شاید سرگذشت حاجی بابای اصفهانی را بتوان اولین رمان ایرانی دانست، رمانی که اگرچه توسط جیمز موریه مامور سیاسی دولت انگلستان در دوران سلطنت فتحعلی شاه نوشته شده است؛ ولی او در مقدمه‌ی کتاب اعتراف می‌کند که این رمان سرگذشت فردی با همین نام است و او فقط آن را به زبان انگلیسی برگردانده است. به هر حال این رمان به عنوان اولین رمان ایرانی به اندازه‌ای پربار بود که محمد تقی بهار آن را شاهکار ادبی قرن سیزدهم نامید. اکنون از زمان تولد اولین رمان فارسی 192 سال می‌گذرد و رمان‌های بسیار ارزشمندی از نویسنده‌های ایرانی در ایران و خارج از ایران به چاپ رسیده است. شاید هر زمان که از بهترین رمان‌ها حرفی به میان آید، ذهن خواننده به سمت پر‌فروش‌ترین و پرطرفدار‌ترین‌ها کشیده شود؛ ولی حقیقت چیز دیگری است؛ برای آشنایی با رمان‌های برتر ایرانی در ادامه با بنیتا همراه باشید.
ویرجینیا وولف که خود از بزرگ‌ترین رمان نویسان و منتقدان آثار ادبی است، می‌گوید: «نخستین گام در عمل خواندن رمان، یعنی تاثیرپذیری تا بیشترین درک، تنها نیمی از فرآیند خواندن است. اگر قرار است تا حداکثر لذت را از رمان ببریم، باید به دنبال نیم دیگر باشیم. البته نه با عجله و فوری؛ منتظر شوید تا غبار خواندن بخوابد، کشمکش و دودلی فرو بنشیند؛ قدم بزنید، صحبت کنید، گلبرگ‌های خشکیده‌ی گلی را بچینید و یا بخوابید آن‌وقت است که ناگهان بدون اراده‌ی ما، کتاب به سمت ما برمی‌گردد.»
برترین رمان‌ها، آن‌هایی هستند که ما با آن‌ها زندگی کرده‌ایم و با تمام وجود آن‌ها را درک کرده‌ایم؛ بنابراین این عوامل سبب شد تا 10 رمان برتر از نویسنده‌های مرد ایرانی را از دیدگاه خودمان به شما معرفی کنیم.
1- بوف کور
بوف کور را می‌توان شناخته‌شده‌ترین اثر صادق هدایت دانست. این اثر بدون شک درخشان‌ترین و ارزشمند‌ترین اثر فراواقع در زبان فارسی است که هیچ مشابه دیگری نیز ندارد. بوف کور سرشار از عشق و نفرت است و همانند هزارتویی است که خواننده در آن گمراه می‌شود. این رمان از زاویه‌ی دید اول‌شخصی روایت می‌شود که روان پریش است. بوف کور را باید بارها و بارها خواند، رمانی که نه‌تنها مکتب فراواقع را به ایران معرفی کرد، بلکه آن را به اوج خود رساند. مقدمه‌ی این کتاب از معروف‌ترین مقدمه‌ها است.
«در زندگی زخم‌هایی هست که مثل خوره روح را آهسته در انزوا می‌خورد و می‌تراشد. این دردها را نمی‌شود به کسی اظهار کرد، چون عموما عادت دارند که این دردهای باورنکردنی را جزئی از اتفاقات و پیش آمدهای نادر و عجیب بشمارند و اگر کسی بگوید یا بنویسد، مردم بر سبیل عقاید جاری و عقاید خودشان سعی می‌کنند آن را با لبخند شکاک و تمسخر آمیز تلقی بکنند، زیرا بشر هنوز چاره و دوایی برایش پیدا نکرده و تنها داروی آن فراموشی توسط شراب و خواب مصنوعی به وسیله‌ی افیون و مواد مخدر است؛ ولی افسوس که تاثیر این‌گونه دار‌وها موقت است و به جای تسکین، پس از مدتی بر شدت درد می‌افزاید.»
2- چشم‌هایش
رمان چشم‌هایش اثر بزرگ علوی، بدون تردید یکی از تأثیرگذارترین رمان‌های ایرانی است. رمان با فضای سیاسی تهران و خفقان حاکم بر آن آغاز می‌شود. رمان پیرامون زندگی استاد و نقاش بزرگی به نام ماکان است که مبارز سیاسی بوده و به صورت مشکوکی در تبعید می‌میرد. یکی از آثار استاد تابلویی به نام چشم‌هایش است که راز این تابلو تبدیل به معمایی برای راوی داستان می‌شود. بسیاری از منتقدین، اعتقاد دارند که این رمان از زندگی کمال‌الملک، الهام گرفته شده است.
3- سمفونی مردگان
سمفونی مردگان نوشته‌ی عباس معروفی، رمانی بسیار غم‌انگیز و تاثیر‌گذار است که دغدغه‌های یک روشن‌فکر در جامعه‌ای سنتی را روایت می‌کند. داستان این رمان از زاویه‌ی دید چند شخص روایت می‌شود. برخی از منتقدان اعتقاد دارند که این رمان با خشم و هیاهوی ویلیام فاکنر، شباهت‌های زیادی دارد.
4- شازده احتجاب
یکی از زیباترین و بهترین آثار داستانی در زبان فارسی، شازده احتجاب اثر هوشنگ گلشیری است؛ تا جایی که داریوش مهرجویی از آن به عنوان یکی از پنج رمان برتر قرن چهاردهم هجری نام می‌برد. این رمان از دید چند شخصیت روایت می‌شود و به فروپاشی اشرافی‌گری و استبداد در فرهنگ ایرانی می‌پردازد.
5- کلیدر
بدون شک کلیدر، بهترین و زیباترین اثر محمود دولت آبادی است. در این رمان، دولت آبادی به بیان زندگی خانواده‌ای کرد می‌پردازد که به سبزوار کوچ کرده‌اند. کلیدر بر اساس حوادثی واقعی نوشته شده است و سختی‌های قبایل چادر‌نشین و رعیت‌ها را پس از جنگ جهانی دوم، به تصویر می‌کشد.
6- جای خالی سلوچ
جای خالی سلوچ نوشته‌ی محمود دولت آبادی، رمانی واقع‌گرا است و داستان زندگی زنی را روایت می‌کند که دارای سه فرزند است و سعی دارد کانون خانواده‌اش را پس از ناپدید شدن شوهرش، حفظ کند. این رمان زیبا، حاصل دوره‌ی سه ساله‌ی حبس دولت آبادی در زندان ساواک است و پس از آزادی‌اش از زندان، نوشته شده است.
7- همنوایی شبانه ارکستر چوب‌ها
همنوایی شبانه ارکستر چوب‌ها رمانی است که رضا قاسمی در آن، زندگی یک روشن‌فکر ایرانی در فرانسه را از دیدگاه اول شخص روایت می‌کند. این رمان که ترکیبی از واقعیت و خیال است، تحسین منتقدان را درپی داشت.
8- توپ
رمان توپ نوشته‌ی غلام‌حسین ساعدی که در سال 1348 به چاپ رسید، زندگی روستاییان و عشایر آذربایجان را در سال‌های جنبش مشروطه توصیف می‌کند. در این رمان، تقابل قدرت‌طلبی و آزادی‌خواهی، به بهترین شکل نشان داده شده است.
9- تنگسیر
تنگسیر یکی از شاخص‌ترین رمان‌های ادبیات فارسی است که توسط صادق چوبک نوشته شده است. این رمان که به 18 زبان دنیا ترجمه شده است، داستان زندگی جوانمردی تتگسیری به نام زارمحمد را روایت می‌کند که سعی دارد از کسانی که حق او را خورده‌اند، انتقام بگیرد.
10- سنگ صبور
سنگ صبور رمان دیگری از صادق چوبک است که بی‌تردید می‌توان آن را یکی از 10 رمان برتر ایرانی به حساب آورد. نویسنده در این رمان، چهره‌ی ترسناک و پر از جهل و خرافه‌ی ایران را در قرن بیستم به تصویر می‌کشد. ساختار این رمان همانند قسمت‌های اولیه‌ی شازده احتجاب، بر اساس تک‌گویی است.
می‌توانید یک سری هم به «یکی بود یکی نبود... قدرت داستان‌های شاد» بزنید.
منبع: بنیتا
