آنچه باید در مورد روشن شدن چراغ چک خودرو و روش های خاموش کردن آن بدانیم

در ادامه سلسله مطالب اصول نگهداری از خودرو؛ اگر چراغ چک خودروی شما روشن است به این معناست که خودروی شما یک یا چند کد خطای OBD II دارد. وقتی سیستم OBD II یا (سیستم تشخیص عیب درونی خودرو) مشکلی را شناسایی کند که باعث شود میزان آلایندگی خودروی شما به بیش از 1.5 برابر بیشتر از حد قانونی برسد. چراغ نشان‌دهنده اختلال در عملکرد موتور یا MIL روشن می‌شود تا در مورد بروز مشکل به شما هشدار دهد.

انواع کدهای خطا

کد خطا ترکیبی از چند عدد و حروف است که با نوع خاصی از عیب خودرو مطابقت دارد. انجمن مهندسان خودرو اولین بار فهرست این کد های خطا را تهیه کردند تا تمام خودروسازانی که باید از قوانین آلایندگیOBD II در ایالات‌ متحده پیروی کنند از کد های این فهرست استفاده کنند.

خودروسازان اروپایی و آسیایی نیز فهرست یکسانی از کد های خطای پایه را انتخاب کرده‌اند. فهرست کدهای خطا به 4 گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

1 - کد های مربوط به موتور، گیربکس و سیستم آلایندگی که با حرف P نمایش داده می‌شوند که مخفف Powertrain به معنای سیستم انتقال قدرت است.

2 – کد های مربوط به سیستم تهویه مطبوع، روشنایی، ایربگ‌ ها و موارد دیگر که با حرف B نمایش داده می‌شوند که مخفف Body به معنای بدنه خودرو است.

3 – کد های مربوط به سیستم ضدقفل ترمز، سیستم تعلیق و فرمان الکتریکی که با حرف C نمایش داده می‌شوند که مخفف Chassis به معنای شاسی خودرو است.

4 – کد های مربوط به رابط سیم‌کشی و واحد های الکترونیکی شبکه محلی دستگاه کنترل که با حرف U نمایش داده می‌شوند که به ارتباطات شبکه اشاره دارد.

این 4 کد در ادامه به 2 گروه عمده تقسیم می‌شوند:

کد های عمومی یا جامع که رقم دوم آنها عدد صفر است که نشان می‌دهد این کدها در تمام برندها و مدل‌های خودرو مشترک است. وجود این کد ها برای تشخیص عیب پایه در سیستم آلایندگی خودرو الزامی است.

کد های پیشرفته یا مخصوص هر خودروساز که رقم دوم آنها عدد یک است که نشان می‌دهد که این کد ها مختص یک برند و مدل خاص از یک خودرو است.

از نظر خودسازان وجود این کد های ویژه ضروری هستند تا بتوانند اطلاعات اضافی مربوط به تشخیص عیب برای تمام انواع خطا ها که فراتر از فهرست پایه کد های عمومی باشد ارائه دهند و فقط محدود به کد های خطای مربوط به آلایندگی خودرو نباشد.

کد های خطا چطور ثبت می‌شوند

سیستم OBD II تمام فعالیت‌ های مربوط به آلایندگی در خودروی شما را نظارت می‌ کند که شامل سیستم‌ های جرقه‌ زنی و سوخت‌ رسانی، احتراق‌ های نامنظم موتور، کاتالیزور، سیستم کنترل آلاینده‌ های تبخیری (بخار بنزین و روغن) و دیگر سیستم‌ های مختلف کنترل آلایندگی مانند سیستم گردش دوباره گاز های خروجی اگزوز و سیستم تهویه محفظه میل‌لنگ می‌ شوند.

بسیاری از این موارد هر بار که با خودرو رانندگی می‌کنید تحت نظارت سیستم OBD II هستند درحالی‌که OBD II فقط هنگامی‌ موارد دیگر را نظارت می‌ کند که شرایط معینی از رانندگی یا کارکرد موتور پیش بیاید. ممکن است سیستم OBD II به‌تنهایی آزمایش‌ های معینی را به صورت دوره‌ای انجام دهد مانند آزمایش نشتی بخارات بنزین.

اگر یک قطعه یا دستگاه کارکردی عادی در محدوده مرز های قابل‌ قبول سیستم OBD II نداشته باشد یا در آزمایش OBD II مردود شود، سیستم OBD II یک یا چند کد خطا ثبت می‌کند که با عیب مورد نظر مطابقت دارد و چراغ چک موتور را روشن می‌کند تا به شما اطلاع دهد که مشکلی پیش آمده است.

در اکثر موارد چراغ چک موتور روشن شده و تا‌زمانی‌که کد خطا پاک یا مشکل رفع نشود روشن می‌ماند. در بعضی موارد مانند احتراق نامنظم موتور ممکن است هنگامی‌ که خطای موردنظر درحال رخ دادن است چراغ چک روشن و خاموش شود (چشمک بزند) یا اگر وقوع خطای مذکور ادامه پیدا نکند ممکن است چراغ چک بعد از مدتی خاموش شود.

در واقع اگر چراغ چک خودروی شما روشن است و در کامپیوتر خودروی شما کد های خطا وجود دارد، خودروی شما مورد تایید آزمایش آلایندگی OBD II نخواهد بود.

برای پشت‌ سر گذاشتن آزمایش آلایندگی، چراغ چک باید خاموش باشد و هیچ کد خطایی نباید در حافظه کامپیوتر وجود داشته باشد. علاوه‌ بر این، تمام موارد نظارت خودکار سیستم OBD II که خطا ها را بررسی می‌کند باید بدون شناسایی هیچ مشکل دیگری اجرا و کامل شوند تا خودرو موردتایید آزمایش آلایندگی واقع شود.

چراغ چک موتور چیست؟

چراغ چک موتور فقط به شما اطلاع می‌دهد که مشکلی مربوط به آلایندگی خودرو شناسایی شده است. این چراغ در مورد مشکلی که باعث ثبت کد خطا شده است، جدی یا جزئی‌ بودن مشکل، اقدامی که بعد از آن باید انجام دهید یا اینکه اگر مانند اکثر مردم روشن‌ شدن چراغ را نادیده بگیرید چه اتفاقی ممکن است رخ دهد چیزی به شما نمی‌ گوید.

چراغ چک موتور یک چراغ اخطار جامع و فراگیر برای تمام مشکلات خودرو نیست. مشکلات جدی مانند بالا رفتن بیش‌ از حد دمای موتور یا افت فشار روغن عموما باعث روشن‌ شدن چراغ چک موتور نمی‌ شوند اما چراغ‌ های اخطار دیگر را روشن می‌ کنند.

اخطار: اگر چراغ‌ های اخطار دیگر مانند دمای آب موتور، فشار روغن یا چراغ‌ های اخطار مربوط به شارژ باطری روشن باشند یا موتور خودروی شما کارکرد غیرعادی مانند صدای پت‌ پت اگزوز، احتراق نا منظم، خاموش‌ شدن یا افت قدرت داشته باشد یا بو و صدای غیر عادی داشته باشد و دود کند آن را متوقف کنید. زیرا ممکن است یک مشکل جدی رخ داده باشد که اگر به رانندگی ادامه دهید منجر به ایجاد مشکلات اضافی یا تعمیر پرهزینه موتور شود.

نحوه خواندن کد های خطا

تنها راه اطلاع از علت روشن‌شدن چراغ چک این است که یک دستگاه عیب‌ یاب به محل اتصال دستگاه OBD II در خودرو وصل کنید. سپس دستگاه عیب‌ یاب کد یا کد های خطایی که در سیستم ثبت شده است را نشان می‌ دهد.

اکثر دستگاه‌ های عیب‌ یاب علاوه‌ بر نشان‌ دادن کد خطا در یک خط به توصیف یا تعریف آن می‌ پردازند. برخی دستگاه‌ های کدخوان ساده ممکن است فقط شماره کد خطا را به شما نشان دهند و هیچ توصیف یا تعریفی از آن ارائه نکنند.

توجه: بدون دستگاه عیب‌ یاب نمی‌توانید علت روشن‌شدن چراغ چک را شناسایی کنید. بااین‌حال در بعضی خودرو ها می‌توانید از طریق صفحه نمایش اطلاعات راننده به کدهای خطا دسترسی پیدا کنید. البته باید شیوه انجام این کار را بلد باشید.

اگر دستگاه عیب‌ یاب ندارید بسیاری از فروشگاه‌ های لوازم یدکی و حتی بعضی تعمیرگاه‌ ها به صورت رایگان دستگاه را به خودروی شما متصل کرده و کد های خطا را برای شما تعبیر می‌ کنند. ولی اکثر تعمیرگاه‌ ها و نمایندگی‌ ها برای تشخیص عیب و تعبیر کد های خطا معمولا یک مبلغ ثابتی از شما دریافت می‌ کنند.

اگر در کامپیوتر خودروی شما کد خطا ثبت شده است باید چه کار کنید؟

شماره کدها را یادداشت کنید. تا زمانی‌که این اطلاعات را یادداشت نکردید کدهای خطا را پاک نکنید زیرا بعدا برای شناسایی مشکل به آنها نیاز خواهید داشت.

این کدها به شما اطلاع می‌دهند که چه سنسورها یا دستگاه‌هایی با مشکل مواجه شده‌اند. اگر دستگاه عیب‌یاب درباره کد ثبت‌ شده توضیحی ارائه نداد باید از هر منبع ممکن مانند اینترنت یا دفترچه تعمیرات خودرو معنای آن را پیدا کنید.

نحوه پاک‌ کردن کد های خطا

بهترین و مطمئن‌ ترین راه برای پاک‌ کردن کد های خطا استفاده از یک دستگاه عیب‌ یاب است. این دستگاه با کامپیوتر خودرو ارتباط برقرار می‌ کند و به آن فرمان پاک‌ کردن کد ها را صادر می‌ کند و در هیچ‌ یک از تنظیمات ذخیره‌ شده در حافظه کامپیوتر که برای حفظ کارکرد عادی خودرو الزامی است تغییری ایجاد نمی‌ کند.

بدترین روش برای پاک‌ کردن کد های خطا قطع اتصال کابل باطری است. در اکثر خودرو های قدیمی‌تر که قبل از سال 1996 تولید شده‌ اند با کشیدن کابل باطری حتی به مدت چند ثانیه یا درآوردن فیوز برق کامپیوتر خودرو کد های خطا پاک می‌ شوند ولی همراه با آن تمام تنظیمات دیگری که به مرور زمان در حافظه کامپیوتر خودرو ذخیره شده‌ اند نیز پاک می‌ شوند.

توجه: با پاک‌ کردن کد های خطا چراغ چک برای همیشه خاموش نمی‌شود. دیر یا زود دوباره کد ها در سیستم ثبت می‌ شوند و چراغ چک دوباره روشن می‌ شود مگر اینکه مشکل یا مشکلاتی که در ابتدا باعث شدند کد های خطا در سیستم ثبت شوند شناسایی و رفع شوند.

احتیاط: کشیدن کابل باطری برای پاک‌ کردن کد های خطا در بسیاری از خودروهای مدل 2006 و جدیدتر ایده خوبی نیست زیرا باعث می‌ شود تنظیمات حیاتی از حافظه کامپیوتر خودرو پاک شود که در کارکرد گیربکس اتوماتیک، سیستم تهویه مطبوع و موارد دیگر تاثیر منفی می‌ گذارد.

برای رفع این مشکل به شیوه‌ های خاص ذخیره مجدد اطلاعات در حافظه کامپیوتر توسط دستگاه عیب‌ یاب سازنده خودرو یا دستگاه عیب‌یاب پیشرفته نیاز است تا عملکرد دستگاه‌ هایی که تحت‌تاثیر قرار گرفتند دوباره به حالت عادی برگردد.

توجه: پاک‌ کردن کد های خطا با دستگاه عیب‌ یاب یا با کشیدن کابل باطری تمام مواردی که سیستم OBD بر آنها نظارت دارد را به حالت صفر بر می‌ گرداند، یعنی خودرو شما تا زمانی‌ که تمام این موارد اجرا و کامل نشوند یا به عبارتی سیستم آماده نشود مورد تایید آزمایش آلایندگی توسط دستگاه عیب‌یاب OBD قرار نمی‌ گیرد.