بشر باید توبه ای کند به عمق تاریخ ...(۲)

الگو پذیری
 

وقتی معرفت به امام و جلوه های زیبای رفتاری آن بزرگوار به دست آمد سخن از پیروی و الگو گرفتن از آن مظهر کمالات به میان می آید.پیامبر اکرم فرمود:«خوشابه حال آنکه قائم خاندان مرا درک کند در حالی که پیش از دوران قیام ، به او و امامان قبل از او اقتدا کرده و از دشمنان ایشان اعلام بیزاری کرده باشد آنان دوستان و همراهان من و گرامی ترین امت من نزد من هستند.(5)به راستی آن کس که در تقوا،عبادت ،ساده زیستی ،سخاوت ،صبر و همه فضائل اخلاقی دنباله رو امام و مراد خویش است چه رتبه بلندی نزد آن رهبر الهی خواهد داشت و آنگاه که به حضور مقدسش باریابد چه سربلند و سرافراز خواهد بود؟!
آیا جز این است که منتظری که در طلب زیباترین پدیده عالم است خود را به خوبی ها می آراید و از زشتی ها و رذائل اخلاقی دور می کند و در مسیر انتظار همواره مراقب افکار واعمال خویش است ؟وگرنه افتادن به دام بدی ها رفته رفته فاصله او و معشوق خوبان را زیادتر خواهد کرد و این حقیقتی است که در بیان هشدار دهنده آن امام موعود آمده است :«هیچ چیز ما را از شیعیان جدا نکرده است مگر آنچه از کارهای ایشان که به ما می رسد. اعمالی که خوشایند نیست واز شیعیان انتظار نداریم.(6)
نهایت آرزوی منتظران آن است که در برپایی دولت مهدوی و حکومت عدل جهانی سهمی داشته باشند و افتخار یاوری و همراهی آخرین حجت حق را به دست آورند ولی مگر نیل به چنین سعادت بزرگی جز با خودسازی و آراستگی اخلاقی میسر است؟ و روشن است که در مسیر تحقق چنین خواسته ای هیچ الگو ونمونه ای برتر از آن امام بزرگوار که آینه تمام زیبایی هاست یافت نمی شود.

ایمان به حتمی بودن ظهور
 

ازجمله تکالیف شیعه در عصر غیبت، ایمان به حتمی بودن ظهور حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف)در آخر الزمان است هرچند که ظهور حضرت طول بکشد و این که او از اولاد حضرت زهرا (سلام الله علیها) است و با ظهورش زمین پر از دل و دادخواهد شد. اصل این اعتقاد از تکالیف مشترک بین مسلمانان است به همین دلیل جماعتی از علمای شیعه و اهل سنت به لزوم اعتقاد به خروج حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) استدلال نموده اند.(7)مومنان در طول چهارده قرن عمر اسلام چشم انتظار ظهور آن رادمرد بزرگ می باشند دراین میان تنها گروهی اندک از مدعیان نوآوری و تمدن جدید بر این باور نیستند. البته ایشان از پژوهش ها و نوشته های گسسته و نادرست خاورشناسی چون (فان فلوتین ) متاثر شدند که تحلیل ها و قضاوت های یک طرفه ،خصمانه و مغرضانه شان به خصوص در مورد عقاید مسلمانان کاملاً آشکار ومشخص شده است اینگونه افراد تلاش و سعی در گسترش انکار ظهور حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) درآخر الزمان دارند. به هر حال این جریان و توطئه شکافهایی در میان گروهی از مسلمانان پدید آورد به گونه ای که بعضی از پایه های ثابت دین مبین اسلام، تاویل شد و بعضی دیگر چون ظهور حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)در آخر الزمان مورد تردید قرار گرفت. براین اساس جای شگفتی نیست که در برنامه های گسترده تبلیغ مسیحیت، با هجوم به اعتقادات مسلمانان در مورد ظهور حضرت برخورد می کنیم.(8) هرچندکه اعتقاد به این ظهور منحصر به مسلمانان نیست پیروان سه دین بزرگ و بیشتر ملت های جهان امروز به ظهور منجی بزرگ در آخر الزمان ایمان دارند به آن کسی که در حکومتش عدل و آسایش سراسر گیتی را فراگرفته و هرگونه ظلم و ستم از بین می رود.

تمسک به دین حق در فتنه ها
 

بزاز و دیگران به سند خود از رسول اکرم نقل کرده اند که فرمود: «همانا پیش روی شما روزگارانی است که باید در آن صبر پیشه کنید و صبر درآن به مانند آن است که آتش را در مشت خود بگیرید کسی که درآن ایام به وظیفه خود عمل کند پنجاه برابر اجرا دارد...(9)»
امت و ملتی که با اعتقاد به زنده بودن حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)زندگی می کند همواره با عزت ،بزرگواری و سربلندی زیسته هیچ گاه در برابر ستمگران و دشمنان خدا سرفرود نیاورده در برابر سرکشی، طغیان و زور مداری ظالمانه آنان تن به ذلت و خواری نمی سپارد چون هر روز و هر ساعت در انتظار فرا رسیدن لحظه و زمان ظهور پیروزمندانه آن بزرگوار است و براین اساس از هر سستی و خمودی و خواری دوری جسته، تمامی قدرت ها و نیروهای استکبار و ستمگران راناچیز و بی اهمیت و کوچک می شمارد و در واقع این احساس، نیرویی شگرف و قوی به وجود می آورد که انسان مؤمن ومعتقد را آماده هرگونه مقاومت، سرسختی، پایداری و جان فشانی در راه آرمان اسلامی الهی خود می کند این درست همان چیزی است که دشمنان خدا و منکران راستین را به شدت هراسان کرده و می ترساند.
به هر حال چنگ زدن به ریسمان ولایت ائمه اطهار و امیدبه جهانی شدن دین مبین اسلام با رهبری امام زمان اجر و پاداش فراوان انتظار را دربردارد.

تمسک به ولایت امام زمان
 

شیخ صدوق به سندش از امام باقر(علیه السلام) نقل کرد که حضرت رسول فرموده:«خوشا به حال کسی که زمان قائم از اهل بیت را درک کند و زمان غیبتش قبل از آنکه ظهور کند به او اقتدار کند و دوستدار دوستانش و دشمن دشمنانش باشد او از رفقای من ،دوستان من وکریم ترین کسی است که در روز قیامت بر من وارد می شود.»(10)

وحدت و همدلی
 

اجتماع منتظر لازم است که با تلاش و حرکت، خود را در مسیر رضایت رهبر موعود قرار دهد.بنابراین جامعه منتظر برآن است که عهد و پیمان خود را با امام به انجام برساند تا زمینه مناسب برای ظهور دولت مهدوی فراهم شود و آن عهد و پیمان همان است که در کتاب خدا و سخنان نمایندگان خدا آمده است که مهم ترین آنها را بیان می کنیم:
1-تلاش در جهت پیروی از امامان و دوستی با دوستان ائمه و بیزاری جستن از دشمنان آنها.
2-در مقابل بدعت ها و انحراف ها در دین و رواج منکرات و زشتی ها در سطح جامعه بی تفاوت نباشند و نیز در برابر فراموش شدن سنت های نیکو وارزش های اخلاقی از خود واکنش نشان می دهد.
3-در برخورد با دیگران وظیفه دارند که تعامل و همکاری را سرفصل برنامه های خود قرار دهند و افراد این جامعه را به دور از تنگ نظری و خود محوری دستگیری نمایند. پیوسته حال فقرا و نیازمندان جامعه را پی گیری کنند و از آنان بی خبر نباشند.
4-باید جامعه را رنگ و بوی مهدوی ببخشند و نام و یاد امام را در همه عرصه ها بلند کنند و گفتار و کردار امام را به عنوان سرآمد همه سخنان وشیوه ها به نمایش عمومی بگذارند و دراین راه با همه وجود بکوشند که بدون تردید مورد عنایت و لطف ویژه امامان خواهند بود.
شیعه باید بکوشد که در همه ابعاد زندگی اجتماعی الگوی سایر اجتماعات باشد وهمه زمینه های لازم برای ظهور منجی موعود را فراهم کند.

شوق دیدار
 

یکی دیگر از وظایف شیعه در عصر غیبت این است که از شوقی سرشار و اشتیاقی فراوان نسبت به امام زمان برخودار باشد. منتظر واقعی امام زمان بی قرار است و برای ملاقات با آن بزرگوار لحظه شماری می کند. اگر چنین شوقی که از معرفت به وجود می آید در انسانی پدیدار شود او به خیلی از کمالات و معارف الهی رسیده است واز بسیاری رذیلت های اخلاقی نجات یافته است.چگونه می شود انسان ادعای محبت کند و بگوید کسی ار خیلی دوست دارد اما شوقی به دیدار آن فرد نداشته باشد؟
یعنی از نشانه های انسان محب این است که از شدت شوقش، مانند بیمار به نظر آید و در همان حال در دلش جوش و خروش هایی است.
یکی دیگر از نشانه هایش این است که در میان مردم می خندد در حالی که دلش غمگین است.دعای شریف ندبه همین مسئله را به انسان می آموزد. از آغاز تا پایان این دعا، درس و حال شوق وبی قراری و شیدایی است.از این رو نام این دعا را ندبه گذاشته اند که گریه همراه با فریاد خواهی و دادخواهی و استغاثه است.زیرا عرب به مطلق گریه ،بکاء می گوید اما به گریه همراه با استغاثه ندبه می گویند. دعای ندبه درس گریه است، درس عشق است، درس شوق است، درس فریاد و یک دوره معارف کامل الهی است.
وظیفه مهم دیگری که می توان عنوان و مطرح نمود ارتباط با حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است .اما ابتدا باید ببینیم آیا راهی برای ملاقات با امام عصر داریم یا نه؟
با مراجعه به قانون فطرت وهمچنین روایت ها و زیارت ها ،می بینیم همه یک پاسخ می دهند:«آری؛ در عصر غیبت نیز می توان با امام زمان ارتباط داشت. می بینیم که صدها داستان از ملاقات با امام زمان نقل کرده اند و همین دلیل امکان ارتباط و تشرف به محضر ایشان است.
این منطق واین سخن، منطق و سخن همه اولیای الهی است و همه ،آن را پذیرفته اند .بنابراین ما نباید غیبت را به گونه ای بدانیم و معنی کنیم که هیچ کس از انسان ها چه ولی خدا و چه غیر ولی خدا ممکن نیست در زمان غیبت ، به محضر امام عصر راه یابند.اساساً امام زمان غیبت پذیر نیست امام زمان هم مانند خورشید درخشندگی و ظهور دارد و اصلاً این جنس غیبت بردار نیست ! نمی شود پنهان باشد! در متن و وسط زندگی من و شما حضور دارد. مگر می شود خدا هم غایب باشد؟!از بس چشمانم را بسته ام و تنها به طبیعت و ماده و محسوسات متوجه شده ام و نگاه می کنم دیگر نمی توانم خدا را ببینم! مشکل از من است نه از خدا و الا حجت خدا خلیفه الله است .صفات خدا را دارد، پس اظهرالاشیاء و هویداترین چیزها پس از خداوند امام زمان است.

ارتباط با امام عصر، راه ها و مانع ها
 

گفتیم منتظران و شیعیان امام زمان وظیفه دارند در عصر و زمان غیبت با حضرتش رابطه برقرار کنند. در ابتدا این سوال مطرح می شود که راه مرتبط شدن وارتباط روحی و معنوی با امام زمان چیست؟ چگونه می توانیم به آن حضرت نزدیک شویم؟
مثل امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)مثل آب و خورشید است .مثل پدر دلسوزی است وهمان گونه که بخلی در وجود پدر ومادر نسبت به فرزند تصور نمی شود درآن حضرت نیز به هیچ وجه تصور نخواهد شد. آفتاب به درون چاه نمی تابد؛ این از بخل آفتاب نیست بلکه چاه قابلیت و لیاقت گرفتن نور را ندارد.چه شد ما که در قرب الهی بودیم به ته چاه افتادیم؟ بعضی از اولیای الهی می فرمایند: «روزی خدا از حقیقت انسان پرسید:من انت ومن انا توکیسی و من کیستم؟و چون انسان در قرب الهی بود و ناز ونعمت فراوانی داشت وقدر نزدیکی را ندانست خلاف ادب از او سرزد و گفت:انا انا و انت انت ، من منم وتو تویی. خداوند هم فرمود باید می گفتی تو پروردگار منی و من بنده ضعیف و حقیر توام.»
انا الله و انا الیه راجعون ما از خداییم و به سوی او باز می گردیم.از این آیه می توان فهمید که ما قبلا آنجا بوده ایم و دوباره به آنجا باز می گردیم. و انسان در اسفل السافلین قرار گرفت تا دوباره شایستگی خود یابد.حالا که آمده ایم پایین چه کنیم؟ من بیچاره دراین اسفل السافلین چه کنم؟
خداوند معلمی به نام حضرت علی (علیه السلام) آفریده است که معلم الاولیاء والانبیاء و معلم البشراست.آیه کریمه قرآن می فرماید:«یا ایهاالذین امنو اصبروا و صابروا و رابطوا و اتقو الله لعلکم تفلحون».
اول فرمود اصبروا،یعنی در انجام واجبات و ترک محرمات صبرداشته باشید سپس فرمود صابروا، یعنی همدیگر را در انجام واجبات وترک محرمات وهر مشکل و مصیبتی به بردباری دعوت کنید. سپس فرمود رابطوا، یعنی با امام زمانتان رابطه روحی وفکری و معنوی پیدا کنید.
هرکس می خواهد با امام زمان در ارتباط باشد باید دو مقدمه و دو شرط را انجام بدهد:
اول:گناه را ترک کند(یعنی واجبات را انجام بدهد و محرمات را ترک کند).
دوم:در برابر سختی ها و مشکلات خود را نبازد و بردبار باشد. در غیر این صورت تنها رابطه زمانی خواهیم داشت نه رابطه فکری و قلبی ودرونی.
بعد از رابطه باید بیشتر مواظبت کرد(و اتقوالله) یعنی از خدا بترسید یا مراقب خدا باشید.پس وقتی رابطه برقرار شد نباید آن را ارزان فروخت باید پس از برقراری ارتباط مواظب قطع نشدن ارتباط باشیم.
رسول اکرم در روایتی فرمودند:«هان که پروردگار شما، در روزگاران شما ،نسیم ها و وزش هایی معنوی برای شما دارد.آگاه باشید که خود را در معرض آن وزش ها و نوازش ها قرار دهید و از آ«ها رو برنتابید.» این نسیم ها،زیارت مشاهد شریف ،ماه مبارک رمضان،محافل و مجالس آل الله است. این ها ما را جلا می دهند وآماده و سبک می کنند مواظب باشید هرچه نسیبتان شد نگهداری کنید. نگاه آنان را از میان می برد .پرحرفی و بیهوده گویی آنها را از بین می برد . با هرچیزی که به آن حالات عالی و خوب لطمه وارد می کند مبارزه کنید. اگر مدتی تحمل کنید وتمرین نمایید راه پیشرفت و سلوک هموار خواهد شد.

پی نوشت ها :
 

1-الاحتجاج الشیخ طوسی، جلد 2،صفحه 237-238
2-بصائرالدرجات ،صفحه 1-3 ومناجات این شهر آشوب ، صفحه 84
3-وظایف ما در عصرغیبت ،صفحه 42-48
4-نگین آفرینش ،صفحه 115-116
5-بحارالانوار،جلد 53،صفحه 177
6-کمال الدین ،جلد 1 باب 25 حدیث 3،صفحه 535
7-وظایف مادر عصر غیبت ،صفحه 24-13
8-عقیده الیعه ،رونالدسن،صفحه 231
3-مسند بزاز، جلد 1، صفحه 387والمجم الکبیر، جلد 17، صفحه 117
10-کمال الدین ،صفحه 286،حدیث 2
 

منابع
1-آماده باش یاران امام زمان، استاد حسین گنجی 2-مهدی منتظر در اندیشه اسلام، محمد باقر محبوب قلوب 3-وظایف ما در عصر غیبت ،علی اصغر رضوانی 4-آب حیات، مجید هادی زاده
منبع : ماهنامه موج عصر شماره 13 و 14