برای بسیاری از همسران، اوایل ازدواج یک دوران رؤیایی است. این را وقتی به زبان می آورند که چندی از روزگارشان گذشته باشد و گذر ایام، کم یا زیاد، حرارت زندگی‌شان را کم کرده باشد. همین موقع است که حسرت سرایی ها سر بازمی کنند و دو نفر برای دوام آوردن در برابر تندباد کاستیها، به خاطره آن روزهای طلایی پناه می برند؛ زمانی که هر وقت میلی بود و دست نیازی، «نه»ای در کار نبود. اجابت همیشگی درخواست‌های جنسی یکدیگر یکی از به‌یادماندنی‌ترین اتفاقات آن روزهاست که اگر نگوییم به‌طور ناگزیر اما به‌هرحال در طی فرآیند بلندمدت زندگی زناشویی، با موانع و دستاندازهایی مواجه می شود. طرد جنسی از جانب شریک زندگی، کسی که قرار بوده صمیمی ترین و نزدیک‌ترین فرد دنیا باشد، یکی از تلخ ترین تجربیات همسران است که متأسفانه معمولا بعد از گذشت چند سال کم کم به زندگی زناشویی راه پیدا میکند؛ اما چه عواملی در تبدیل شیرینی آن روزها به تلخی این روزها مؤثرند؟!
نه شنیدن از همسر، برای رابطه جنسی، تلخ و تهدیدآمیز است. تلخ چون زوج طردشده را سرخورده و شرمگین می کند و احساس کفایت و کنترل بر زندگی زناشویی را از او سلب میکند و تهدیدآمیز چون با تداوم این اوضاع، بعید نیست که دیر یا زود، پای زوجین به دادگاههای خانواده باز شود و با خوردن مهر طلاق بر شناسنامه هایشان، فاتحه زندگی مشترک شان خوانده شود.
نمی توان کسی را پیدا کرد که وقتی در پاسخ به درخواست خود، برای رابطه با همسر نه می شنود، بی‌آنکه گوشه ای از دلش بلرزد و در ذهنش درباره علاقه او نسبت به خود پرسش و پاسخهای بزرگ و کوچکی را بارها و بارها تکرارکند، با خیال راحت، سر بر بالین بگذارد و با خوابی خوش شب را به صبح برساند. یعنی راستش را بخواهید شدنی نیست، چراکه رابطه جنسی، گرچه برای به کمال رساندن رابطه عاطفی بین زن و شوهر کافی نیست، اما لازمی ناگزیر است. نکته ای در اینجا مهم است: وقتی برخلاف عادت گذشته، زنی درخواست جنسی شوهرش را و یا شوهری درخواست جنسی زنش را قبول نمی کند و یا آن را به وقتی دیگر موکول می کند، برای چسباندن برچسب اختلال به او نباید عجله کرد، چه‌بسا دلایلی پشت این امتناع ناگهانی وجود داشته باشد که زوج طردشده، خود بتواند با شناسایی و رتق‌وفتق به‌موقع آن‌ها زندگی زناشویی را به حالت مطلوب معمول درآورد. در ادامه به این دلایل پرداخته می شود.
1- کم‌توجه‌ای به تدارک مقدمات رابطه
کسی نمی داند این تصور که برای برقراری رابطه زناشویی، فقط زمان و مکانی لازم است، از کجا آمده، اما واقعیت این است که رابطه جنسی که یکی از پیچیده ترین و پررمز و رازترین روابط انسانی است، برای به ثمر نشستن به چیزی بیش از این‌ها نیاز دارد. اگر باکمی اغماض، این چیز را همان «پیش نوازش» معروف بنامیم، باید این را هم اضافه کنیم که این کار می بایست از ساعت‌ها قبل از برقراری رابطه آغازشده باشد و اگر هم ابراز عشق و علاقه نسبت به همسر بدانیمش، بازهم باید خیلی پیش از رابطه جنسی شروع‌شده باشد. بنابراین شوهری که می خواهد در ساعات پایانی روز با خانمش رابطه برقرار کند، باید از صبح با رفتارهای کلامی و غیرکلامی خود به‌تدریج وی را برای زمان مقرر آماده کرده باشد.
درگذشته، عقیده بر این بود که احساس صمیمیت در پاسخ مثبت زنان به درخواست‌های جنسی شوهرانشان، بیش از پاسخ‌دهی مثبت مردان به درخواست‌های زنانشان مؤثر است؛ اما امروزه بر نیاز هر دو جنس یعنی اظهار عاطفه تأکید می شود. اگر این ابراز صمیمیت نباشد یا کافی نباشد به طرد جنسی از سوی زوج مقابل منجر می شود. احساس دوست داشته شدن و موردعلاقه همسر بودن مهم‌ترین مقدمه رابطه جنسی است. شاید به همین دلیل است که متخصصین امور جنسی، ذهن را قدرتمندترین عضو جنسی بدن میشناسند.
یکی دیگر از مقدمات مهمی که باید فراهم شود، اطمینان از رضایت‌بخش بودن ارتباط بین فردی با همسر است. یعنی که اگر اختلاف، رنجش، خشم و یا تعارضی با همسر یا یکی دیگر از اعضای خانواده، وارد ارتباطات زوجین شده باشد، باید تا قبل از زمانی که برای رابطه جنسی در نظر گرفته‌شده، حل‌وفصل شود. بر این نکته مهم تأکید می کنیم که نباید مسائل درست قبل از زمان هم‌بستر شدن مطرح شوند، بلکه باید از مدتی قبل برای آن‌ها فکری کرد.
2- آگاهی ناکافی از انتظارات همسر
رابطه جنسی با همسر، شامل انتظارات بعضا متفاوت زوجین از همدیگر است. انتظاراتی که اگر از سوی یکی از زوجین برآورده نشوند، احتمال پس زدن رابطه را در دیگری افزایش می دهند.
– انتظار تنوع در رفتار جنسی: یکنواختی آفت رابطه جنسی است. چراکه این نوع رابطه مانند رابطههای دیگر نیاز به تنوع دارد. گاهی انتظاری که زوج طردکننده از طرف درخواست‌کننده دارد، به‌سادگی ایجاد تغییر در شیوه های برقراری رابطه، مکان یا زمان آن است. ایجاد این تغییرات، گرچه شاید هم به‌عنوان یک شیوه ی بلندمدت چندان به کار زوجین نیاید، اما به‌عنوان یک رفتار جدید به امتحان کردنش میارزد.
– انتظار حفظ استقلال جنسی: گاهی اوقات علت پس زدن درخواست همسر، خطری است که طرف طرد کننده نسبت به استقلال جنسی خود احساس می کند. به این صورت که زوج دریافت‌کننده‌ی درخواست برای انتخاب این که چه وقت و چه میزان رابطه داشته باشد احساس آزادی و اختیار نمی کند. در نتیجه هرچه قدر درخواست‌کننده برای نزدیکی به او بیشتر تلاش میکند، با قدرت بیشتری او را پس می زند.
– انتظار اولویت دادن به رابطه جنسی: برای بعضی از زنان و مردان مهم است که اولویت دادن همسرشان به رابطه جنسی را به چشم خود ببینند. برای مثال خانمی که شوهرش در دفعات قبل به دلایلی مثل کار درخواست او را به وقتی دیگر موکول کرده، به خاطر عدم اطمینان از میزان اهمیت و معنای رابطه برای مرد، احتمالا درخواست او را رد خواهد کرد.
– انتظارات متفاوت در تعداد دفعات رابطه: یکی از علت‌های پس زدن درخواست جنسی همسر میتواند احساس نیاز کمتر فرد طرد کننده باشد. این در حالی است که طرف مقابل به دلیل احساس نیاز بیشتر و نیز نبود آگاهی کافی از انتظارات و نیازهای دیگری، پس‌زده شده و دچار سرخوردگی و احساس بی کفایتی می شود.
– انتظارات متفاوت در زمان بندی برقراری رابطه: این مورد درباره زنان که از زمان بندی بدنی مشخصی برخوردارند، اهمیت بیشتری پیدا میکند. البته همه زنان یک الگوی یکسان زمانی ندارند.
– انتظار گیرنده بودن: این نیز یکی از مواردی است که می تواند به پس زدن درخواست جنسی همسر منجر شود. به‌این‌ترتیب که اگر زوج درخواست‌کننده به‌جای اینکه رابطه جنسی را یک مشارکت برد-برد بداند، با نگرش گرفتن لذت به آن بنگرد، خاطره خوبی از خود در ذهن همسرش به‌جا نگذاشته و احتمال مثبت شدن پاسخ وی به درخواست‌های بعدی خود را کاهش می دهد. برای مثال مردی که به‌محض رسیدن خودش به ارگاسم و بدون توجه به زمانی که زن برای رسیدن به این مرحله نیاز دارد، رابطه را تمام‌شده می بیند و یا بعد از رابطه از پس نوازش غفلت می کند، شانس زیادی برای اجابت درخواست‌های بعدی خود نخواهد داشت.
3- عوامل تهدیدکننده سلامت روان زوج طرد کننده
گاهی اوقات، پس زدن درخواست جنسی همسر، به دلیلی غیرجنسی و غیرعاطفی اتفاق میافتد و آن زمانی است که زوج طردکننده با گرفتاری‌های سلامت روان دست به گریبان باشد. برای مثال همسری که افسرده شده، حوصله رابطه جنسی را نخواهد داشت. یا کسی که اضطراب دارد یا به وسواس مبتلا شده، به‌راحتی تن به رابطه نمی دهد. عزت‌نفس کم و تصور بدنی ضعیف نیز دوعاملی هستند که پذیرش رابطه جنسی را به‌خصوص از سوی زنان کاهش می دهند.
4- خستگی
با اینکه این مورد هم برای زنان قابل استناد است و هم برای مردان، اما به دلیل نیاز بیشتر زنان به خواب و نیز اشتغال بدون فراغت آن‌ها به خانه داری و تربیت و درس فرزندان، در مورد زنان بیشتر مورد تأکید قرار می گیرد.
5- استرس‌های شغلی
این مورد به‌خصوص برای کسانی که تمامیت طلبند و یا موفقیت شغلی را بااحساس خود ارزشمندی شان مساوی می بینند، مانع مهمی به شمار می رود. استرس ناشی از احساس عدم امنیت شغلی نیز از مواردی است که حتی در بستر نیز فرد را ترک نخواهد کرد. معلوم است کسی که درگیر این‌گونه افکار استرس آمیز است دل‌ودماغی برای برقراری رابطه جنسی با همسرش نخواهد داشت.
چه طور کمتر نه بشنویم؟
این چند راهکار برای پیشگیری از پس‌زده شدن توسط همسر را امتحان کنید:
- اولویت بدهید
رابطه جنسی با همسر را در اولویت‌های زندگی تان قرار دهید و این مهم را برای او عینی کنید.
- پیش نوازش یادتان نرود
از تدارک مقدمات عاطفی و ارتباطی غفلت نکنید. هر چه مقدمات بهتر، احتمال قبول درخواست شما بیشتر!
- انتظارتان را بگویید
درباره انتظارات جنسی خود در ابعاد مختلف با همسرتان گفت وگو کنید. البته شاید در نگاه اول کار آسانی به نظر نیاید اما سختی آن در برابر تبعات ناگفته ماندنش، به‌مثابه تحمل تلخی دارو در برابر سینه پهلو کردن است.
- تحت‌فشارش نگذارید
در آغاز، حین و پایان رابطه، طوری رفتار کنید که احساس استقلال و آزادی همسرتان را تقویت کند و در هیچ مرحله ای به‌هیچ‌وجه او را تحت‌فشار نگذارید.
- با همسرتان همدلی کنید
اگر همسرتان به دلیل علاقه ای که به شغلش دارد، از رابطه با شما کم می گذارد، به‌جای اینکه شغل او را هووی خود ببینید، سعی کنید اطلاعاتتان را در آن زمینه افزایش دهید و با افزودن شراکت و همدلی خود، گوی سبقت را از رقیب بربایید.
- استرس همسرتان را کم کنید
به هر نحوی که می توانید استرس، خستگی و فرسودگی همسرتان را کم کنید. برای مثال اگر ممکن است، بعضی از کارهای خانه را به عهده بگیرید. مثلا خواباندن بچه ها، قصه گفتن برای آن‌ها، پخت‌وپز یا شستن ظرف‌ها را نوبتی کنید. یا اگر امکانات مالی خانواده اجازه می دهد، کسی را برای کمک به انجام امور خانه استخدام کنید. کمک به افزایش درآمد خانواده و قناعت نیز از راه‌هایی است که می تواند مفید باشد.
- ریلکس باشید
فنون ذهن آگاهی و آرمیدگی را یاد بگیرید و با همسرتان آن را انجام دهید. می توانید این روش‌ها را به تدارک مقدمات اضافه کنید.
- حواستان به مشکلات روانی باشد
حواستان به علائم پنهان افسردگی، اضطراب، وسواس، کاهش عزت‌نفس و تصور بدنی همسرتان باشد.
- یادتان باشد رابطه جنسی تعامل معنادار است
افق دید خود را نسبت به رابطه جنسی وسعت ببخشید. رابطه جنسی یک «داد» یا «ستد» نیست، بلکه دادوستدی متقابل، عاشقانه و معنادار است.
- خاطره‌های روزهای خوب را زنده کنید
هرچند وقت یک‌بار، به خاطرات روزهای آغازین زندگی مشترکتان گریزی بزنید. برای مثال به‌جاهایی بروید که آن ایام پاتوق خلوت‌های عاشقانه دونفره‌تان بود، حرفهای آن روزهایتان را مرور کنید و دوباره آن‌ها را نثار هم کنید، مثل آن روزها برای هم دل‌تنگ شوید و برای به دست آوردن دل یکدیگر تلاش کنید. وقتی زنده شدن محبت را در دلتان احساس کردید، برای اجابت بیدرنگ درخواست‌های جنسی یکدیگر تلاش کنید؛ درست مثل آن روزها.
