با پخت مواد غذایی مقداری از مواد مغذی آن نیز از بین می رود که این میزان بستگی به روش پخت، زمان پخت، مقدار مایع مورد استفاده و حرارت پخت دارد.
جوشاندن و آبپز کردن: مزیت این روش این است که آب حرارت را به خوبی به غذا منتقل می کند و عیب آن حل شدن مواد مغذی مثل ویتامین B1 و C در آب پخت می باشد که از دست می رود. در این روش با کم کردن آب برای پخت مواد غذایی و اضافه کردن ماده غذایی (به خصوص سبزیجات) بعد ازجوش آمدن آب و مصرف آب پخت می توان مواد مغذی کمتری را هدر داد. همچنین هرچه سطح ماده غذایی بیشتر باشد، کاهش مواد مغذی بیشتر خواهد بود، بنابراین این خرد و له کردن، برش دادن و ریز کردن به دلیل افزایش سطح باعث از دست دادن مواد مغذی می گردد. بازگذاشتن در ظرف پخت و استفاده از درهای شیشه ای و ظروف شیشه ای نیز باعث افزایش از دست رفتن ویتامین ها می گردد. به علاوه اگر نمک در ابتدای پختن اضافه گردد، موجب طولانی شدن زمان پخت و خارج شدن آب، ویتامین ها و املاح در حین پخت می گردد.
بخارپز کردن: در این روش به علت مدت پخت طولانی مقداری ویتامین C تجزیه می شود. اما اتلاف ویتامین C کمتر از جوشیدن می باشد که برای کاهش زمان پخت می توان از دیگ زودپز استفاده نمود. در دیگ زودپز با افزایش فشار، نقطه جوش آب بالاتر می رود و سرعت پخت افزایش می یابد. یکی از مزایای بخارپز کردن این است که مزه و عطر مواد حتی اگر همه با هم در یک ظرف پخته شوند، با یکدیگر مخلوط نمی گردد.
آرام پختن: در این روش میزان قابل ملاحظه ای از مواد محلول از دست می رود. در پخت ماهی به این روش یک سوم مواد معدنی و ویتامین های محلول در آب از دست می رود و طعم ماهی کمتر می شود و ارزش تغذیه ای آن از ماهی خام کمتر خواهد بود، اما با مصرف آب پخت مواد مغذی تا حدودی باز گردانده می شود. یکی از مزایای آرام پختن آن است که پروتئین فقط اندکی منعقد می شود و آب کمتری از دست داده و بنابراین قابل هضم ترین شکل خود را دارا است و نرم می باشد مزیت دیگر آرام پختن، اثر ترد کنندگی آن روی غذای پروتئینی است.همچنین به علت حرارت مستقیم ،زمان طولانی پخت و بسته بودن در ظرف، میکروب ها را از بین برده و آرام پز را به وسیله ای ایمن برای تهیه غذا تبدیل می کند. در هر حال با توجه به موارد ذکر شده و با توجه به ضایع شدن ویتامین ها در طی مدت طولانی حرارت دیدن، استفاده از این روش جز در موارد خاص قابل توجیه نیست و بهترین روش پخت مرطوب استفاده از زود پز می باشد.
کباب کردن و تنوری کردن: در این روش، پروتئین به دلیل حرارت بالا سفت می شود و قابلیت هضم مناسبی نخواهد داشت. همچنین ویتامین هایی که در برابر حرارت ناپایدارند (مثل ویتامین های C و B1)، در کباب کردن و تنوری کردن در مدت طولانی از دست می روند. ضمن اینکه حرارت بالا موجب سوختن مواد غذایی و ایجاد ترکیبات سرطانزا می شود.
سرخ کردن: در اثر سرخ کردن، ماده غذایی مقداری روغن جذب می کند و باعث می شود کالری آن افزایش یابد. (چاق کننده تر می شود.) سبزی ها در هنگام سرخ کردن، در مقایسه با جوشاندن مقدار بیشتری ویتامین از دست می دهند. سیب زمینی در سرخ کردن عمیق نسبت به سرخ کردن سطحی مقدار کمتری ویتامین C از دست می دهد. در کل هنگام سرخ کردن مواد سرطانزایی در روغن تولید می شود. ضمنا سرخ کردن در معرض هوا (مثلا در ماهیتابه) به ضایع شدن مواد مغذی در مقابل نور و حرارت کمک می کند.
پختن با مایکروویو: در بررسی ها، اتلاف مواد مغذی در پخت با مایکروویو با روش های پخت سنتی مقایسه شده و در مورد ویتامین ها اختلاف چندانی گزارش نشده است. در سبزی ها نیز بیشتر اتلاف مواد مغذی بستگی به حجم آب مصرفی و زمان پخت دارد تا روش پخت مورد استفاده.
منبع:نشریه دنیای تغذیه - ش100