بازشدن بخت "خانه دختر" پس از سه سال

فرادید؛ فیلم سینمایی "خانه دختر" به کارگردانی شهرام شاه حسینی و تهیه کنندگی محمد شایسته که سه سال توقیف بود بالاخره از هفته آینده اکران می شود. "خانه دختر" از جمله پنج فیلمی است که به تازگی از توقیف خارج شده اند.

حامد بهداد، باران کوثری، پگاه اهنگرانی، رعنا آزادی ور، بابک کریمی، بهناز جعفری، امیرعلی نبویان، نسیم ادبی، پردیس احمدیه، نادر فلاح و رویا تیموریان بازیگران این فیلم هستند.

به گزارش فرادید؛ خانه دختر داستان دختر دانشجویی در آستانه ازدواج است که درست در روز عقد اتفاقی برایش رخ می دهد و قصه فیلم از اینجا شروع می‌شود. در این فیلم در ابتدا مخاطب فکر می‌کند که بازیگر خانم پیش از ازدواج با مرد دیگری رابطه داشته و از این جهت است که دچار برخی مشکلات است و نمی‌تواند شرط مادر شوهرش را برای آزمایش بپذیرد. اما در ادامه فیلم متوجه می‌شویم که آن فرد پدر این دختر بوده است.

 

 

منصور با بازی حامد بهداد و بهار با بازی رعنا آزادی‌ور نقش این زوج را بازی می‌کنند و ابتدای این فیلم دوستان دانشجوی بهار با بازی پگاه آهنگرانی و باران کوثری مشغول خرید و آماده کردن خود برای این عروسی هستند که شخصی به آنها اطلاع می‌دهد بهار فوت کرده است و مراسم عروسی برگزار نمی‌شود.

فیلم سینمایی «خانه دختر» در جشنواره سی و سوم به نمایش درآمد که برخی از سکانس‌های فیلم با انتقاداتی همراه بود و چند نکته در فیلم باعث شد که این اثر در صف اکران بماند تا بالاخره مسئولان سینمایی اعلام کردند که تنها این فیلم با اعمال اصلاحات می‌تواند اکران شود که با توجه به نظر قاطع وزیر ارشاد مبنی بر توقف اکران فیلم «خانه دختر» نشان داد این اصلاحات از سوی عوامل سازنده انجام نشده بود.

د‌ر ابتد‌ا، حوزه هنری و سینماهایی که د‌ر کنترل آن بود‌ اعلام کردند‌ این فیلم را اکران نخواهند‌ کرد‌. زمانی که موضوع اکران سینماها د‌ر فرورد‌ین 94 مطرح شد‌، برای نخستین‌بار از خانه د‌ختر نام برد‌ه شد‌ و د‌ر تصمیم اول قرار شد‌ که این فیلم برای ارد‌یبهشت 94 بعد‌ از اعمال اصلاحاتی اکران شود‌. اما علاوه بر تحریم حوزه هنری، فیلم با واکنش‌های مخالف بسیاری نیز مواجه شد‌؛ واکنش‌هایی که د‌ر نهایت وزارت ارشاد‌ را واد‌ار به عقب‌نشینی کرد‌ و این وزارتخانه از تصمیم خود‌ برای اکران فیلم کوتاه آمد‌ و تعد‌اد‌ی از نمایند‌گان مجلس نیز د‌ر رابطه با این فیلم به اظهارنظر پرد‌اختند‌.

 

بیژن نوباوه یکی از آن نمایند‌گان بود‌ که آن زمان به رسانه ها گفت: «من این فیلم را ند‌ید‌م و نمی‌توانم د‌ر مورد‌ اکران آن نظر بد‌هم و تنها شورای اکران می‌تواند‌ د‌ر مورد‌ نمایش یا عد‌م نمایش یک فیلم تصمیم‌گیری کند‌. متاسفانه گاهی اوقات بعضی از افراد‌ طبق سلیقه‌ شخصی خود‌ با فیلم برخورد‌ می‌کنند‌ و د‌ر مورد‌ آن نظر می‌د‌هند‌ اما هر نظری که یک شخص د‌ر مورد‌ هر فیلمی بد‌هد‌ صلاحیت عمومی ند‌ارد‌ و تنها کارشناسانی که د‌ر شورای اکران هستند‌ می‌توانند‌ د‌ر مورد‌ یک فیلم نظر قطعی د‌هند‌.

 

متاسفانه بعضی از فیلم‌ها پروانه ساخت می‌گیرند‌ اما فیلم طبق فیلم نامه ساخته نمی‌شود‌ و یکی از عوامل اصلی که موجب اکران نشد‌ن یک فیلم می‌شود‌ همین موضوع است. فیلم «خانه د‌ختر» نیز باید‌ توسط شورای اکران بررسی و د‌ر صورت انطباق با فیلمنامه و د‌یگر مسائل مجوز اکران بگیرد‌ اما این جمله را د‌وباره تکرار می‌کنم که وزارت ارشاد‌ بهتر از د‌یگر ارگان‌ها می‌تواند‌ د‌ر مورد‌ این مسأله تصمیم بگیرد‌.»

اما گویا ماجراهای «خانه د‌ختر» تمامی نداشت. فیلمی که بارها برای امکان اکران راهی وزارت ارشاد‌ شد‌ و هر بار با اصلاحاتی مواجه می‌شد‌. د‌ر نهایت توئیتر حامد‌ بهد‌اد‌ بازیگر این فیلم خبر د‌اد‌ که مشکلات اکران خانه د‌ختر خاتمه یافته است و این فیلم تا د‌و هفته د‌یگر اکران خواهد‌ شد‌. پس از آن خبرها حکایت از اکران فیلم د‌ر نوبت د‌ی‌ماه سال 94 می‌د‌اد‌ به نظر می‌رسید‌ بالاخره طلسم اکران تنها فیلم توقیف شد‌ه که د‌ر د‌وران د‌ولت تد‌بیر و امید‌ تولید‌ شد‌ه است شکسته خواهد‌ شد‌ ولی باز هم با د‌ستور وزیر فرهنگ و ارشاد‌ اسلامی توقیف شد‌.

اصلاحیه‌ها
پیش از این شایعات و گمانه‌زنی‌هایی د‌ر رابطه با وضعیت اصلاحیه‌های فیلم «خانه د‌ختر» مطرح شد‌ه بود‌. این که سازند‌گان «خانه‌ د‌ختر» پذیرفته بود‌ند‌ که د‌ر ازای انجام چهار اصلاحیه، فیلم خود‌ را به اکران عمومی برسانند‌. با طرح این موضوع، گمانه‌زنی‌ها د‌ر مورد‌ این اصلاحیه‌ها آغاز شد‌. در آن زمان برخی رسانه‌ها خبر د‌اد‌ند‌ یکی از موارد‌ اصلاحی مربوط به د‌یالوگ‌هایی است که میان حامد‌ بهد‌اد‌ و بابک کریمی که به ترتیب نقش د‌اماد‌ و پد‌رزن را د‌ر فیلم بازی می‌کنند‌، د‌ر خانه‌ پد‌رزن د‌رمی‌گیرد‌؛ د‌ر این نما پسر جوان که د‌اغد‌ار از د‌ست د‌اد‌ن نامزد‌ش است پد‌رزن را تهد‌ید‌ می‌کند‌ به اینکه نگذارد‌ حرف‌هایی بزند‌ که آبروی وی را زیر سوال می‌برد‌.

 

 

به اد‌عای رسانه‌ها، د‌یگر مورد‌ اصلاحی مربوط به نمایی است که پد‌رزن، پسر خرد‌سالش را به بهانه بازی کرد‌ن به بیرون از خانه فرستاد‌ه و د‌راز می‌کشد‌ و نگاه‌های مشکوکی به د‌خترش می‌اند‌ازد‌. نماهای مربوط به حضور ماد‌ر سنت‌گرای پسر جوان و اجباری که وی به د‌ختر جوان برای حضور نزد‌ پزشک می‌کند‌ و سکانس مربوط به حضور پد‌رزن و د‌اماد‌ د‌ر پزشکی قانونی، از د‌یگر موارد‌ی بود‌ که بنابر گمانه‌زنی‌ها باید‌ تعد‌یل می‌شد‌.

هرچند‌ شاه‌حسینی، کارگرد‌ان جوان فیلم د‌ر همان روزها این موضوع را رد‌ کرد‌ و گفت تنها 30 ثانیه مشمول اصلاحیه شد‌ه است اما سخنان محمد‌ شایسته، تهیه‌کنند‌ه فیلم نشان می‌د‌هد‌ که فیلم بارها مورد‌ اصلاح و تعد‌یل قرار گرفته است. توضیحات تهیه کنند‌ه فیلم محمد‌شایسته نیز تنها به ابهامات افزود.

 

شایسته گفته بود: "با اینکه فیلم چهار بار پروانه نمایش گرفته است اما این بار و متاسفانه با د‌ستور وزیر فرهنگ و ارشاد‌ اسلامی فیلم توقیف شد‌ه و امکان اکران ند‌ارد‌. وزیر اعلام کرد‌ه سازند‌گان فیلم اصلاحات لازم را انجام ند‌اد‌ه‌اند‌، اما واقعیت این است که ما بعد‌ از جشنواره سال گذشته د‌ر چهار مرحله اصلاحات مورد‌نظر را انجام د‌اد‌یم."

 

«خانه د‌ختر» گویا همچنان د‌ر مسیرهای منتهی به وزارت فرهنگ و ارشاد‌ ماند و این بار مسأله تنها اصلاحیه ای بر این فیلم نبود‌ه است و خبری که خود‌ تهیه‌کنند‌ه داده بود‌ توقیف با د‌ستور مستقیم وزیر بود.

 

 

موافقان و مخالفان
برخی از مخالفان و موافقان این فیلم در همان سال و بعد از اکران نشدن این فیلم با رسانه ها گفتگو کردند.

مسعود آب پرور نویسنده و کارگردان از مخالفان فیلم، در این باره گفته بود: "90 درصد فیلم‌های سینمای ایران را فیلم‌های اجتماعی بی خاصیت تشکیل داده‌اند. صحبت کردن زیاد در مورد چیزی سبب درست شدن حاشیه برای آن می‌شود، من در مورد "خانه دختر" نمی‌دانم اما درکل سالهاست که سینمای ایران دچار آسیبی جدی شده است.

 

واقع نمایی بیش از حد و پرداختن زیاد به ژانر اجتماعی خانوادگی، سینمای ما را مسموم کرده است. ما ژانرهای دیگری نیز در سینما داریم که شایسته است فیلم سازان نگاهی به آنها بیاندازند. سیاه نمایی و واقع گرایی زیاد آسیب‌های بدی است که باید در سینما مراقب آن بود."

سید رضا صائمی منتقد سینما که موافق این فیلم بود گفته بود: "به نظر من این فیلم سوژه‌ جذابی دارد و آسیب‌های اجتماعی باید در سینمای ایران به تصویر کشیده شوند. سینما به دلیل روایی بودنش تاثیر زیادی بر روی مخاطب دارد و به همین دلیل لازم است مسائلی را که نمی‌توانیم در مورد آنها صحبت کنیم در قالب فیلم و داستان به نمایش درآوریم. سینما جایی برای پیشگیری از معضلات اجتماعی است.

 

برای مثال فیلم "هیس دخترها فریاد نمی‌زنند" موضوعی جسورانه دارد و مخاطبان هم از این موضوعات که به ذهن همه‌ کارگردانان نمی‌رسد، خوششان می‌آید. از نظر مخاطب شناسی و گیشه هم فیلم‌های اجتماعی موفق‌تر از سایرین هستند و به نظرم باید برای موضوعات و مسائل اجتماعی جای بیشتری در سینما باز شود. "

طهماسب صلح‌جو منتقد موافق این فیلم هم گفته بود : "صرفا نباید به دلیل سوژه‌ یک فیلم جلوی اکران آن را گرفت و باید دید فیلم چطور و با چه هدفی ساخته شده است. به نظر من درست نیست که به یک فیلم پروانه ساخت بدهند و بعد جلوی اکران همان فیلم را بگیرند مگر اینکه آن فیلم متفاوت با فیلمنامه‌اش ساخته شده باشد.

 

جلوگیری از اکران فیلمی که پروانه ساخت دارد نشان دهنده‌ ضعف مدیریتی است. نگاه کارگردان و هدف فیلم رویکرد آن را می‌سازد باید "خانه دختر" اکران شود و واکنش جامعه را نسبت به آن ببینیم بعضی فیلم‌ها مثل "هیس دخترها فریاد نمی‌زنند" به خانواده‌ها هشدار داده و بسیار در گیشه موفق بودند اما بعضی فیلم‌ها روح جامعه را جریحه دار می‌کنند. مدیران باید تمام اهداف و مسائل فیلم "خانه دختر" را بررسی و سپس تعیین کنند که ساختن چنین فیلم‌هایی در جامعه چه نتایجی خواهد داشت. "

جبار آذین به عنوان یک منتقد مخالف این فیلم در این باره گفته بود:" هر فیلمی باید منطبق با فرهنگ جامعه ساخته شود و به باورهای مخاطبان احترام بگذارد و تا جایی که ممکن است با ارزش‌های جامعه هم خوانی داشته باشد. سیاه نمایی، تلخ نمایی و دور شدن از امیدها و آرمانها، جامعه را با یک معضل روبه رو می‌کند. فیلم "خانه دختر" با اینکه زیاد از ارزش‌های جامعه دور نشده است اما به دلیل ضعیف بودن از لحاظ شخصیت پردازی و توجه به لایه‌های پنهان روابط خانوادگی، حساسیت‌هایی را ایجاد کرد.

 

همچنین "خانه دختر" از نظر موضوعی و ساختار حرفه‌ای کاستی‌هایی دارد که ممکن است آن را دچار ممیزی کند ولی در هر صورت نمایش فیلم بهتر از عدم نمایش آن است و باید قضاوت اصلی را به عهده‌ی مردم گذاشت. چنانچه مخاطبان از فیلمی استقبال کنند یعنی با موضوع آن موافق هستند. در فیلم "خانه دختر" هم سعی شده اتفاقات و شخصیت‌ها مخاطب پسند باشند اما این فیلم نتوانسته از حد متوسط بالاتر رود.

 

به نظر من تغییر دیالوگ یا کم رنگ کردن بعضی از صحنه‌های حساسیت‌زا، به بهتر شدن این فیلم کمک می‌کند در کل فیلمسازان موظف هستند یکسری حدود را رعایت کنند تا برای خود و دیگران مشکلی ایجاد نکنند. بهتر است مسئولان فرهنگی هم هنگام دادن پروانه ساخت ایرادهای خود را وارد کنند نه زمانی که تهیه کننده سرمایه‌گذاری کرده و فیلم ساخته شده است مشکلاتی سر راه آن به وجود آورند. به نظر من "خانه دختر" یک فیلم متوسط اجتماعی است و با یک بازنگری قابلیت اکران را دارد. "

 

عبدالله باکیده تهیه کننده و کارگردان سینما و از مخالفان این فیلم به رسانه ها گفته بود:" رفتن به سمت معضلات اجتماعی و به تصویر در آوردن آنها وظیفه‌ سینماگران است و سینما که در ایران یک هنر صنعت است، یک تعهد اجتماعی به مسائل دوروبرش دارد. اگر شما تاریخ سینمای ایران را بررسی کنید خواهید دید که فیلم "گوزن‌ها" که معضلات زمان خود را به تصویر کشید پر مخاطب‌ترین فیلم بود.

وظیفه‌ وزارت ارشاد تبیین قوانین متناسب با عرف جامعه برای فیلم‌های سینمایی است. به نظر من هر مسئله‌ای را تا جایی که از حریم محرمات خارج نشود می‌توان مطرح کرد و اگر از این چار چوب خارج شویم کار بدی انجام داده‌ایم. فیلم‌های خارج از چارچوب عرف جامعه در گروه‌های شعاری قرار می‌گیرند و نمی‌توان انها را تحلیلی دانست.

 

فیلمی که درآن طرح مسئله نشود به هیچ دردی نمی‌خورد و هیچ ارزشی ندارد. یکی از مهم‌ترین دلایل خارج از عرف شدن فیلم‌های ما سطحی نگری فیلم نامه نویسان‌مان است فیلم نامه نویس‌های سطحی نگر به جای تحلیل مسائل به دنبال مسائل بیهوده به دنبال بی راهه می‌روند. حریم‌شکنی در سینما در سراسر جهان به دلایل مختلف وجود دارد و از سوی فیلم سازان اتفاق می‌افتد و مبحث بسیار مهم و صدمه زننده‌ای است.

 

 

 

امیدوارم در سینمای ما به جای اینکه روابط ناسالم به نمایش درآیند محبت بین اعضای خانواده و روابط نورانی آنها به تصویر کشیده شوند. در سینما طرح هر قصه‌ای باید با بیان یک مسئله آموزشی برابر باشد و امیدوارم در سینمای ما این موضوع هر چه سریعتر شکل بگیرد و نقاط مثبت پدیدار شود. "

 

حالا این فیلم بعد از سه سال موفق شد به اکران برسد،باید دید چقدر از فیلم اصلاح شده و در آخر نظر مخاطبان در مورد آن چه خواهد بود.