جشنواره تئاتر فجر در بیست‌و‌هشتم دی ماه به طور رسمی کار خود را آغاز کرد. روز افتتاحیه، در‌حالی‌که بحث داغ پوستر عجیب جشنواره بود، با دفاع مسئولین خاتمه یافت و سپس با معرفی داوران بخش بین‌الملل جشنواره (نیکلاوس هلبلینگ از سوئیس، لِمان ایلماز از ترکیه، لوسیا ون‌هِتِرِن از هلند، و از ایران) مسابقه تئاتر ایران کارش را شروع کرد. با هم در ادامه گزارشی خلاصه از نخستین روز این جشنواره را می‌خوانیم.
گزارش روز نخست
با حضور در خانه هنرمندان واقع در خیابان ایرانشهر، در همان نگاه‌های اول از کم‌جانی مخاطبین دورۀ سی‌و‌ششم جشنواره نسبت به دوره‌های گذشته آگاه شدیم. مخاطبین پراکنده و کم‌تعداد در انتظار ورود به یکی از مهم‌ترین سالن‌های نمایش جشنواره، سالن ایرانشهر، ایستاده بودند و رفته‌رفته با نزدیک‌شدن به زمان اجرای یکی از نمایندگان ایران در میان هجده اثر شرکت‌کننده در بخش بین‌الملل فجر، به تعداد این مخاطبین – که بخشی از ایشان برای نخستین‌بار به تماشای کار در جشنواره می‌آمدند – افزوده می‌شد. سپس با کمی تأخیر اعلام ورود به سالن سمندریان و تماشای نمایش پسران تاریخ انجام گرفت.
به کارگردانی اشکان خیلنژادپسران تاریخ نام نمایشی از اشکان خیل‌نژاد است که پیش از جشنواره در همین سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر در دو نوبت به اجرا در آمد. نمایش بر‌اساس متنی از آلن بنت و با کارگردان طراحی شده است و پیش از آغاز جشنواره یکی از بخت‌های ایرانی بخش بین‌الملل و همچنین بخت‌های جایزه بازیگری نام برده شد.
با آغاز اجرا در همان دقایق نخست با اثر متفاوتی آشنا می‌شوید که کاملاً برگرفته از تکنیک‌های تئاتر قرن بیستمی است: متکی بر رنج و فشار بدنی روی بازیگری، میزانسن‌های شلوغ و پرحرکت و رنگ و نورهای خاص و نقاشی‌گونه که قرار است بی‌نهایت کلید و ارجاع را در خود جای دهد. گاهی موزیکال است و بازیگران بر‌اساس های از‌پیش‌تعیین‌شده، دست به هم‌آوایی و تک‌خوانی می‌زنند و جایی با طنز‌های تند و فاصله‌گذاری پیش می‌رود. مشخصاً گروه مدتی طولانی را در تمرین گذرانده‌اند و نمایشی است که با تلاش تک‌تک تیم اجرایی به ثمر رسیده است. همچنین با تجربه دو دورۀ اجرا رفتن در سالنی که اینک در آن برای کاندیداتوری جایزه قضاوت می‌شوند، با کمی اعتماد‌به‌نفس بیشتر و نقصان کمتر به صحنه می‌رود.
موضوع اثر، امر جهان‌وطن و بحث‌برانگیزی است که قابل‌بررسی است. روایت متنی پسران تاریخ به شرایط تحصیل و رنج‌های حاکم بر محیط آموزشی می‌پردازد و سویه‌ای از آزار جنسی دانش‌آموزان در دورۀ پایانی دانش‌آموزی را در خود جای داده است. سیستم‌های آموزشی با نگاه‌های سنتی استادی با نام هکتور و استاد مدرن با نام ایروین – همان‌گونه که ایروین در مونولوگ پایانی‌اش به آن اشاره می‌کند – از دو جهت مشغول فشار‌آوردن بر این دانش‌آموزان می‌شوند و رنج حاکم بر بدن‌های بازیگران با این نکته معنی می‌یابد.
پسران تاریخ در مجموع نمایش کم‌اشتباه و جذابی است که با بازی‌های درخشان و تابلوهای فکر‌شدۀ کارگردان به صحنه آمده است. کمابیش در بعضی لحظات هارمونی‌اش را در بین اجراگران از دست می‌دهد و با تمام تجربه اجرایی موجود نسبت به صحنۀ ثابت، دارای اشتباه و کمی اضافه‌گویی و بزرگ‌نمایی است. اما نمایشی متفکر و زحمت‌دیده است که می‌توان گفت در بین نمایش‌هایی که این روز‌ها به بهانۀ در‌آمد‌زایی به اجرا در می‌آیند، در مسیر درستی از جنس خود تئاتر قرار دارد.
پسران تاریخ – گروه تئاتر تازه پسران تاریخ – گروه تئاتر تازه پسران تاریخ – گروه تئاتر تازه پسران تاریخ – گروه تئاتر تازه پسران تاریخ – گروه تئاتر تازه پسران تاریخ – گروه تئاتر تازه پسران تاریخ – گروه تئاتر تازه پسران تاریخ – گروه تئاتر تازه جشنوارۀ تئاتر فجر در نخستین روزش توانست فارغ از طرح منتخب برای پوسترش، با نمایش‌های منتخب تسلی‌بخش مخاطب باشد. گروه سینما و هنرهای دراماتیک روزچین نیز از مخاطبین جدی تئاتر در‌خواست دارد که با استقبال از اجراهای خوب جشنواره تئاتر فجر این هنر را یاری برسانند. با گزارش‌ها و بررسی روزانۀ آثار جشنواره سی‌و‌ششم با ما همراه باشید.
