در مال و جاه دنیا آفاتی است که اگر انسان از آن جان سالم به در برد و صفاتی در آن افزاید، سعادت ابدی و دولت سرمدی برایش حاصل است. آفت های آن ده تاست:
اول:
طغیان است که در نتیجه سرکشی، از حق غافل و دور می شود. خداوند می فرماید:
انسان هر آینه سرکشی می کند وقتی خود را بی نیاز ببیند.[1]
دوم:
بغی است که ظلم و فساد بر بندگان خداست، همان طوری که در قرآن مجید می فرماید:
اگر خداوند روزی اش را بر بندگانش فراوان سازد، هر آینه در زمین ستم می کند.[2]
سوم:
اعراض از خداست که از آخرت روی گردانده و به هوا سرگرم می شود و کفران نعمت می نماید.[3]
چهارم:
کبر و نخوت است، همان گونه که فرعون را گرفت و گفت: آیا سلطنت مصر برای من نیست و این جویها از زیر (کاخ) من روان نمی باشد؟[4]
پنجم:
تفاخر است که بر دیگران فخر جوید و بر برادران برتری را خواهد.[5]
ششم:
تکاثر است که با زیاد کردن مال و جاه به آن سرگرم شده و از یاد خدای عزوجل غافل می ماند.[6]
هفتم:
سرگرمی به امور مادی است که در نتیجه، عمر عزیز را ضایع می گرداند و این سرمایه گرانقدر را در جمع آوری و نگهداری مال و صرف کردنش در تحصیل خواسته های مادی و لذتهای نفسانی و بهره های حیوانی می گذراند.[7]
هشتم:
بخل است که از نفقه واجب خودداری نماید؛ از زکات و صدقه و کمک برادران و صله رحم و اجابت سائل و گرامیداشت همسایه و میهمان و توسعه نفقه بر عیال و نظایر آن.[8]
نهم:
تدبیر است و آن زیاده روی کردن در خرج نمودن بر خلاف رضا و فرمان خداست و ضایع کردن مال است در طلب جاه و منصب و سخاوت کردن است برای شهرت و ثنای خلق و انفاق نمودن بر سفیهان و ستمگران و فاسقان و زیاده روی نمودن در تلف کردن مال در خوراکی پوشاکی و ساختمان و ظرفها و فرشها و خلاصه زینتهای که[9]جز باز ماندن از حق نتیجه ای ندارد:
به درستی که تبذیر کنندگان برادران شیاطین هستند.[10]
دهم:
غرور است.[11]که دل به دنیا نهادن و آخرت، حساب و صراط و ثواب و عقاب را فراموش کردن است از هیبت و عظمت و قهر حق بی خبر ماندن و به کرم و رحمتش مغرور گشتن است بی آن که طاعتش زیاد و یا از معصیت
رویگردان یا تایب باشد.
اینها آفاتی است که از مال و جاه دنیا می شود و سبب فتنه و امتحان صاحبش می گردد؛ همان طوری که حق تعالی می فرماید: اموال و اولادتان را فتنه است سبب امتحان و آزمایش شماست.[12]
پی نوشت ها
[1] کلا ان الانسن لیطغی ان رءاه استغنی علق: 6-7.
[2] و لو بسط الله الرزق لعباده لبغوا فی الارض شورا:27.
[3] و اذا انعمناعلی الانسن اعرض ونابجنانبه اسراء:83.
[4] الیس لی ملک مصر و هذه ی الانهر تجری من تحتی زخرف: 51.
[5] و تفاخر بینکم و تکاثر فی الاموال و الاولد حدید: 20.
[6] الهکم التکاثر تکاثر: 1.
[7] سیقول لک المخلفون من الاعراب شغلتنا اموالنا و اهلونا فتح:11.
[8] ولا یحسبن الذین یبخلون بما ءاتمهم الله من فضله هو خیرا لهم بل هو شر لهم سیطوقون ما بحلوا به یوم القیامة آل عمران: 180.
[9] زین للناس حب الشهوات من النساء و البنین و القنطیر المقنظره من الذهب و الفضة و الخیل المسومة و الانعم و الحرث ذلک متع الحیوة الدنیا و الله عنده حسن المئاب آل عمران: 14.
[10] ان المبذرین کانوا اخوان الشیطین اسراء: 27.
[11] فلا تغرنکم الحیوة الدنیا و لا یغرنکم بالله الغرور لقمان: 33؛
[12] انما امولکم و اولدکم فتنته تغابن: 15.
