چرا یکدفعه خشک می‌شویم؟

برآورد می‌شود تا 80 درصد بزرگسالان در مقطعی از زندگی‌شان،‌ درد شدیدی را در قسمت پایینی کمر احساس کنند. اولین باری هم که این اتفاق می‌افتد، معمولا بین 20 تا 40 سالگی است.

اگرچه کمردرد در بیش‌تر مردم در عرض چند روز یا چند هفته بهبود می‌یابد، تقریبا یک سوم آن‌ها تا 6 ماه بعد هم خوب نمی‌شود و عده زیادی نیز در یکی دو سال آینده باز هم شاهد عود کردن آن هستند. 

در توضیح این وضعیت باید گفت، خشک شدن یا گرفتگی عضلات کمر که به دلیل آسیب دیدن ماهیچه‌ها و دیگر بافت‌های نرم اطراف ستون فقرات اتفاق می‌افتد، خیلی راحت‌تر از دیسک برطرف می‌شود. اما گرفتگی چیست و چه فرقی با دیسک کمر دارد؟

آناتومی ‌ستون فقرات

ستون فقرات شما از تعدادی مهره تشکیل شده است که هر کدام از آن‌ها در بالا و پایین با یک دیسک غضروفی دایره‌وار از مهره کناری جدا شده‌اند. لبه بیرونی این دیسک سفت و کشسان و لبه درونی آن نسبتا نرم است. نخاع هم از پشت آن و داخل تونلی که از استخوان‌های ستون فقرات ساخته شده، پایین رفته است. این ستون فقرات از جمجمه تا استخوان دنبالچه کشیده شده و در سطح هر کدام از مهره‌ها، دو عصب از نخاع بیرون آمده و از لابه‌لای سوراخ‌های ستون فقرات بیرون زده و به بخش‌های مختلف بدن می‌رسد.

عصب

وقتی یک دیسک در اثر جراحت یا بالا رفتن سن آسیب می‌بیند، ‌ممکن است بخش بیرونی و سفت آن ترک برداشته و در نتیجه، قسمت نرم آن بیرون زده باشد. در مورد فتق دیسک که بحث ما است، ممکن است به عصبی که در ستون فقرات و روی سطح همان مهره است، فشار بیاید. اگرچه همه دیسک‌ها می‌توانند دچار فتق شوند، این اتفاق اغلب در دیسک‌های پایینی می‌افتد که عصب‌ها به پاها وصل می‌شوند. بنابراین شایع‌ترین علامت فتق دیسک، سیاتیک است که شامل درد، بی‌حسی یا دیگر احساسات غیرعادی در پایین کمر می‌شود که به پاها امتداد پیدا می‌کند. سیاتیک ناشی از فتق دیسک، معمولا با نشستن بدتر می‌شود.

اگرچه فتق دیسک یکی از دلایل رایج کمر درد و سیاتیک است، مواقعی هم هست که این عارضه هیچ نشانه‌ای ندارد. فتق دیسک معمولا وقتی کشف می‌شود که فرد به دلایلی غیر از کمر درد یا سیاتیک، از کمر خود «سی تی اسکن» یا «ام آر آی» می‌گیرد.

آسیب دیدن بافت‌های نرم

انواع و اقسام عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها و بافت‌ها ستون فقرات را احاطه کرده‌اند. خشک شدن کمر معمولا وقتی اتفاق می‌افتد که دست‌کم یکی از این اعضای پیرامونی، آسیب می‌بیند که معمولا دلیلش هم بلند کردن شیء سنگین یا حرکات ناگهانی و پرفشار مشابه است. گرفتگی یا خشک شدن کمر معمولا بخش گسترده‌ای از پایین کمر را در بر می‌گیرد و در حالی که ممکن است ناراحتی ناشی از آن به باسن هم سرایت کند، پا را درگیر نمی‌کند. گرفتگی کمر معمولا با حرکت بدتر و با استراحت بهتر می‌شود.

علایم مشترک

اگرچه درد ناشی از دیسک کمر به خاطر سرایت آن به پا، از خشکی کمر متمایز است ولی همه دیسک‌ها منجر به سیاتیک نمی‌شوند. بعضی از آن‌ها تنها درد بخش میانی کمر را به همراه دارند که می‌تواند با گرفتگی کمر اشتباه شود. علاوه بر این،‌ هم دیسک و هم گرفتگی کمر می‌توانند به یک دلیل بروز کنند، مثل بلند کردن وسیله‌ای سنگین، بنابراین ممکن است کمر درد معمولی همان‌طور رخ دهد که سیاتیک. سوای این، چند عارضه دیگر مثل شکستن مهره کمر، آرتریت ستون فقرات، عفونت دیسک یا مهره کمر، عفونت لگنی، سرطان یا زونا می‌توانند همان دردی را بسازند که گرفتگی یا فتق باعثش می‌شوند.

توصیه

هر نوع کمردردی که بیش از چند روز طول کشید و زندگی روزمره شما را دچار وقفه کرد، نیازمند بررسی پزشکی است. کمردردهای شدید یا کمردردی که همراه با تب یا علایم عصبی مثل از دست دادن کنترل مدفوع و ادرار یا تکان دادن پا است، باید با مراجعه سریع به پزشک بررسی شود. 

شناسایی عامل به وجود آورنده درد کمر می‌تواند دشوار باشد و ممکن است به آزمایش خون، عکسبرداری با اشعه ایکس یا ام آر آی برای تشخیص مشکل نیاز شود. اغلب بیماران مبتلا به کمر درد، حتی آن‌هایی که فتق دارند، بدون جراحی بهتر می‌شوند ولی ممکن است به مسکن، فیزیوتراپی یا شبیه آن‌ها نیاز پیدا شود تا به شما کمک کند، دوباره کارایی سابق خودتان را به دست بیاورید.