تربیت جنسی در کنار انواع تربیت اجتماعی، اخلاقی و مذهبی، از موضوعات مهم در خانواده است. تربیت جنسی، تنها محدود به دوران کودکی و نوجوانی نیست، بلکه در تمام دوره‌های زندگی از جمله بزرگسالی و سالمندی هم نیازمند دریافت آموزش‌هایی در این باره هستیم. در این بحث ابتدا به تربیت جنسی و اهمیت آن در دوران کودکی می‌پردازیم و سپس تربیت جنسی در سنین بالاتر را بررسی می‌کنیم.
کودکان در طول رشد، به‌تدریج، به شناسایی مادر، افراد پیرامون و محیط اطراف می‌پردازند. ذهن آن‌ها مانند خزانهٔ بزرگی است که روزبه‌روز اطلاعات تازه‌ای به آن افزوده می‌شود، چنان‌چه این اطلاعات، به شیوهٔ مناسب و از راه درست به آن‌ها داده شود، آن را یاد می‌گیرند؛ اما درصورتی‌که اطلاعات لازم خود را که برای دانستن آن کنجکاو شده‌اند، به شیوهٔ مناسب در اختیار آن‌ها قرار ندهیم، از راه‌های دیگری به آن دست می‌یابند که به آسیب‌های فراوانی منجر می‌شود.
نقش والدین در شکل‌دهی متعادل و پایدار «هویت جنسی» فرزندان، مسئله‌ای بسیارمهم، دشوار و در عین حال ظریف در تربیت است که سهم بزرگی در آیندهٔ کودکان، یعنی زمانی که خود در نقش پدر یا مادر ظاهر می‌شوند، دارد.
کنجکاوی را سرکوب نکنید
کنجکاوی‌های کودکان نشان‌دهندهٔ رشد ذهنی و شناختی آن‌هاست. کودکان نیازمند دریافت اطلاعات درست و دقیق دربارهٔ سؤالات و کنجکاوی‌هایشان هستند. اگر والدین، نسبت به پرسش‌ها و کنجکاوی‌های جنسی کودکان واکنش‌های مناسب، طبیعی و متناسب با ظرفیت و ادراک‌شناختی آن‌ها، به دور از مخفی‌کاری و سرکوب داشته باشند، خطر منحرف‌شدن ذهن کودکان نسبت به مسائل جنسی، کاهش پیدا می‌کند؛ چراکه کنجکاوی کودک در وهلهٔ نخست، صرفاً جنبهٔ آشنایی با این مسائل را دارد، اما وقتی برخورد والدین با سرکوب و ممنوعیت همراه می‌شود، ممکن است که این کنجکاوی معمولی، جنبهٔ جنسی پیدا کرده و در نهایت زمینه‌ساز انحراف اخلاقی شود؛ بنابراین، به‌جای مقابله و سرکوب، باید روش هدایت و تعالی انرژی جنسی را در پیش گرفت.
متناسب با سنش جواب دهید
آشنایی والدین با مراحل رشد جنسی کودکان و نوجوانان و چگونگی برخورد مناسب و سازنده با نیاز‌ها و ویژگی‌های روان‌شناختی و زیست‌شناختی این گروه سنی، می‌تواند سلامت جنسی آن‌ها را در مراحل بعدی زندگی تأمین کند. آموزش‌های زودرس، شتاب‌زده و ناشیانهٔ مسائل جنسی به کودکان، همان اندازه آسیب‌زا خواهد بود که این آموزش‌ها با تأخیر، پنهان‌سازی یا نادیده‌گرفتن همراه باشد.
تعجب نکنید
همهٔ ما کودکانی را که چهاردست‌وپا حرکت می‌کنند و هر چیزی را سر راه‌شان ببینند برمی‌دارند و به دهان خود می‌برند، دیده‌ایم. این کار، روش اختصاصی آن‌ها برای کشف محیط اطراف است؛ اما تقریباً از سه‌سالگی کم‌کم متوجه جنسیت خود می‌شوند و با دیدن اندام جنسی خود و گاه اندام همبازی‌های خود به فکر می‌افتند که این تفاوت‌ها چیست و از همین‌جاست که دردسر پدر و مادر‌ها و مربیان شروع می‌شود. وقتی کودک نخستین پرسش‌های خود را مطرح می‌کند، با شرم‌زدگی و نگاه‌های متهم‌کننده و نگران بزرگ‌تر‌ها روبه‌رو می‌شود. درصورتی‌که باید توجه داشت اندام جنسی هم برای کودک، مانند بقیهٔ اعضای بدن مثل بینی یا انگشتان پا، تنها بخشی از بدن اوست که باید برای کودک شناخته شود. او به همان اندازه که می‌خواهد دربارهٔ بینی و گوش خود بداند، دربارهٔ اندام جنسی‌اش نیز کنجکاو شده است؛ بنابراین فرزند شما به حدی از رشد رسیده که می‌خواهد موضوع جدیدی را درک کند و این جای تعجب یا نگرانی ندارد. پرسش‌های فرزندانمان متناسب با سنشان متفاوت می‌شود و ما باید پاسخگوی نحوهٔ بارداری، زایمان، بلوغ و روش‌های تعامل با جنس مخالف و پرسش‌هایی از این دست باشیم.
تعاملتان خوب باشد
نخستین نکتهٔ اساسی در تربیت جنسی کودک و نوجوان، داشتن تعاملی سازنده و مؤثر با فرزندان است. درصورتی‌که والدین ارتباط مناسبی با فرزندان نداشته باشند و در دیگر حیطه‌های تربیتی موفق عمل نکنند، احتمال اینکه در این زمینه هم کاری از پیش نبرند افزایش می‌یابد.
منبع خوبی باشید
دومین نکتهٔ مهم این است که پدرومادر‌ها باید بکوشند، برای فرزندانشان مرجع و منبع اطلاعات باشند. والدین نیاز دارند تا اطلاعات علمی و درستی در این زمینه داشته باشند و از پیش آمادگی روبروشدن با پرسش‌ها و رفتارهای جنسی فرزندشان را داشته باشند تا در زمان مناسب بتوانند پاسخگو باشند. ناآگاهی از مسائل جنسی باعث می‌شود، فرزندانتان سراغ دیگر منابع موجود در جامعه مانند دوستان، همسالان، هم‌کلاسی‌ها یا اینترنت بروند. منابعی که بخش زیادی از اطلاعاتشان غیرعلمی است و زمینه را برای سردرگمی بیشتر فراهم می‌کنند یا زمینه‌ساز انحرافات جنسی می‌شوند.
