ونوس حشرهخوار (Venus flytraps) گیاهی است که بر خلاف دیگر گیاهان گوشتخوار است؛ به این معنی که آنها گوشت می‌خورند. چارلز داروین در کتاب “گیاهان حشرهخوار” خود در سال 1875 نوشته بود که ونوس حشرهخوار حیرت‌انگیزترین گیاه دنیاست. شکی در این نیست که این نظریه بعد از تماشای آرواره‌های این گیاه و پیچیدن به دور حشره برای میل کردنش به ذهن او خطور کرده است.
ابعاد
ونوس حشرهخوار تا 13 سانتی‌متر رشد می‌کند. هر گیاه معمولاً حدود شش ریشه با برگ‌های مفصل‌دار دارد. لبه‌های برگ دندان دارند و برگ‌ها مانند صدف روی هم قرار می‌گیرند. وقتی برگ‌ها بسته می‌شوند و روی هم می‌افتند، شبیه به یک تله می‌شوند. هر تله حدود 3 سانتی‌متر است.
رستنگاه
ونوس حشرهخوار بومی کارولینای شمالی و کارولینای جنوبی است اما آنها در ایالات دیگری مانند فلوریدا و نیوجرسی امریکا نیز یافت می‌شوند. این گیاه عاشق رطوبت و خاک اسیدی در اعماق انبوه و سبز جنگل‌هاست. آنها به رطوبت بالا و نور زیاد خورشید برای رشد و نمو نیازمند هستند.
نوع زندگی و غذا
جالب‌ترین چیز در مورد ونوس حشرهخوار روش غذا خوردن آن است. این گیاه حشرهخوار حشرات را با مخاط قرمزرنگ در برگ‌هایش و ترشح یک شهد خوشبو به دام می‌اندازد. وقتی حشره روی آرواره‌های گیاه نشست، ونوس به سرعت دهان خود را نمی‌بندد. موهای حسی به نام تریکومز، در داخل گلبرگ تعداد حرکات حشره را می‌شمارد. باید طی 20 ثانیه حداقل دو حرکت انجام دهد در غیر این صورت بسته نمی‌شود. این فرایند باعث می‌شود از به دام افتادن آشغال یا گرد و خاک و چیزهای دیگری که غذای خوبی برای گیاه نیستند پیشگیری شود.
در حرکت دوم، گیاه آرواره‌های خود را در کسری از ثانیه به شکلی محدب می‌بندد. دندانه‌های روی لبه برگ مانند میله‌های زندان عمل می‌کنند و نمی‌گذارند حشره فرار کند.
در حرکت سوم، گیاه شروع به هضم حشره می‌کند. آنزیم‌های گوارشی در فضای دهان ترشح می‌شوند و حشره را تجزیه می‌کنند. بعد از 5 تا 12 روز، حشره دهان خود را دوباره باز می‌کند و قسمت‌هایی از حشره که هضم نشده‌اند را بیرون می‌اندازد.
در واقع، طعمه اصلی ونوس حشرهخوار مورچه‌ها هستند اما این گیاه قادر است حشراتی نظیر سوسک، مگس، عنکبوت، کرم و حتی قورباغه‌های کوچک را نیز بخورد. ونوس حشرهخوار فقط برای تغذیه حشره نمی‌خورد. این گیاه هم مثل گیاهان دیگر نیاز به آب، هوا و نور خورشید دارد. حشرات تنها مکملی برای رژیم غذایی این گیاه هستند.
تولید مثل
ونوس حشرهخوار به شیوه غیرجنسی تولید مثل می‌کند. این گیاه در خاک ریشه می‌دواند و این ریشه‌ها می‌توانند یک پیاز گل ایجاد کنند. ونوس جدید از همین پیاز گل به وجود می‌آید و رشد می‌کند. یک باغبان می‌تواند گیاه جدید و پیاز گل را با بریدن ریشه‌های متصل از گیاه مولد جدا کند.
وضعیت حفاظت
ونوس حشرهخوار را در فهرست گیاهان و گونه‌های آسیب‌پذیر طبقه‌بندی کرده‌اند. این گیاهان به دلیل برداشت بی‌رویه و تخریب زیستگاه خود در خطر انقراض قرار دارند.
یکی دیگر از مشکلات ونوس حشرهخوار خاک مناسب است. آتش‌سوزی جنگل‌ها گاهی اوقات برای اعماق سبزپوش و انبوه جنگل مفید است. آتش‌سوزی علف‌های هرز را از بین می‌برد و اجازه می‌دهد نور خورشید بیشتری به قسمت‌های عمیق جنگل بتابد. از آنجا که ما انسان‌ها دلیل اصلی آتش‌سوزی جنگل‌ها هستیم، درختان و علف‌های هرز بیش از حد رشد می‌کنند و ونوس حشرهخوار به اندازه کافی نور خورشید را دریافت نمی‌کند.
حقایق جالب دیگر
- وقتی دهان ونوس حشرهخوار بسته است، هوا نیز نمی‌تواند وارد آن شود. به همین علت باکتری از آن دور می‌ماند.
- ونوس حشرهخوار یک گیاه دائمی است؛ به این معنی که هر سال شکوفه می‌زند. گل‌هایش سفید با رگه‌های سبز هستند و از انتهای گلبرگ به سمت لبه‌ها کشیده می‌شود.
- این طور تخمین زده می‌شود که هر گیاه ونوس حشرهخوار 20 سال یا بیشتر است.
