چگونه عمر خود را طولانی‌تر کنیم؟

حفظ جوانی

اگر میل دارید جوانی خود را حفظ کنید باید از خوردن: چربی‌جات، مغز، میگو، شکلات، قند، سرکه، نوشیدنی‌های الکلی، هم چنین مصرف دخانیات، مواد مخدر و نیز از شهوت‌رانی، کار زیاد و سخت و سنگین و طاقت‌فرسا، پرخوری، بی‌خوابی شب، غم و غصه، نگرانی، ناراحتی و عصبانیت پرهیز کنید و در مقابل از خوراکی‌هایی که جوانی را حفظ می‌کنند و از پیری زودرس جلوگیری می‌نمایند زیاد استفاده کنید که آن‌ها عبارتند از: به، هویج، پرتقال، لیمو، طالبی، گرمک، کلم، شاهی، خرفه، گوجه‌فرنگی، آب شلغم خام، ماست تازه، گوشت شکارهای بیابانی و جنگلی، زرده‌ی تخم‌مرغ، ماش، جو، کنجد، باقلای چینی و آب صاف و پاک و بدون املاح. پیری در فرهنگ ما عموماً مترادف است با ناتوانی‌ها، بیماری‌ها، عدم تحرک، یأس، حسرت جوانی و افسوس از بی‌احتیاطی‌ها و از دست دادن فرصت‌های فراوان از دست رفته. ضمناً خنده و شادی، هم چنین ورزش سالم به طور همه روزه مفید خواهد بود. بهتر است هر شب نیز هنگام خوابیدن نعناع میل کنید یا گه گاه سوپ سبوس برنج را همراه با ماست تازه بخورید و یا هر روز نیم سیر سبوس برنج را دم کنید و آب آن را با آب لیمو بنوشید.

پیری

در جوانی بدین گمان بودم *** شیر شیر است گرچه پیر بود
چون که پیری رسید دانستم *** پیر پیر است گرچه شیر بود
یا
تبه کردم جوانی را که جویم زندگانی را *** چه سود از زندگانی چون تبه کردم جوانی را؟
یا
مبادا که درد هر دیر ایستی *** مصیبت بود پیری و نیستی
یا
جوانی را بدان قدرش، که تا بر هم زنی یک چَشم... شتابان می‌رود از کف چه با عیش و چه رنج و خشم به ناگه می‌رسد از رَه خزانی و کهنسالی به برگشتش نه دارویی به کار آید، نه علمی و نه اموالی
پیری در فرهنگ ما عموماً مترادف است با ناتوانی‌ها، بیماری‌ها، عدم تحرک، یأس، حسرت جوانی و افسوس از بی‌احتیاطی‌ها و از دست دادن فرصت‌های فراوان از دست رفته.

تعریف پیری:

پیری مجموع تغییرات کالبدشناختی، فیزیولوژیکی و روان‌شناختی است که در مرحله‌ی پایانی عمر به وجود می‌آید و عموماً با تحلیل رفتن بافت‌ها، ضعیف شدن عملکرد اعضای بدن و ناتوانی در مقابله با عوامل ناسازگار محیط زندگی همراه است.
معمولاً افراد آدمی را از 65 سالگی به بعد پیر به حساب می‌آورند اما این استاندارد اگرچه در استخدام رعایت می‌شود نمی‌تواند درست باشد، زیرا بسیاری از سالخوردگان 75 ساله و بالاتر توانایی انجام کارهای بدنی و ذهنی کامل را دارند و حتی نقش رهبری را در جوامع خود براساس تجربیات ارزنده‌ای که در زندگی کسب کرده‌اند ایفا می‌کنند. از سوی دیگر تعدادی از افراد از دهه‌ی 50 عمر خود چنان ناتوان و به اصطلاح شکسته می‌شوند که قدرت انجام کارهای بدنی و ذهنی را از دست می‌دهند! (چرا این تفاوت؟)

دو گروه عامل پیری وجود دارند:

1- عوامل ژنتیکی 2- عوامل محیطی؛ عوامل ژنتیکی محدوده‌ی حداکثر طول عمر را تعیین می‌کنند، ولی عوامل محیطی می‌توانند آن را درازتر یا کوتاه‌تر نمایند، بدین قرار:
1- درصد قابل توجهی و در واقع اکثریت افراد با داشتن عوامل ژنتیکی متعارف، بر اثر شکم‌بارگی، جماع زیاد، عدم تحرک (تنبلی)، اعتیاد به (سیگار و دیگر مواد زیان بار) و افراط در کسب لذت‌ها زودتر از معمول پیر می‌شوند.
2- درصد کمتری از افراد با داشتن عوامل ژنتیکی متعارف در نتیجه‌ی میانه‌روی در کسب لذت‌ها و نیز مراعات خوراک و بهداشت فردی، عمری درازتر از معمول می‌کنند.
3- درصد کمتری از افراد به سبب داشتن نارسایی‌های ژنتیکی ولی افراط در کسب لذت‌ها و عدم مراعات خوراک و بهداشت فردی در میانسالی پیر می‌شوند.
4- معدودی نیز با داشتن نارسایی‌های ژنتیکی ولی میانه‌روی در کسب خوراک و لذت‌ها و نیز مراعات بهداشت فردی عمری طبیعی پیدا می‌کنند.
در جهان بیشتر از 65 تا 80 ساله‌ها را پیرهای جوان و از 80 سال به بالا را پیرهای سالخورده به حساب می‌آورند. اکثریت پیرهای جوان نسبتاً فعالند و از نظر اقتصادی رفاه نسبی دارند اما اکثریت پیرهای سالخورده از نظر تندرستی و فعالیت ذهنی دچار کاستی می‌شوند و به مراقبت نیاز دارند.

تغییرات عمده در سالخوردگی:

تغییرات عمده‌ی سالخوردگان در پوست، استخوان، مفاصل، قلب و عروق، دستگاه عصبی، دستگاه تولید مثل (به خصوص پروستات در مردان) و عملکرد کبد و کلیه‌ها مشاهده می‌شود.
پوست در سالخوردگی کم‌رنگ‌تر و خال‌دار می‌شود و کشسانی آن کاهش می‌یابد، زیرا مولکول‌های پروتئین سازنده‌ی تارهای کولاژن بافت پیوندی که به پوست کشسانی می‌دهند به هم متصل و حتی آهکی می‌شوند، هم چنین به سبب کاهش بافت پیوندی بخش تحتانی، جلد چین و چروک می‌خورد و آویزان می‌شود، اُفت پوست چهره به خصوص اطراف و زیر چانه به خوبی مشهود خواهد شد. بسیاری از افراد سالخورده برای پوشاندن بدنمایی اُفت پوست چهره ریش می‌گذارند و در این مورد ریش نقش ستارالعیوب را ایفا می‌کند!
در استخوان‌بندی دیسک میان مهره‌های پشت به سبب تضعیف عضلات گرداگرد مهره‌ها و در نتیجه بی‌تحرکی بعد از دهه‌ی سوم عمر تحلیل می‌رود. پوکی استخوان، از استحکام مهره‌ها و دیگر استخوان‌ها به خصوص در انتهای فوقانی استخوان ران، می‌کاهد و حرکات مفاصل را محدودتر می‌کند. نکته‌ی مهم این که ورزش مرتب، حرکت مفاصل را نرم‌تر می‌کند و پوکی استخوان را به تأخیر می‌اندازد. پوکی استخوان بعد از یائسگی در زنان سریع‌تر رخ می‌دهد. اکثر شما زن‌های سالخورده‌ای را دیده‌اید که تنه‌ی آن‌ها کاملاً به جلو خم شده است و قدرت راست ایستادن را ندارند، این حالت یکی از نتایج شدت پوکی استخوان و عدم توجه به پیش‌گیری از آن با دارو درمانی به موقع به خصوص همراه با ورزش مرتب است.
عضلات مخطط (قرمز) در حدود سال‌های 25 تا 30 سالگی عمر حداکثر قدرت را دارند و به تدریج آن را از دست می‌دهند. با ورزش مرتب می‌توان آن را تا دهه‌های بعد حفظ کرد. از50 سالگی به بعد تعداد تارهای عضلانی مخطط کاهش می‌یابد، هم چنین از مقدار پروتئین محتوای آن‌ها کاسته می‌شود. از پدیده‌های شایع سالخوردگی افزایش مدت واکنش (مدت زمانی که بین مشاهده‌ی خطر و واکنش برای عدم وقوع آن وجود دارد) است. مثلاً راننده‌ای جوان وقتی با خطری رو به رو می‌شود فوراً ترمز می‌کند و اتومبیل را قبل از تصادف متوقف می‌سازد (این مدت یعنی مشاهده‌ی خطر و توقف اتومبیل همان مدت واکنش است)، اما در فردی 70 ساله این مدت درازتر خواهد بود، یعنی هم چون اتومبیلی است که بعد از وقوع خطر متوقف می‌شود. نباید فراموش کرد که در این پدیده تضعیف عملکرد دستگاه عصبی نیز دخالت دارد و مسئله «عصبی- عضلانی» است.

بیشتر بخوانید: چرا زنان بیشتر از مردان عمر می‌کنند

دستگاه گوارش بسیاری در اواخر میانسالی و اوایل سالخوردگی دچار سوءهاضمه و «بازگشت محتوای معده به مری» (سوزش سر دل) می‌شوند که نتیجه‌ی پرخوری و پیوسته از معده کار کشیدن است. در قسمت‌های دیگر اشاره کرده‌ام که بعد از قلب، که پرکارترین عضو بدن است معده فعالیت مکانیکی دارد.
قلب در هر ضربان (که عموماً هشت ثانیه است) نصف مدت را استراحت می‌کند تا از خون پر شود و ضربان بعدی را آغاز کند، ولی معده تا وقتی غذا در آن وجود دارد انقباضاتی پشت سر هم به نام حرکات دودی دارد تا غذا را پیوسته حرکت دهد و با شیره‌ی معده مخلوط کند. کسی که دچار سوء هاضمه و سوزش سردل است اگر صبح‌ها به قدر کافی و ظهرها کمتر بخورد و شب‌ها حتی‌المقدور چیزی نخورد یا شامی بسیار سبک در اوایل شب مصرف کند و به معده‌اش فرصت استراحت بدهد تمام آن عوارض رفع می‌شود. امروزه ثابت شده است که امساک در غذا رمز تندرستی است. خلاصه پیر شدن عبارتست از: کم شدن کار طبیعی سلول‌ها در اثر مواد سمی چسبنده‌ای که از آن‌ها ترشح می‌شود. متخصصین و محققین بیماری قند عقیده دارند که افرادی که دچار دیابت هستند و قند خون‌شان بیش از اندازه‌ی طبیعی است خیلی سریع‌تر از افراد عادی و سالم پیر می‌شوند. مسئله‌ی مهمی که سالخوردگان با آن رو به رو هستند و بسیار شایع است یبوست مزاج است. وقتی پس‌مانده‌ی مواد غذایی هضم و جذب شده وارد روده‌ی بزرگ می‌شود با کندی به سوی مخرج حرکت داده می‌شود، ضمن این حرکت کند اولاً مقدار زیادی از آب آن جذب روده‌ی بزرگ می‌شود، ثانیاً روده‌ی بزرگ با داشتن مدفوع که حاوی مقداری غذاهای هضم و جذب نشده و هضم نشدنی است بهترین محل تکثیر میکروب‌ها و تولید مواد گوناگون است. از مواد مفید فعالیت میکروب‌ها ویتامین است (ویتامین K)، ولی سموم فراوانی چون اندول، اسکاتول، پتومایین و... نیز تولید می‌شوند که وقتی فرد دچار یبوست است همه‌ی آن‌ها جذب خون شده و اثر سمی آن‌ها در کبد خنثی می‌گردد و باعث رنج و خستگی کبد می‌شود و این فشاری که به کبد می‌آید، در نتیجه کبد را خسته کرده و در سالخوردگی به نارسایی کبد می‌انجامد.

پیری زودرس:

پیر شدن به سبب انحطاط و تباهی سلول‌ها است. بدن از میلیون‌ها سلول تشکیل شده است که هرکدام از آن‌ها حدود دو سال یا کمتر عمر می‌کنند. اما قبل از این که سلول بمیرد نظیر خودش را تولید می‌کند. حتماً این سؤال پیش می‌آید که پس چرا ما مثل 10 سال پیش به نظر نمی‌رسیم؟

جواب:

زیرا در این تولید مثل‌های پیاپی سلول‌ها تغییر می‌کنند، آن‌ها اساساً سلول‌هایی پیرتر و بدتر از ماقبل خود را به وجود می‌آورند و کم کم رو به زوال می‌روند؛ در نتیجه همان‌طور که سلول‌های بدن ما تغییر می‌کنند و رو به زوال می‌روند ما هم به سوی پیری می‌رویم. وقتی که سلول‌ها در اثر حمله‌های پیوسته و بی‌وقفه‌ی اجزای شیمیایی به نام رادیکال‌های آزاد تخریب گردند طبیعتاً سلول‌های تخریب شده طی سال‌ها انباشته می‌شوند و به حدی می‌رسند که علاج‌پذیر نباشند. پس منشأ پیری و پیامدهای ناشی از آن نتیجه‌ی تلاش دایمی و عبث سلول‌ها برای زنده ماندن است.
رادیکال‌های آزاد با ماهیت دوگانه‌ی خود که گاهی حافظ حیات سلول‌ها و گاهی مخرب آن‌هاست عامل اصلی پیری محسوب می‌شود. ما با دریافت رادیکال‌های آزاد که در خارج از بدن‌مان وجود دارند خود را به پیری زودرس دچار می‌کنیم و زمان مرگ طبیعی خود را به جلو می‌اندازیم. ما از داخل و خارج توسط رادیکال‌های آزاد نجات‌بخش و در عین حال مرگ‌آور بمباران می‌شویم در صورتی که بدون آن‌ها هم قادر به حیات نیستیم. اما هنگامی که رادیکال‌ها به نیروی عظیم کشنده تبدیل می‌گردند موجب پیری زودرس و در نهایت منجر به مرگ زودرس ما می‌شوند.

میتوکندری:

هیچ چیز به اندازه‌ی تخریب میتوکندری‌ها در از بین بردن نیروی جوانی مؤثر نیست. نابودی میتوکندری سلولی، اولین عامل اساسی در بروز پیری زودرس است. به طور کلی یک عامل منحصر به فرد در بدن باعث پیر شدن نمی‌شده ولی مهم‌ترین عامل پیری ما قند خون است. این نظریه نتیجه‌ی تحقیقاتی است که دانشمندان متعددی در دانشگاه راکفلر نیویورک انجام داده‌اند:
توسط قند خون یا گلوکز پروتئین‌هایی در بدن ساخته می‌شوند که به درون سلول‌ها نفوذ کرده و لابلای آن‌ها حرکت می‌کنند. این پروتئین‌های ساخته شده از گلوکز باعث چسبیدن سلول‌های بدن ما به یکدیگر می‌شوند و بین آن‌ها یک رابطه‌ی سخت و محکم ایجاد می‌کنند. این چسبندگی غیرطبیعی باعث می‌شود که سلول‌ها نتوانند کارهای روزمره‌ی خود را به نحوی عادی و طبیعی انجام دهند. در این مورد می‌توان گفت که سلول‌های بدن در بند کشیده شده و زندانی هستند و آزادی عمل خود را از دست می‌دهند.
به این نوع چسبیدن سلول‌ها به یکدیگر در داخل بدن به اصطلاح چسبندی متقابل گویند. چسبندگی متقابل مشکلات فراوانی در بدن ایجاد می‌کند زیرا این چسب درونی باعث اختلال درون سلولی، سپس مسدود کردن عروق، خسته کردن قلب در اثر پرکاری، نقص فراوان در کار کلیه‌ها و باعث آزردگی شدید ریه‌ها می‌شود، این عوارض وقتی ادامه یابند باعث فرسوده شدن سلول‌های بدن و پیر شدن می‌گردند.
خلاصه پیر شدن عبارتست از: کم شدن کار طبیعی سلول‌ها در اثر مواد سمی چسبنده‌ای که از آن‌ها ترشح می‌شود. متخصصین و محققین بیماری قند عقیده دارند که افرادی که دچار دیابت هستند و قند خون‌شان بیش از اندازه‌ی طبیعی است خیلی سریع‌تر از افراد عادی و سالم پیر می‌شوند. شما می‌توانید در افراد فامیل و دوستان دقت کنید آن وقت از نزدیک مشاهده می‌کنید که بیماران دیابتی صورت‌شان زودتر چین و چروک می‌خورد و... جدای از مسئله‌ی قند خون بهتر است این نکته را مجدداً یادآور شوم که پیری زودرس و بیماری‌های ناشی از آن هنگامی بر بدن چیره می‌شوند که میکروب‌های مسموم کننده و زهردار به واسطه‌ی مصرف غذاهای نامناسب و در نتیجه مسمومیت غذایی در داخل روده‌ها به فعالیت بپردازند و سموم خود را به رگ‌های بدن و داخل خون بفرستند.

بیشتر بخوانید: تئوری طول عمر

از جمله عوامل مؤثر در طول عمر و جلوگیری از پیری زودرس، جلوگیری از اتلاف قدرت حیاتی بدن است که به وسیله‌ی مواد غذایی زنده ایجاد می‌شود. مواد غذایی گیاهی و نباتی و یا حیوانی کهنه و مانده (مرده) با مختصر تغییراتی، ترکیبات شیمیایی گوناگون را به بدن می‌رساند، در نتیجه بدن تدریجاً قدرت حیاتی خود را از دست می دهد و از حالت سلول‌ها و نسوج زنده به صورت موادی مرده و غیر زنده در می‌آید که در تأمین قدرت حیاتی بدن نقش مؤثری ندارد و باعث پیری زودرس و انواع و اقسام بیماری‌ها و فقدان کیفیت سلامتی می‌شود.

درمان پیری زودرس:

اگر دچار پیری زودرس شده‌اید ضمن پرهیز از خوردن سرکه و ترشی‌جاتی که با سرکه درست شده‌اند، و پرهیز از تند غذا خوردن یا درست نجویدن غذا؛ باید هر بار 60 گرم ریشه‌‌ی ریوند چینی را بسیار نرم بسایید و با 4 گرم دارچین نرم در دو لیتر نوشابه‌ی کومبوچا و یا آب انگور زرد و رسیده مخلوط کنید و بگذارید لااقل 8 روز داخل یخچال بماند و پس از هر وعده‌ی غذای روزانه یک فنجان از آن را بنوشید.
* زنجبیل، آمله‌ی مقشر، پوست هلیله‌ی زرد، پوست هلیله‌ی کابلی، هلیله‌ی سیاه از هرکدام 10 گرم، شقاقل، بهمن سرخ، بهمن سفید و تودری سرخ و سفید از هرکدام 20 گرم و مغز تخم زبان گنجشک 40 گرم، همه را بسیار نرم بکوبید، بعد کنجد، مغز بادام شیرین و مغز پسته‌ی خام از هرکدام 200 گرم را نرم بکوبید، بعد همه را با یک کیلو عسل مخلوط کرده و هر روز صبح، ظهر و شب، هر بار یک قاشق شربت‌خوری از آن را میل کنید.

تجدید نیروی جوانی

برای تجدید نیروی جوانی باید جُند بیداستر، ثعلب، مخمر جو، دانه‌های اسفند، اسپرزه، بسفایج، افتیمون شامی، مغز ناخنک، انیسون، انقوزه، آویشن شیرازی، بابونه‌ی شیرازی، بادآورد، گل بنفشه، پودینه، رازیانه، جاوشیر خشک، شحم حنظل، گل خطمی، زعفران، شوید خشک، شنبلیله‌ی خشک، فلفل سیاه، قسط شیرین، تخم کاسنی، کنجد، گل بومادران، نخود، میعه سایله و مصطکی رومی را به نسبت مساوی مخلوط کرده، بعد نرم بسایید و هر صبح و عصر یک قاشق شربت‌خوری از آن را در دهان بریزید و با آب یا آب میوه میل کنید.
هر روز از ماست تازه، آب هویج، چلتوک برنج، سبوس برنج و یا سبوس گندم استفاده کنید، خنده و شادی نیز در این مورد مفید خواهد بود. هم چنین می‌توانید نخود خام را خوب بخیسانید و هر روز مقداری از آن‌ها را خوب بجوید و بخورید، بعد مقداری از آب آن را هم با عسل شیرین کرده و روی آن بنوشید. مصرف نوشابه‌ی کومبوچا نیز بسیار مفید است

جوان‌تر کردن پوست صورت:

برای این که پوست صورت جوان‌تر از قبل شود باید هر شب یک قاشق غذاخوری عسل را با یک قاشق شربت‌خوری روغن زیتون مخلوط کنید و بر پوست صورت بسیار مالش دهید و بخوابید.

طولانی کردن عمر

برای طولانی کردن عمر ضمن پرهیز از خوردن: چربی‌جات و نوشیدنی‌های الکلی، هم چنین شهوت‌رانی زیاد و مصرف دخانیات و موادمخدر، باید از خوراکی‌هایی مانند: گرمک، کاهو، شاهی، اسفناج، پیاز، توت‌فرنگی، ماست تازه، شیر، جگر، زرده‌ی تخم‌مرغ، عسل، برنج، سبوس یا چلتوک برنج، جو، بادام‌زمینی، کنجد و سوپ سبوس برنج با ماست تازه زیاد استفاده کنید.
منبع مقاله :
حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرة‌المعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پازدهم.