مقدمه
همۀ انسان ها طبق میل و گرایش فطری خویش، در انتظار روزی به سر می برند که یک انسان عرشی پا بر فرش گذاشته و به یک باره بساط ظلم و ستم، کفر و نفاق، حیله و تبعیض و نابرابری را بر چیند و سراسر جهان را پر از عدل و داد، برابری و مساوات و راستی و درستی کند. برای اینکه این امر مهم به تحقق بپیوندد: لازم است که این زمینه سازی توسط افرادی در جهان شکل بگیرد.
مسلماً این افراد باید دارای ویژگیهای خاصی باشند، تا بتوانند زمینه ساز حکومت جهانی صاحب الامر (عج) شوند. پیامبر اکرم (ص) در این باره فرمودند: پس حضرت مهدی (عج) زمین را پر از عدل و داد می کند. آن گونه که از ستم و بیداد پر شده است بدیهی است برای تحقق حکومت جهانی و تحقق عدالت فراگیر و همه جانبه در سراسر گیتی، وجود یک رهبر آسمانی با صفات و
شاخصه های عرشی و یارانی با صلابت، سترگ، و با ایمان ضروری است. قیام و انقلاب جهانی حضرت مهدی به حدی گسترده و فراگیر است که قلمرو و یاریگری او، اقوام گذشته، حال و آینده و موجودات آسمانی فرشتگان و ملائک را در بر می گیرد و هر کدام از این ها در سلک سرباز و کارگزارِ لشکر مهدی (عج) انجام وظیفه می کنند.
بنمای رخ که باغ و گلستانم آرزوست بگشای لب که قند فراوانم آرزوست
ای آفتای حسن برون آ، دمی ز ابر که آن چهره مشعشع تابانم آرزوست (مولوی)
یاران حضرت مهدی (عج) و خصوصیات آنها
فرشتگان:
امام باقر )ع) فرمودند: جبرئیل، مکائیل و فرشتگان در حالی که صف کشیده اند، بر امام زمان فرود می آیند جبرئیل می گوید: ای سرور من، فرمان تو مطاع و امر تو نافذ است.
اجّنه و پریان:
امام صادق (ع) فرمودند: قائم به هنگام ظهور، پشتش را به حرم کعبه، تکیه دهد و دستش را برای پذیرفتن بیعت دراز کند.... پس نخستین کسی که با او بیعت کند، جبرائیل است، آنگاه فرشتگان سپس بزرگان جن، آنگاه نزدیکان و یاران آن حضرت.
انبیاء و اولیاء (ع):
در ابتدای قیام جهانی، بعضی از انبیاء و اولیای الهی (ع) برای سهیم شدن و مشارکت کردن در استقرار عدالت جهانی رجعت می نمایند و خود را برای یاری رساندن به حضرت مهدی (عج) آماده می کنند از جمله می توان به حضرت عیسی (ع) حضرت موسی (ع)، حضرت خضر (ع) اشاره نمود.
تعداد یاران حضرت
از مهم ترین شاخصه های اولیه هسته لشکریان و یاران حضرت مهدی این است که تعداد
آن ها 313 نفر می باشد و با همین تعداد، قیام شروع می شود و با گسترش آن ها پیروزی نهایی به دست می آید. این عدد در تاریخ سابقه ای دیرینه دارد. و در موارد متعددی چنین تعدادی بر دشمنان خدا پیروز شده اند. چنان که در جریان پیروزی طالوت بر جالوت تعداد لشکریان طالوت 313 نفر بوده است و همین طور، در جریان جنگ بدر، اولین جنگ اسلام با مشرکان قریش که درخشانترین پیروزی به ارمغان آمد، تعداد لشکریان حضرت رسول (ص) سیصد و سیزده نفر بودند.
امام علی (ع) در این باره فرمودند: «هنگامی که [حضرت مهدی (عج)] قیام کند، اصحاب او که به تعداد اصحاب بدر و اصحاب طالوت سیصد و سیزده نفر هستند به دور او گرد می آیند. پس آخرین لشکر 313 نفری، تاریخ نهایی بشر را ورق می زند و به همین جهت مسئولیت مهم و نهایی از ویژگی های خاصی نیز برخوردار است.
خصال یاران مهدی (عج)
امام صادق (ع) فرمودند: مردانی که گویا دل هایشان پاره های آهن است. .... غبار تردید در ذرات [مقدس] خدا خاطرشان را نمی آلاید. همانند چراغ های فروزان اند، گویا دل هایشان نور باران است. از ترس [ناخشنودی] پروردگارشان هراسناک اند، برای شهادت دعا می کنند و آرزومند کشته شدن در راه خدایند.
عبادت و شجاعت
امام صادق (ع) درباره ی یاران حضرت مهدی (عج) فرمودند: «مردانی که شب را نمی خوابند، برای آنها در نمازشان زمزمه ای چون زنبور عسل است. شب را بر اعضایشان در حال ایستاده بیتوته می کنند، روز بر اسب هایشان سوار و [آماده جهاد] هستند، زاهدان شب و شیران روزند»و همچنین درباره ی خصوصیات آنها در احادیث آمده: آنها قومی هستند که با صبر و شکیبایی خود بر خدا منّت نمی نهند، و جانبازی خود را در راه حقّ بزرگ نمی شمارند، هنگامی که حادثه ای روی دهد و زمینۀ یأس پیش آید، دیده هایشان را از برق شمشیر جلوه می دهند و به فرمان امامشان به پروردگار خود تقرّب می جویند. آنها همگی شیرهای ژیانی هستند که از جنگلهای خود بیرون آمده اند، اگر اراده کنند که کوه ها را از جای خود برکنند، بی تردید انجام می دهند! آنها به حقیقت توحید خدا راه یافته اند. برای آنها در دل شب از ترس خدا ناله هائی است چون نالۀ مادران داغ پسر دیده، که شب زنده داران در دل شب و روزه داران در طول روز هستند. گوئی اخلاق و آداب آنها یکی است. دل های آنها بر محبّت و شفقت و خیرخواهی گرد آمده است.
یاران امام زمان عج در زمان امام علی (ع)
امیرالمومنان (ع) روز پیروزی سپاه اسلام در جنگ جمل فرمود: در این جنگ در میان سپاه ما افرادی حضور داشتند که در صلب های پدران و رحم های مادران هستند که گذشت زمان آنها را بیرون می آورد و ایمان بدست آنها نیرو می گیرد. در اینجا منظور امیرمومنان یاران امام زمان (عج) می باشد که خداوند آنها را برای تقویت اسلام و ایمان در آخرالزمان ذخیره نموده است.
یاران امام زمان از نظر پوشش و ظاهر
در حدیثی از زبان مبارک امام علی (ع) آمده که: صحنۀ اجتماع یاران حضرت ولی عصر (عج) را در مکه معظمه در برابر دیدگان، ترسیم می کند و می فرماید: «گویی آنها را با چشم خود می بینیم که همه یکرنگ و یک قد، جمالشان یکی و جامه شان یکی است. گوئی همه یکدل و یک جهت به دنبال گمشده ای می گردند و در حقّ خود حیران و در کار خود شتابان هستند. که یکمرتبه مردی از آخر دیوار کعبه پدیدار می شود که از زیر پرده کعبه بیرون می آید، که از نظر سیما، سیرت، صورت، خلقت و اخلاق، شبیه ترین مردم به رسول اکرم (ص) می باشد. از او می پرسند: آیا تو مهدی هستی؟ می فرماید: آری من مهدی هستم. پس همگی با او بیعت می کنند.
یاران امام زمان از نظر (پیر یا جوان بودن)
ابویحیی حکیم بن سید می گوید: از حضرت علی (ع) شنیدم، فرمود: همانا اصحاب حضرت قائم (ع) همگی جوان هستند و پیردر میانشان نیست مگر بسیار اندک مانند سرمه در چشم یا نمک در زادراه و کمترین توشه زادراه نمک است. و همچنین در حدیث دیگری آمده: «یاران قائم همه جوان هستند، در میان آنها پیرمرد یافت نمی شود، به جز مانند سرمه در چشم و نمک طعام، که کمتر از هر ماده ای در طعام نمک آن است.»
توصیف یاران امام زمان در قرآن
امیرالمومنین در تفسیر آیۀ شریفۀ (مائد-54) ای کسانیکه ایمان آورده اید! هر کسی از شما از دین خود، باز گردد- خداوند به زودی قومی دیگر می آورد که او را دوست می دارند، و او نیز آنها را دوست می دارد، که در برابر مومنان زبون (متواضع) و در برابر کافران سخت و خشن، در راه خدا جهاد می کنند و از هر سرزنش سرزنش کنندگان باکی ندارند: فرمود: «آنها» اصحاب قائم هستند». امام زین العابدین می فرماید: امام در تفسیر آیۀ شریفه (جن 24) هنگامی که ببیند آنچه را که وعده می شوند، پس می فهمند که چه کسی باورش ضعیفتر و نفراتش کمتر است فرمود: مقصود از (ما یوعدون) قائم (عج) و یاران او در مقایسه با دشمنان او می باشند).
در سورۀ انبیاء آیۀ 105 آمده: مادر زبور داود، پس از ذکر (تورات)، نوشته ایم که سرانجام، زمین را بندگان شایستۀ ما میراث برند و صاحب شوند. امام باقر (ع) فرمودند: این بندگان شایسته که وارثان زمین شوند، اصحاب مهدی هستند در آخر الزمان. و همچنین در سورۀ مائده آیۀ 54 آمده: ای مومنان هر کس از شما از دین خویش بگردد، زیانی به دین خود نخواهد رسانید زیرا که خداوند دین خود را بی یاور نخواهد گذاشت. بلکه او مردی پدید خواهد که ایشان را دوست می دارد و ایشان او را دوست می دارند، آن مردم با مومنان خوشرفتار و نرمخو خواهند بود، و با کافران سختگیر و بی گذشت، و آنان همواره می کوشند و در راه خدا جهاد می کنند و از سرزنش هیچ سرزنشگری باکی نخواهند داشت. در تفسیر علی بن ابراهیم آمده است: این آیه، دربارۀ قائم و اصحاب او نازل شده است، همانان که در راه خدا جهاد کنند، و از هیچ چیز پروا ندارند.
و همچنین در سورۀ بقره آیۀ 148 در تفسیری از امام محمد باقر (ع) آمده:(فاستبقوا الخیرات) منظور از (خیرات) (ولایت اهل بیت است و منظور از (یات بکم)یاران قائم (عج) می باشد. و همچنین ابن خالد کابلی از (علی بن حسین) و (محمد بن علی) روایت نموده که ایشان فرمودند که: مفقودشدگان قومی اند از رختخواب هایشان مفقود و نایاب می شوند و صبح را در مکه می کنند و این است معنی قول خدای عزوجل (این ماتکونوا) ایشان اصحاب قائم اند.
چگونه یاران امام زمان (عج) به او ملحق می شوند؟
امام صادق (ع) در همین زمینه می فرماید: هنگامی که به امام (ع) فرمان ظهور برسد، خدا را با اسم اعظمش می خواند و همۀ یارانش از سراسر جهان گرد می آیند، که آنها یاران پرچمدار او هستند، گروهی از آنها شبانه از رختخوابهایشان ناپدید می شوند و صبح در مکه حاضر می شوند و برخی از آنها آشکارا دیده می شوند که روی ابرها راه می روند. مفضل بن عمر نقل می کند که امام صادق (ع) فرمود: هنگامی که به امام زمان (عج) اجازه (ظهور) داده شود، خدا را به نام عبرانیش می خواند، آنگاه صحابه خاص آن حضرت برایش آمده می شوند که سیصد و سیزده نفر هستند، پاره پاره، همچون پاره های ابر پاییزی، آنان پرچمداران آن حضرتند، بعضی از آنها شبانه از بستر خوابشان ناپدید می شوند و صبح در مکه (خدمت حضرتند) و برخی در روز دیده می شوند که در میان ابر سیر می کنند، آنها همگی نامشان و نام پدرانشان و سایر خصویات آنها و نسبتشان نیز شناخته شده است عرض کردم: فدایتان شوم کدام یک ایمانش بالاتر است؟ فرمود: همان که در روز با ابر سیر می کند و ایشان همان ناپدیدشدگان هستند و این آیه دربارۀ آنها نازل شده است. (هر جا باشید خدا همگی شما را گرد می آورد» امام رضا (ع) می فرماید:شیعیان او از اطراف و اکناف جهان به سوی او می شتابند و زمین زیر پای آنها طی می شود، تا به محضر او رسیده بیعت نمایند. و همچنین در حدیثی از رسول اکرم (ص) آمده: به هنگام مرگ خلیفه ای اختلاف پدید می آید، مردی از اهل مدینه به مکه می شتابد، پس جمعی از اهل مکه گرد او جمع می شوند و او را دعوت به خروج می کنند، در حالی که او خود اظهار تمایل نمی کند، پس در میان رکن و مقام با او بیعت می کنند. (در این حدیث منظور از اهل مکه یاران حضرت ولی هصر عج، می باشد، که خوشبخت ترین مردم جهان هستند و پیامبر اکرم (ص) برای آنها تهنیت فرموده است.
گرامی ترین افراد در حدیثی از پیامبر اکرم (ص)
خوشا به سعادت کسی که قائم اهل بیت مرا درک کند و پیش از قیام آنحضرت به او اقتدا کند، دوستان او را دوست بدارد و از دشمنان او بیزاری بجوید و امامان پیش از او را به امامت و پیشوائی بپذیرد. آنها دوستان من هستند که مورد محبت و علاقۀ من هستند و آنها تا روز قیامت گرامی ترین افراد امت هستند.
و همچنین فرمودند: خوشا به حال کسی که او را دیدار کند، خوشا به سعادت کسی که او را دوست بدارد و خوشا به حال آنکه به او معتقد باشد. خداوند آنها را از هلاک نجات می بخشد و به سبب اقرار به خداوند و پیامبر خدا (ص) و امامان معصوم (ع) خداوند درهای بهشت را به روی آنها باز می کند. مثل آنها در روی زمین مانند مثل مشک است که فضا را خوشبو می سازد و خود هیچ تغییری نمی یابد و مثل آنها در آسمانها مثل ماه تابان است که تابش و درخشش آن هرگز به تاریکی نمی گراید. و همچنین در این رابطه آمده: نجباء از مصر، ابدال از شامات و گروه هائی از عراق بیرون می آیند که راهبان شب و شیران روز هستند. دلهایشان چون غلا و سخت است. در میان رکن و مقام با او بیعت می کنند. کلمۀ «شام» در این حدیث سوریه، جنوب ترکیه، لبنان و قسمتی از شمال حجاز را شامل می شود که آن روز همۀ این منطقه را که بر کرانۀ دریای مدیترانه قرار گرفته، شامات می گفتند.
و همچنین امام باقر (ع) در همین رابطه می فرماید: «سیصد و اندی نفر، به تعداد اهل بدر (313 نفر) در میان رکن و مقام با قائم (عج) بیعت می کنند که نجبای مصر، ابدال شام و اخیار اهل عراق در میان آنهاست.»
رسول گرامی اسلام (ص) نیز همین تعبیر را فرموده اند: «نجبای مصر و علمای مشرق زمین به سوی او می شتابند، تا به مکه آمده با او بیعت می کنند» و همچنین فرموده اند: هنگامی که قائم ما قیام کند، خداوند اهل مشرق و مغرب را در اطراف او گرد می آورد، آن سان که ابرهای پائیزی گرد می آیند، اما یاران از اهل کوفه هستند و اما ابدال از شامات. در مورد این حدیث امیرالمومنین تعبیری دارد که تأویل فوق را تایید می کند.
و مسافران یاران قائم را با وسیله ی شبیه هواپیما تصویر می کند.
«سپاه غضب (یعنی سپاهی که مظهر خشم الهی است) قومی هستند در آخر الزمان، که از هر قبیله ای یک، دو، سه نفر می آیند تا به نه نفر برسند، که چون ابر پائیزی به صورت پراکنده می آیند. به خدا سوگند من امیر آنها را می شناسم و اسمش را می دانم، و می دانم که هر گروهی کجا منزل می کنند.
آشنایی یاران از زبان امیرالمومنین (ع)سوگند یاد می کنند که اصحاب مهدی (عج) در جنگ جمل و نهروان شرکت داشتند زیرا ملایک یکی است. آنها نیز در آخرالزمان می آیند و در جبهۀ حق علیه باطل شرکت می کنند و به فرمان حضرت مهدی (عج) که نفس علی (ع) است با ناکثین و قاسطین و مارقین می جنگند. همچنین امام علی (ع) فرمودند: به خدا سوگند من آنها را با نام، نام پدر، قبیله، لباس، اسلحه، محل اقامت و مراتب علمی شان می شناسم، آنها هستند که از میان رختخواب و خانواده هایشان ربوده می شوند و به سوی مکه برده می شوند و آن هنگامی است که صدای (ندای جبرئیل) شنیده شود. و آنها حاکم شرع و قاضی های مردم از طرف حضرت ولّی عصر (عج) می باشند. رسول گرامی نیز در وصف انها می فرماید: من آنها را با نام، نام پدران و نام اسبهایشان می شناسم، که آنها از بهترین اسب سوارهای روی زمین می باشند. امام جواد (ع) از پدران بزرگوارش نقل می کند: «همراه قائم (ع) صحیفۀ مهر شده ای هست که اسامی یارانش همراه با ویژگیها، شهر، زینت و کینه هایشان در آن نوشته شده، آنها سلحشورانی هستند که در اطاعت خدا و پیامبر (ص) سختکوش هستند. امام علی (ع) فرمودند: پدر و مادرم فدای یک گروهی باد که اسامی آنها در آسمان معروف است و در زمین ناشناخته هستند.
آیا یاران امام زمان عج ایرانی هم هستند؟
در محضر رسول اکرم (ص) تفسیر (سورۀ مائده، آیۀ 54) مطرح شد حضرت با دستِ مبارک بر پشت «جناب سلمان» زد و فرمود: «او و منسوبین او هستند (او و کسان او هستند)، سپس فرمود: اگر علم در ثریا باشد، مردانی از اهل فارس (ایران) به آن دسترسی پیدا می کنند. مردم ایران در آن هنگام مجوسی بودند و آتش را می پرستیدند ولی رسول اکرم (ص) ایمان و وفاداری مردم ایران را از پشتِ آتشکده ها می دید و ایمانشان را می ستود و امام علی (ع) دربارۀ آیۀ (54) سورۀ مائده فرمودند: هم اصحاب القائم: آنها اصحاب قائم هستند.
همچنین امیرمومنان دربارۀ اصحاب کهف فرمودند: اصحاب کهف همه شان عجم هستند ولی جز به عربی سخن نمی گویند. و همچنین در حدیثی از امام محمد باقر (ع) آمده: «در حالیکه جوانان شیعه در پشت خانه هایشان خوابیده اند، یک مرتبه چون قطعه های ابر پاییزی در یک شب، از تیره های مختلف، بدون وعدۀ قبلی به سوی صاحبشان برده می شوند، صبح همگی خود را در مکۀ معظمه می یابند و دور شمع وجودش گرد می آیند. و در حدیث دیگری از امام محمد باقر (ع) آمده: یاران قائم سیصد و سیزده نفر هستند، که برخی از فرزندانِ عجم (غیرعرب) در روز روشن سوار بر اسب آورده می شوند و برخی از آنها در حالیکه در رختخوابِ خود خوابیده اند، از رختخواب برده می شوند و در مکه بدون وعدۀ قبلی به محضر آن حضرت می رسند.
در برخی از احادیث به حضور فعالِ «عجم» در جامعۀ مهدی، اشاره شده است. البته منظور از عجم ملتهای غیرعرب است. ولیکن، به احتمالِ قوی بیشترین مصداقِ آن در هنگام ظهور، ایرانیان خواهند بود. به ویژه که مرکز ثقل تشیع نیز در ایران است به هر حال شرق (شرق کشورهای اسلامی)، و خراسان (سرزمین خورشید طالع)، و طالقان، و قم (و ری) نقشهایی عمده در جریان ظهور دارند. ابوالخالد کابلی از امام محمد باقر (ع) روایت کرده است که فرمود: گویی می نگرم مردمی را که از مشرق (خراسان ایران) در طلب حق قیام می کنند و به آنها پاسخی داده نمی شود. پس از مدتی باز قیام می کنند، و به آنان پاسخی داده نمی شود. چون وضع را چنین می بینند، به پیکار و مبارزۀ خونین بر می خیزند. در این باره، آنچه را می خواهند به آنان می دهند، اما
نمی پذیرند و دست به شورش می زنند. اینان حکومتی را که به دست می آورند تسلیم مهدی می کنند. کشتگان این قیام همه شهید محسوب می شوند. اگر من، آن زمان را درک کنم، خود را برای خدمت مهدی نگاه می دارم (و آماده می کنم).
اصحاب حضرت قائم (عج) چند نفر هستند؟
ابوالجارد روایت کرده که امام باقر (ع) فرمود: اصحاب حضرت قائم (ع) سیصد و سیزده نفرند از مردان غیرعرب، که عده ای از آنها در روز با ابرها (بسوی حضرت) برده می شوند و نام و نام پدر و نسبشان و سایر خصوصیات آنها شناخته شده است، و برخی دیگر از آنها هنگامی که در بستر خوابیده اند. ناگهان خود را در مکه می بینند و بدون قرار قبلی در مکه با آن حضرت ملاقات می کنند. و همچنین ابوبصیر از امام باقر (ع) روایت کرده که فرمود: قائم (ع) از گردنۀ «ذِی طوی» به همراه تعدادی از یارانش که به عدد اهل بدر سیصد و سیزده نفر هستند پائین می آید تا آنکه در کنار خانه کعبه پشت خود را به حجرالاسود تکیه زده و پرچم پیروزی را به اهتزاز در
می آورد. علی بن ابی حمزه می گوید: من این حدیث را به حضرت موسی بن جعفر (ع) عرضه کردم، ایشان فرمودند: این کتابی است منشور.
حضور زن ها در جمع یاران مهدی (عج) و مشارکت آنها در این قیام
از امام محمد باقر (ع) روایت شده است که فرمود: چون مهدی فریاد برآورد که ما از خدای یاری می طلبیم و از هر مسلمانی، سیصد و سیزده تن از مردان نزد او آیند، با آنان پنجاه زن نیز هست. این جماعت در مکه گرد می آیند. این شمار، نخستین گروه از یاران مهدی (ع) است. سپس دسته دسته مردانی که جزء یاران او خواهند بود، از زن و مرد، به آنان خواهند پیوست.
آیا 313 نفر یار خاص، شرط ظهورند؟
یعنی هر زمان که تعداد این افراد خاص به عدد 313 رسید، امام ظهور می کند؟ پس از ذکر این که عدد 313 سابقه ی تاریخی طولانی دارد و این عدد، حداقل برای تعداد جنگجویان، عدد خاصی است به این سوال جواب می دهیم که آیا 313 یارِ خاص حضرت از قبل تعیین شده اند و تکمیل همان افراد خاص نشانه ی ظهور است؟ یعنی حتی اگر واقعاً 313 نفر مومن واقعی در یک زمان جمع شوند ظهور حضرت محقق نخواهد شد؟
این سوال پس از پیروزی انقلاب عظیم و جاودانه ی اسلامی ایران که از مقدمات ظهور است به ذهن بعضی خطور کرد و حتی از بزرگان و علما می پرسیدند که اگر شرط ظهور حضرت مهدی (عج) وجود 313 نفر مومن پاک و خالص است پس چرا اکنون ایشان ظهور نمی فرمایند. آیا حداقل 313 امام جمعه نداریم؟ آیا 313 نفر مومن با آن شرایط در ایران یافت نمی شود؟ آیا. .... ملاحظه می شود که در این سوال عام بودن تعداد 313 نفر (مفروغٌ عنه) گرفته شده است. یعنی سوال کننده اول به ذهن خود پذیرفته است که شرط ظهور حضرت وجود 313 نفر مومن مخلص است. (یعنی عدد مهم است نه معدود) سپس سوال کرده است که آیا الان 313 نفر مومن مخلص موجود نیست؟ اما وجود 313 نفر یار مخلص، تنها شرط ظهور نیست. بلکه یکی از شرایط تحقق ظهور است و به اصطلاح شرط لازم است نه شرط کافی. ابوبصیر می گوید: از امام صادق (ع) سوال کردم: فدایت شوم، آیا امیرالمومنین (ع) همان طور که تعداد اصحاب قائم را می دانست، آنها را هم می شناخت؟ امام صادق (ع) فرمود: پدرم به من فرمود که به خدا قسم امیرالمومنین (ع) نام آنها و نام پدرانشان را مرد به مرد می دانست و از نام قبیله هایان و آدرسهایشان آگاه بود پس هر چه امیرالمومنین می دانست، امام حسن و سپس امام حسین و علی بن الحسن و محمدبن علی (ع) می دانست و آنچه آنها می دانستند من [امام صادق (ع)] می دانم. ابوبصیر می گوید عرض کردم فدایت گردم، مرا از تعداد و شهرهایشان و مکانشان خبر ده، این کفایت از اسم هایشان می کند. فرمود: روز جمعه پس از نماز بیا [سپس امام صادق (ع)] تعداد یاران امام مهدی (عج) را که همه مرد هستند، از هر شهری ذکر می فرمایند] ابوبصیر می گوید، عرض کردم: آیا در آن روز هیچ مومنی غیر از اینها وجود ندارد؟ فرمود بله، ولی اینها نجباء و قاضیان و حاکمان و فقهاء در دین هستند.
و اما اگر کسی روایتی را که بحارالانوار از تفسیر عیاشی از جابر جعفی از امام باقر (ع) نقل کرده که فرمود:
(و یجی دو الله ثلاث مائه و بضعه عشر رجلا فیهم خمسون امراه) (به خدا قسم سیصد و سیزده مرد می آیند که پنجاه زن در آنهاست)، بر این مطلب حمل کند که از 313 نفر، 50 نفر زن و 263 مرد هستند ناشی از عدم دریات در روایت است: چرا که، اولاً: روایت عبارت (ثلاث مائه و بضعه عشر رجلا) یعنی سیصد و سیزده مرد دارد. ثانیاً: می فرماید: پنجاه زن در آنهاست (نه از آنها) یعنی فرموده است: «فهیم» (نه «منهم») روشن است که بعضی از یاران خاص امام، همسرانشان را نیز به همراه خود می برند. و این مطلب بعد (از آنچه که از زندگی سرداران شهید دفاع مقدس (که سلام خدا بر آنها باد) نقل می شود که همسران خود را نیز به همراه می بردند. به راحتی قابل هضم است البته این پنجاه بانوی بزرگ که اضافه بر 313 یار خاص امام هستند. (313+50) و به برکت وجود همسرانشان در جمع آنها حضور دارند، از بهترین زنان روزگارند.
یاران خاص حضرت در دوران غیبت صغری
نخستین نایبِ خاص مهدی (عج) (عثمان ین سعید اسدی عمروی) بوده. در گذشته بعد از 260 هـ. ق به خاک سپرده شده در بغداد. او از یاران و اصحاب و شاگردان مورد وثوقِ امام دهم و امام یازدهم بود. و خود در زیر سایۀ امامت تربیت یافته بود. در دورۀ آن ذو امام نیز، وکیل امور ایشان بود هم امام علی هادی (ع) و هم امام حسن عسگری (ع) او را تمجید و توثیق فرموده بودند و اطمینان خود را نسبت به او ابراز داشته بودند. پس از درگذشت امام یازدهم، و پیش آمدن امر غیبت، عثمان بن سعید، از سوی حضرت مهدی (عج) به نیابت خاص منصوب گشت.
محمدبن عثمان: وی فرزند سفیر اول، عثمان بن سعید بود. او از جانب امام یازدهم نیز تمجید و توثیق شده بود عثمان بن سعید به هنگام مرگ خود، امر نیابت را، به فرمان امام غائب، به فرزند خویش محمد سپرد، و او واسطۀ میان امام و شیعیان گردید.
حسین بن روح نوبختی: سومین سفیر، شیخ حسین بن روح نوبختی بود. وی از شیوخ مورد اعتماد محمدبن عثمان بود و فرمودند (هرگاه برای من حادثه ای پیش آید و مرگم فرا رسید وکالت (و نیابت از امام دوازدهم با ابوالقاسم بن روح خواهد بود. من مامور شدم که او را به جای خود معرفی کنم.
علی بن محمد سَمُری: چهارمین سفیر، شیخ ابوالحسن علی بن محمد سمری بود، در گذشتۀ سال 329 هـ ق به خاک سپرده در بغداد، نزدیک آرامگاه عالم و محدث بزرگ، ثقه الاسلام، محمد بن یعقوب کلینی این بزرگان و عالمان و روحانیون برجسته و متقی و زاهد و آگاه در دورۀ غیبت صغری، هر یک پس از دیگری نایب خاص امام دوازدهم بودند و امور مردم را می گذراندند و واسطۀ امام و شیعیان بودند.
فرود آمدن حضرت عیسی بن مریم و پیوستن به امام زمان عج
امام علی (ع) فرمودند: آنگاه مهدی (عج) به بیت المقدس باز می گردد و چند روزی با مردم نماز می خواند. چون روز جمعه شود و نماز بر پا گردد عیسی بن مریم در آن ساعت از آسمان فرود می آید، به هنگام نزول دو جامۀ سرخ بر تن او خواهد بود و از سر او قطره های عرق چون روغن خواهد ریخت او مردی زیبا و خوش اندام است. شبیه ترین مردم به حضرت ابراهیم (ع) است. به سوی مهدی (عج) می آید. با او مصافحه می کند و به او نوید پیروزی می دهد. آن هنگام حضرت مهدی به او می گوید: ای روح الله: جلو بایست و با مردم نماز بخوان. سپس عیسی (ع) می گوید: ای فرزند پیامبر، نماز برای تو بر پا شده است. آنگاه حضرت عیسی اذان می گوید، و پشت سر مهدی (عج) نماز می خواند. امام باقر می فرماید: «پسر مریم، عیسی روح الله» نازل شده، پشت سر او نماز می خواند. امام صادق می فرماید: «قائم (عج) به قدس باز می گردد و چند روزی با مردم نماز می خواند، چون روز جمعه فرا رسد و نماز به پا شود، عیسی (ع) با هفتاد هزار فرشته، در حالیکه عمامۀ سبزی به سر دارد و شمشیرش را حمایل کرده، و سلاحی به دست گرفته، بر فراز اسبی فرود می آید. منادی ندا می کند: ای گروه مسلمانان! حق آمد و باطل نابود شد».
حضور 50 زن در بین یاران امام
اولین گروه: زنانی که به محضر امام زمان (عج) می شتابند آنهایند که در آن ایام می زیستند و همانند دیگر یاران امام به هنگام ظهور در حرم امن الهی به خدمت امام (عج) می رسند. در این باره روایت وجود دارد از جمله جابربن یزید جعنی، ضمن حدیث مفصلی از امام باقر (ع) در بیان برخی نشانه های ظهور نقل کرده که: به خدا سوگند سیصد و سیزده نفر می آیند که پنجاه نفر از این عده زن هستند که بدون هیچ قرار قبلی در مکه کنار یکدیگر جمع خواهند شد. این است معنای آیۀ شریفۀ: (هر جا باشید خداوند همۀ شما را حاضر می کند. زیرا او بر هر کاری توانا است).
زنان آسمانی: چهارصد بانوی برگزیده هستند که خداوند برای حکومت جهانی حضرت ولی عصر (عج) در آسمان ذخیره کرده است و با ظهور آن حضرت به همراه حضرت عیسی (ع) به زمین می آیند.
رجعت زنان: سومین گروه از یاوران حضرت بقیه الله زنانی هستند که خداوند به برکت امام زمان آن ها را زنده خواهد کرد و بار دیگر به دنیا رجعت خواهند نمود. این گروه 2 دسته اند. برخی با نام و نشانی از زنده شدنشان خبر داده شده و برخی دیگر فقط از آمدنشان سخن به میان آمده است.
بانوان منتظر: چهارمین گروه یاوران امام زمان بانوان پرهیزکاری هستند که قبل از ظهور بقیه الله رحلت کرده اند به ایشان گفته می شود در زمان ظهور که امام تو ظهور کرده است، اگر مایلی می توانی حضور داشته باشی، و ایشان به اراده ی پروردگار زنده می شوند.در منابع اسلامی نام سیزده زن یادآوری شده است که به هنگام ظهور زنده خواهند شد (طبری در دلایل الامه) از (مفضل بن عمر نقل کرده است که امام صادق (ع) فرمود: همراه قائم سیزده زن خواهند بود. گفتم: آن ها را برای چه کاری می خواهد؟ فرمود: به مداوای مجروحین پرداخته و سرپرستی بیماران را بر عهده خواهند گرفت. نامشان را پرسیدم. فرمود: قنواء دختر رشید هجری، ام ایمن، حبابه والبیه، سمیه مادر عمار یاسر، زبیده مادر خالدامسیه، ام سعید حنیفه، صیانه ماشطه، ام خالد جهنیه. (الطبری، محمدبن جریر، دلایل الامامه) و سلام و صلوات بی نهایت پروردگار شامل حال همۀ کسانی است که در اهداف الهی خدمت گزار بوده و هستند. و از خداوند مهربان می خواهم به همۀ ما توفیق عنایت بفرماید تا جزو کسانی قرار بگیریم که زمینه سازِ فرج امام زمانمان باشیم و عصر ظهور را درک کنیم. به امید آن روز.
نتیجه گیری
با توجه به ویژگیها و خصوصیاتِ یاران امام زمان که در کلام معصومین (ع) آمده نتیجه می گیریم که هر کسی در هر عصر و زمانی که باشد اگر اعتقاد و ایمان کافی به خداوند داشته باشد و معتقد باشد که جهان هیچ وقت خالی از حجت خدا نمی باشد و این جهان را عبث و بیهوده نداند با استمداد و کمک گرفتن از ادعیه ای که به وسیلۀ اهل بیت به دست ما رسیده می تواند خود را در مسیری از صراط مستقیم قرار دهد که رضایت خداوند در آن باشد و همیشه در زندگی مسیری را انتخاب کند که مورد پسند خداوند است و از لحاظ ایمان، تقوا، صبر و اخلاق نیکو خود را مجهز کند و همیشه خواهان آن باشد که گره ای از کاِر مسلمانانِ جهان بردارد. و واقعاً از خداوند بخواهد که زمینه سازِ فرج امام زمان باشد و اگر از دنیا رفت دوباره بتواند به دنیا برگردد و به امام زمانش مدد و یاری رساند مانند آنچه که در (دعای عهد) می خوانیم. به امید آن روز که همۀ ما بتوانیم جزو کسانی قرار بگیریم که لیاقت همراهی و همکاری با امام زمان خود را داشته باشیم.(الهی آمین)
منابع
1:قرآن کریم
2:بانوی ملکوت و بانوان ملکوتی-نویسنده:فاطمه قرانی-مشهد-ولی عصر(عج)توس
1390
3:سالنامه تخصصی ویژه امام زمان(1395)-انتشارات بو کتاب
4:خورشید مغرب-محمد رضا حکیمی-انتشارات دلیل ما-1390
5:روزگار رهایی جلد یک-تالیف:کامل سلیمان-ترجمه:علی اکبر مهدی پور-نشر آفاق-1376
6:راز 313-نویسنده:محمد ذکاوت صفت(کتاب مرجع آستان قدس رضوی)
7:غیبت نعمانی-نویسنده:ابوعبدالله محمد بن ابراهیم بن جعفرکاتب نعمانی-ترجمه:محمد فربودی-نشر:قم-1390
8:مهدی موعود(علامه مجلسی)