أحادیثی درباره مسئله غناء و خوانندگی مطرب وجود دارد و موسیقی و نوازندگی هم اگر متناسب با مجالس لهو و لعب و مطرب باشد همانند حکم غنا و خوانندگی مطرب، حرام می باشد.
متن عربی روایات مذکور به شرح ذیل است:
1. « کَسْبُ الْمُغَنِّیَةِ حَرَامٌ وَ اعْلَمْ أَنَّ الْغِنَاءَ مِمَّا قَدْ وَعَدَ اللَّهُ عَلَیْهِ النَّارَ؛ (1) در آمد آوزه خوان حرام است و بدان که غناء از آن چیزهایی است که خداوند وعده عذاب آتش را درباره آن داده است».
از این حدیث استفاده می شود که غنا جزء گناهان کبیره است زیرا وعده آتش جهنم درباره آن داده شده و طبق روایتی دیگر از امام صادق (ع) آنچه وعده آتش درباره آن داده شده باشد گناه کبیره است.
2. از سماعة نقل است که امام صادق (ع) فرمود: «لَمَّا مَاتَ آدَمُ (ع) وَ شَمِتَ بِهِ إِبْلِیسُ وَ قَابِیلُ فَاجْتَمَعَا فِی الْأَرْضِ فَجَعَلَ إِبْلِیسُ وَ قَابِیلُ الْمَعَازِفَ وَ الْمَلَاهِیَ شَمَاتَةً بِآدَمَ ع فَکُلُّ مَا کَانَ فِی الْأَرْضِ مِنْ هَذَا الضَّرْبِ الَّذِی یَتَلَذَّذُ بِهِ النَّاسُ فَإِنَّمَا هُوَ مِنْ ذَاکَ؛ (2) وقتی حضرت آدم (ع) درگذشت، ابلیس و قابیل خوشحال شدند و او را شماتت کردند. آن گاه این دو اجتماع کردند و به منظور شماتت حضرت آدم (ع) و ابراز خوشحالی از مرگ او، به نواختن ساز پرداختند. از آن پس هر چیزی که در زمین از این نوع وجود دارد که مردم به واسط? آن لذت می‌برند، از آن قبیل است».
3. حضرت محمد (ص) : « عن النبیّ صلی الله علیه و آله انّه قال خمسة لا ینظر الله إلیهم یوم القیامة الی أن قال و المغنی؛ (3) پنج طایفه هستند که خدا با آن ها نگاه نمی کند ( توجه نمی کند ) ، یکی از آن ها خواننده است».
4. از امام رضا (ع) درباره کسب شخص آوازه خوان سوال شد. حضرت فرمودند: « قَدْ تَکُونُ لِلرَّجُلِ الْجَارِیَةُ تُلْهِیهِ - وَ مَا ثَمَنُهَا إِلَّا ثَمَنُ کَلْبٍ- وَ ثَمَنُ الْکَلْبِ سُحْتٌ وَ السُّحْتُ فِی النَّارِ؛ (4) پولی که به مغنیه و جاریه (کنیز )می دهند که جاریه برای مولای خود بخواند، مثل پولی است که در مقابل خرید سگ می دهند، و پول حاصل از فروش سگ، سحت ( لقمه حرام )و حرام است و سحت (حرام خور) در آتش است».
5. در روایتی از امام صادق (ع)، راجع به خرید و فروش مغنیات سؤال شد: حضرت فرمود: « شِرَاؤُهُنَّ وَ بَیْعُهُنَّ حَرَامٌ- وَ تَعْلِیمُهُنَّ کُفْرٌ وَ اسْتِمَاعُهُنَّ نِفَاقٌ؛(5) خرید و فروش آن ها حرام و آموزش دادن آن ها کفر و شنیدن آن ها نفاق است».
6. رسول خدا (ص) فرموده : «الْغِنَاءُ رُقْیَةُ الزِّنَا؛ (6)غنا مقدمه برای زنا است».
7. امام صادق (ع) می فرماید: « أَخْبَثُ مَا خَلَقَ اللَّهُ الْغِنَاءُ شَرُّ مَا خَلَقَ اللَّهُ الْغِنَاءُ یُورِثُ النِّفَاقَ الْغِنَاءُ یُورِثُ الْفَقْرَ؛ (7) خبیث ترین و بدترین چیز نزد خدا عزوجل غناء است ، که عامل نفاق و فقر است».
8. رسول خدا (ص) فرموده: « مَنِ اسْتَمَعَ إِلَی اللَّهْوِ یُذَابُ فِی أُذُنِهِ الْآنُکُ؛ (8)
کسی که به موسیقی لهوی و حرام و غنا گوش دهد، در گوشش سرب مذاب ریخته می شود».
با توجه به احادیث مذکور و سایر أحادیث و ادله باید بگوییم که خوانندگی و نوازندگی اگر متناسب مجالس لهو لعب و به صورت مطرب باشد مشمول صفات و آثاری که در روایات مذکور آمده قرار می گیرد.
البته ناگفته نماند که اصل حرمت غنا و خوانندگی از ادله مذکور استفاده می شود اما شرایط و موارد آن (مانند مطرب بودن و متناسب با مجالس لهو و لعب و معصیت بودن) در سایر روایات و ادله آمده و این مجتهدین و فقهاء هستند که با داشتن تخصص لازم برای استنباط احکام شرعی به أحادیث مراجعه نموده و مسائل شرعی را با توجه به صحت و سقم سند و دلالت روایات و ... استنباط می کنند.
پی نوشت ها:
1. علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء ، سال 1404 هـ ق، ج76، ص 246.
2. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1407 ه‍ق، ج، ص 431.
3. بروجردی، آقا حسین طباطبایی، جامع أحادیث الشیعة، تهران، انتشارات فرهنگ سبز ، 1429ق، ج22، ص 392.
4. شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، مؤسسه آل البیت، سال 1409 هـ.ق، ج17، ص 124.
5. همان.
6. علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء ، سال 1404 هـ ق، ، ج76، ص 247.
7. محدث نوری، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسه آل البیت، 1408ق، ج13، ص 212.
8. همان، ص 222.