معرض اشعه آفتاب زیادى قرار گرفتهاید قبل از ظهور قرمزى پوست، آسپیرین مصرف کنید. بعضى از پزشکان مصرف 650 میلىگرم آسپیرین )دو قرص( را بلافاصله بعد از قرار گرفتن در معرض آفتاب توصیه مىکنند. هر چهار ساعت تا حداکثر شش بار درمان را تکرار کنید.
از کمپرسهاى تسکین دهنده استفاده کنید.
بعد از سوختگى پوست ملتهب مىشود. با ایجاد کمپرسى که در داخل آن یکى از مواد زیر را قرار مىدهید آن را تسکین دهید. اگر مىخواهید مىتوانید پنکه را به طرف ناحیه سوختگى قرار دهید تا روند سرد شدن تسریع شود.
آب سرد
مىتوانید از آب سرد لوله شیر استفاده کنید و یا چند قطعه یخ داخل آب بریزید. یک دستمال را داخل مایع خیس کنید و آن را روى سوختگى بگذارید. هر چند دقیقه که دستمال گرم مىشود آن را عوض کنید. چندین بار در روز و هر بار به مدت ده تا پانزده دقیقه تکرار کنید.
شیر بدون چربى
پروتئین شیر، یک عامل تسکین دهندهى بسیار خوب است. یک فنجان شیر بدون چربى را با چهار فنجان آب مخلوط کنید؛ سپس چند قطع یخ به آن اضافه کنید. از کمپرسهاى 15 تا 20 دقیقهاى استفاده کنید و هر 2 تا 4 ساعت تکرار کنید.
استات آلومینیم
اگر خارش پوست شدید است پودر ضد عفونى کننده را با آب مخلوط کنید؛ استات آلومینیم جلوى خشکى و خارش پوست را مىگیرد.
بلغور جوى دوسر
بلغور جوى دو سر را داخل گاز یا پارچهى درشت بافتى بپوشانید؛ آب سرد را داخل آن بریزید، تفاله آن را دور بریزید و از کمپرس مایع به دست آمده استفاده کنید. هر دو تا چهار ساعت تکرار کنید.
با حمام کردن درد را از بین ببرید.
راه جایگزین براى کمپرس مخصوصا اگر نواحى سوختگى وسیع باشد، حمام سرد است. آن قدر مایع اضافه کنید تا آب به دماى دلخواه و مناسب برسد. سپس پوست را با یک حوله تمیز به آرامى خشک کنید؛ مواد زیر مىتوانند درد، خارش و التهاب را کاهش دهند.
سرکه: یک فنجان سرکه سفید را داخل وان آب سرد بریزید.
جوش شیرین: به اندازه کافى جوش شیرین را داخل آب حمام بریزید به جاى اینکه بدن را با حوله خشک کنید، بگذارید که محلول خودش روى پوست خشک شود.
با صابون خود را نشویید.
صابون مىتواند پوست را خشک و حساس کند. اگر مجبورید که از صابون استفاده کنید نوع ملایم آن را به کار ببرید و با آب زیاد، کاملا بدن را بشویید. هرگز داخل آب صابوندار نروید.
پوست خود را مرطوب کنید.
حمامها و کمپرسها مفیدند و باعث تسکین موقت درد مىشوند. اما اگر بعد از آنها از مرطوب کنندهها استفاده نکنید، پوست شما از قبل خشکتر مىشود. پس بدن را خشک و سپس از روغن حمام استفاده کنید. یک دقیقه داخل آن غوطهور باشید، سپس از کرم یا محلول مرطوب کننده نظیر اوسرین استفاده کنید.
سرد کنید.
براى تسکین بیشتر، قبل از استفاده از مرطوب کنندهها، آن را سرد کنید.
به دنبال هیدروکورتیزون باشید.
التهاب و حساسیت پوست را با مصرف کرم، محلول و یا اسپرى حاوى 5 درصد هیدروکورتیزون تسکین دهید.
خود را در برابر عفونت محافظت کنید.
اگر دچار عفونت شدید و یا نگران گسترش آن هستید، از پمادهاى ضد باکترى نظیر پلىسپورین یا باسیتراسین استفاده کنید.
از بىحس کنندههاى موضعى استفاده کنید.
اگر سوختگى ملایم باشد بىحس کنندههاى موضعى مىتواند درد و خارش پوست را از بین ببرد. دنبال مارکهایى باشید که حاوى بنزوکائین، بنزیل الکل، لیدوکائین و یا دیفنهیدرامین باشد. استفاده از اسپرىها آسانتر از کرمها و پمادها است، اما هرگز آنها را مستقیما به طرف صورت، اسپرى نکنید، بلکه مقدارى از آن را روى یک تکه گاز و یا پد پنبهاى بگذارید و روى صورت بمالید تا از تماس با چشمها اجتناب شود.
از بسته یخ استفاده کنید.
اگر سوختگى خفیف باشد، بسته یخ نیز مىتواند درد را تسکین دهد. یخها را داخل یک دستمال مرطوب بپیچید و آنها را در ناحیه آفتاب سوخته قرار دهید. اگر چارهاى نداشتید، از روش دیگرى استفاده کنید؛ مىتوانید کیسهى نخودهاى یخ زده را روى سوختگى بگذارید. هیچ وقت بسته یخ زده را مستقیما روى پوست قرار ندهید.
آب زیاد بنوشید.
براى مقابله با اثر خشکى آفتاب سوختگى، به اندازه کافى آب مصرف کنید.
درست غذا بخورید.
از وعدههاى سبک استفاده کنید.
پاهاى خود را بالا ببرید.
اگر ساق پاها سوخته و متورم شده است، پاها را بالاتر از سطح ارتفاع قلب قرار دهید. در این حالت احساس بهترى خواهید داشت.
سعى کنید شبها خواب آرامى داشته باشید.
خوابیدن با آفتاب سوختگى حکم قتل را دارد و شما براى ترمیم و التیام سوختگىهاى پوست به استراحت زیادى احتیاج دارید. بنابراین براى کاهش اصطکاک و مالش، پودر بچه را روى پتوها و تخت خود بپاشید.
مراقب تاول زدن باشید.
اگر دچار تاولزدگى شدید، سوختگى شما شدید است، اگر تاولزدگى محدود است و شما را اذیت مىکند مىتوانید آنها را تخلیه کنید. اما پوست روى آن را نکنید. چرا که اگر پوست در تماس با هوا نباشد و پایانههاى عصبى نیز در معرض هوا نباشد، امکان عفونت و درد و ناراحتى کاهش پیدا مىکند. براى تخلیه تاولها، ابتدا یک سوزن را روى شعله کبریت استریل کنید. کنار تاول را سوراخ کرده و قسمت بالاى آن را فشار مىدهید تا مایع خارج شود. این کار را در 24 ساعت اول، سه بار تکرار کنید، سپس به تاولها دست نزنید.
مراقب یخ و برف باشید.
اجازه ندهید که مراقبتهاى پوستى در زمستان کاهش یابد. ممکن است شما به وسیله نور آفتاب که از طریق یخ و برف منعکس مىشود دچار سوختگى شدید بشوید. یک اشتباه را دو بار تکرار نکنید.
وقتى که دچار آفتاب سوختگى شدید، سه تا شش ماه طول مىکشد تا پوست به حالت اول بازگردد. هنگامى که لایه سطحى پوست دچار آفتاب سوختگى مىریزد، این وضعیت جدید بیش از پیش به آفتاب حساس است. یعنى اگر مراقب نباشید به مراتب سریعتر و شدیدتر از قبل دچار آفتاب سوختگى مىشوید.
از قوانین پیروى کنید.
اگر هنوز خاطره آفتاب سوختگى، در یاد شما باقى مانده است. این نکات را به خاطر داشته باشید:
- حتى اگر هوا هم ابرى باشد، 30 دقیقه قبل از بیرون رفتن از ضد آفتابها استفاده کنید )اشعههاى مضر مىتوانند از پوشش ابرى هم نفوذ کنند(. فراموش نکنید که لبها، دستها، گوشها و پشت گردن را نیز محافظت کنید. بعد از تعریق زیاد و یا شنا، دوباره از ضد آفتاب استفاده کنید.
- بین ساعت 10 صبح تا 3 بعدازظهر، بیشترین مراقبت را از پوست خود داشته باشید زیرا در این ساعتها خورشید در گرمترین حالت خود قرار دارد.
- اگر مىخواهید پوستتان برنزه شود، این کار را به تدریج انجام دهید. با 15 دقیقه حمام آفتاب شروع کنید. زمان آن را هر بار فقط چند دقیقه افزایش دهید.
- هنگامى که شنا نمىکنید و یا حمام آفتاب نمىگیرید، لباسهاى محافظت کننده بپوشید. کلاه، لباسهاى پشمى تنگ و آستین بلند، پوست را در برابر آفتاب محافظت مىکند.
هشدار پزشکى
خودتان را به پزشک برسانید.
سوختگى شدید، اثر زیادى روى شما مىگذارد. اگر دچار تهوع، سردى، تب، غش، تاولزدگى شدید، ضعف عمومى تغییر رنگهاى صورتى و یا خارش شدید، با یک پزشک مشورت کنید. هوشیار باشید که اگر سوختگى گسترش پیدا کند ممکن است دچار عفونت شوید و مشکلات چندین برابر شود.
راهى دیگر
درمانهاى موجود در کابینت آشپزخانه
مواد مصرفى موجود در آشپزخانه مىتواند در تسکین سوختگى به کار رود. در موارد اورژانس از مواد زیر استفاده کنید:
آرد ذرت: آب کافى به آرد ذرت اضافه کنید تا حالت خمیرى پیدا کند. خمیر حاصله را مستقیما روى محل سوختگى به کار ببرید.
کاهو: برگهاى کاهو را در آب بجوشانید، از صافى بگذرانید. مایع را بگذارید در یخچال براى چندین ساعت. توپهاى پنبهاى را داخل مایع قرار دهید و به آرامى روى پوست فشار دهید.
ماست: ماست ساده هم خاصیت سرد کنندگى و هم تسکین دهندگى دارد. در تمام مناطق سوختگى به کار ببرید؛ به آرامى و نرمى، پوست را خشک کنید.
کیسه چاى: اگر پلکهاى شما سوخته است. کیسه چاى را در آب سرد قرار دهید و براى کاهش التهاب و تسکین درد روى چشمها قرار دهید.
آیا شما به نور حساس هستید؟
اگر بخواهید عکس بگیرید، این سئوال را از شما نخواهیم کرد. منظور این است که بعضى از داروها، صابونها و یا مواد آرایشى حساسیت شما را به نور آفتاب افزایش مىدهند و منجر به التهاب پوست شبیه آفتاب سوختگى مىشود.
آنتىبیوتیکها، آرام بخشها و داروهاى ضد قارچ مىتوانند واکنش ایجاد کنند. داروهاى ضد باردارى خوراکى، ادرارآورها و داروهاى دیابتى و حتى ضد آفتابهاى حاوى پا با نیز مىتوانند حساسیتزا باشند.
همیشه از پزشک خود درباره اثرات جانبى داروهایى که مصرف مىکنید، سؤال کنید. حتى غذاهاى معمول هم مىتوانند واکنشهاى منفى ایجاد کند.
دکتر باسلر مىگوید: من دو زن را مىشناختم که براى روشن کرد پوست خود از آب لیمو استفاده مىکردند. آنها نمىدانستند که آب لیمو مىتواند حساسیت نورى ایجاد کند.
منبع : دایرة المعارف پزشک خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا
پی‌نوشت‌ها:
* انتشارات سپهر اندیشه - 1387
