ماهان شبکه ایرانیان

آیات الاحکام

آیات ۱۷۲ الی ۱۷۳سوره بقره طیبات و خبائث   تفسیر در مقایسه غذاهایی که اسلام از آنها به عنوان غذای پاک و حلال نام برده با غذاهایی که حرام است،تفاوت ها از جنبه های مختلف آشکار می گردد

آیات الاحکام

آیات 172 الی 173سوره بقره طیبات و خبائث
 

تفسیر
در مقایسه غذاهایی که اسلام از آنها به عنوان غذای پاک و حلال نام برده با غذاهایی که حرام است،تفاوت ها از جنبه های مختلف آشکار می گردد.این تحریم ها همانند سایراحکام الهی دارای فلسفه ای است که برای هر یک دراحادیث مفصلا ذکر شده است که بعضی از آنها را دانشمندان امروزی به آن رسیده اند.
یکی ازتفاوت ها،تفاوت در مسئله بهداشت است .به عنوان مثال چرا دراین آیات از خون به عنوان غذای حرام نام برده است؟بررسی علت بهداشتی آن آشکار می کند که خون کانون حملات انواع میکروب ها است و گلبول های سفید خون نیز از بین می رود.علاوه براین استفاده از خون،پیامدهای سوء اخلاقی و اجتماعی دارد؛مانند اینکه درحدیث داریم :آنهایی که خون می خورند آنچنان قساوت قلب می گیرند که حتی ممکن است دست به قتل پدر و مادر خود بزنند.
در مورد مردار نیز ازامام صادق (ع)نقل شده است :"کسی مردار را نمی خورد مگر اینکه بدن او ضعیف می شود و نسل او را قطع می کند و کسی که به این کار ادامه دهد با سکته یا مرگ ناگهانی از دنیا می رود."همچنین مردار مرکز تجمع میکروبها است لذا اسلام مردار را نجس اعلام کرده است.
اما خوک،این حیوان در امورجنسی خود کاملاً لاابالی است و ازانواع کثافات تغذیه می کند .همچنین خوک دارای میکروب خطرناکی به نام تریشین است که در ماه 15 هزار تخمریزی می کند که سبب بروز امراض بسیاری در انسان می گردد.
شاید گفته شود که با پختن گوشت هر حیوانی ،میکروبهای آن از بین می رود.اما در جواب باید گفت آنچه درجای خود ثابت شده این است که گوشت هرحیوان عامل انتقال دهنده صفات و خلق و خوی آن حیوان است و گفته شد که خوک یک حیوان لاابالی و بی بند باردرمسائل جنسی و ناموسی است.و شاید یکی از علل بی بند و باری درغرب ،تغذیه از گوشت خوک باشد.
در قسمتی از کشور روسیه استفاده از گوشت خوک ،ممنوع شده است،نکته دیگر اینکه دراناجیل ،از گنهگاران با اسم "خوک "نام برده شده.
سوال :یکی از چیزهایی که دراین آیه تحریم شده است،حیوانی است که با نام خدا ذبح نشده است.آیا با بردن نام خدا،گوشت از نظربهداشتی مشکلی نخواهد داشت و به عبارت دیگرآیا یاد خداوند ازنظربهداشتی بر روی گوشت تأثیرگذارخواهد بود یا نه؟
جواب:این مسئله را نمی توان کاملاً رد کرد اما آنچه درذکرنام خدا هنگام ذبح مهم است اثرمعنوی آن است که عدم یاد خداوند در هنگام ذبح،یادآور سنتهای شرک و بت پرستی است.
در نهایت اینکه،این دو آیه درابتدا در خطاب به کسانی که بعضی از غذاهای حلال را بر خود حرام کرده اند،به آنها انتقاد می کند.آنها در عوض تحریم بعضی از غذاهای حلال در مواقع اضطرار از مردار و گوشت خوک استفاده می کردند که قرآن می فرماید،اینها حرام هستند نه آنها.
قسمت دیگر آیه اختصاص به زمان اضطرار دارد.قرآن می فرماید در صورتی که برای نجات جان خویش راهی جز استفاده از محرمات نداشته باشید به دو شرط می توانید از آنها تغذیه کنید:1-متجاوزنباشید(به این معنا که بیش از حد لازم استفاده نکنید)2-باغی یا طالب نباشید (به این معنا که خواهان لذت بردن از آنها نباشید).

لغات:
 

1-باغ :دراصل :باغی"بوده و به معنای طلب یا ستم است.درتفسیراین کلمه دو نظرمطرح است:1-منظور ستم است و معنای آیه می شود کسانی که اضطرار آنها به جهت ستم و ظلم بوده مانند که اینکه سفر آنها حرام باشد،در عین حالی که به حکم عقل باید ازآن گوشت استفاده کنند ولی حکم تکلیفی آن که حرمت است ازآنها رفع نمی شود و گنهکارشناخته می شوند.مانند نماز.2-به معنای طلب است و معنای آیه می شود که تغذیه ازمحرمات درزمان اضطرارنباید به جهت لذت بردن از آنها باشد.
2-عاد:دراصل "عادی" بوده و به معنای تجاوز ازحد است.
3-غیرباغ و لاعاد این کلمات از نظر ادبیات عرب و نحو،نقش حال دارند.
4-اشکروا :از ماده شکر"و به معنای اقرار و اعتراف به نعمتها ،و سپاس از ارزانی دارنده نعمت که دو گونه است :الف-اعتراف به نعمتها هنگام برخورد با آنها با بیاد آوردن آنها؛ ب-فرمانبرداری از ارزانی دارنده نعمت به تناسب شکوه و عظمت.و بهای نعمتی که ارزانی داشته و پرستش خدا.
5-اهل:ازماده "هل" و به معنای بردن نام خدا به هنگام ذبح حیوانات است.

مسائل فقهی:
 

1-آیا به حکم این آیه،تزریق خون نیز حرام است؟
جواب:تزریق خون حرام نیست و خوردن حساب نمی شود .لذا خرید و فروش آن به این منظور نیز اشکال ندارد.همچنین دلیل بر حرمت استفاده های عقلانی دیگر وجود ندارد.
2-حیوانات درنده عموما و همچنین فیل و خرگوش گوشت آنها حرام است.
3-ازحیوان زنده اگرقسمتی جدا شود،خوردن آن قسمت جدا شده،حرام است.
4-درپاکی گوشت یک حیوان3 عامل دخیل است:1-گوشت آن حیوان حلال باشد2-آن حیوان ذبح شرعی شده باشد 3-به نیت و با نام خدا ذبح شود.هریک ازاین شرایط اگر وجود نداشته باشد،خوردن گوشت آن حیوان حلال نیست.
5-برخی از فقهای شیعه و سنی ،به استناد این آیه،خرید و فروش اعضای بدن مردگان جایز نمی دانند،زیرا این اعضا میته و مردار هستند.

نکات تفسیری:
 

1-"انما" دراین آیه برای حصر واقعی نیست.یعنی به این معنا نیست که محرمات ،همین چند مورد باشد بلکه این حصرنسبی و اضافی است به این معنا که درقبال آن تحریمی که بعضی افراد داشتند،خداوند این تحریمات را ذکر می کند،یا به عبارت دیگر،در بین آن حرام ها و حلال های آنها،خداوند اینها را حرام کرده و لا غیر.
2-مقایسه این آیات که با عباراتی همچون "یا ایها الذین امنوا "و"رزقناهم"آمده با دیگر آیات که با عباراتی همچون "یا ایها الناس"،"مما فی الارض"،"رزقتم"است،شاید دلیل بررأفت و مهربانی خداوند نسبت به مومنین است.

نکات مفید:
 

1-تحریم ها،تنها به دست خداست نه دیگران/«انما حرم علیکم»
2-پس اضطراری حکم را تغییر می دهد که به انسان تحمیل شده باشد،نه آنکه انسان خود را مضطرکند.کلمه«اضطر»مجهول آمده است،نه معلوم.«فمن اضطر».
منبع:نشریه راه قرآن ،شماره 24.
قیمت بک لینک و رپورتاژ
نظرات خوانندگان نظر شما در مورد این مطلب؟
اولین فردی باشید که در مورد این مطلب نظر می دهید
ارسال نظر
پیشخوان