درمان بیماری سی پی (فلج مغزی) در کودکان

فلج مغزی یا بیماری سی پی (CP) در کودکان و بزرگسالان؛ علت و علائم

فلج مغزی یک اختلال حرکتی، عضلانی و یا پوسچری است که به دلیل آسیب‌هایی که به مغز نابالغ در حال رشد، اغلب قبل از تولد وارد می‌شود، ایجاد می‌گردد. علائم و نشانه‌ها در طول دوران کودکی و یا سال‌های پیش از مدرسه آشکار می‌گردد. به‌طورکلی، فلج مغزی به‌ نوعی اختلال حرکتی منجر می‌شود که به‌صورت رفلکس‌های غیرطبیعی، سستی یا سفتی اندام‌ها و تنه و غیره بروز می‌کند.

تأثیر فلج مغزی (بیماری سی پی) بر توانایی‌های عملکردی تا حد زیادی متفاوت است. برخی از افراد مبتلا قادر به راه رفتن هستند درحالی‌که برخی دیگر از این توانایی بی‌بهره می‌باشند. برخی از افراد از توانایی فکری نرمال یا نزدیک به نرمال برخوردار هستند، اما برخی دیگر ممکن است چنین نباشند. صرع، نابینایی یا ناشنوایی نیز ممکن است از دیگر عوارض فلج مغزی باشد. در بسیاری موارد می‌توان برخی از این ناتوانی‌ها را با روش‌های توانبخشی فلج مغزی کنترل کرد.

با دلگرم همراه باشید.

شایعترین مشکلات کودکان مبتلا به سی.پی. یا فلج مغزی

فلج مغزی یا بیماری سی پی یکی از رایج‌ترین بیماری‌ها در ایران است و طبق آمار در حدود 500،000 نفر را درگیر خود کرده است. بیماری فلج مغزی همچنین یک نارسایی کاملاً پیچیده است که دارای انواع مختلف می‌باشد. این مشکل دارای علائم و نشانه‌های بسیار متنوع است و امکان مشاهده این علائم در سطح خفیف تا سطح شدید در بین افراد وجود دارد. به همین خاطر طبیعی است که والدین به دنبال پیشگیری از ایجاد این شرایط برای فرزندان خود باشند. در صورتی‌که کودک شما به فلج مغزی مبتلا شده یا مشکوک به ابتلای به آن می‌باشد، مهم است که شما از بیماری فلج مغزی، دلایل ایجاد آن، نشانه‌های بیماری، و در نهایت بهترین روش‌های درمان برای آن درک مناسب و اطلاعات کافی داشته باشید.

-----------------------------------------------------------------------------------

علل بیماری سی.پی

فلج مغزی مادرزادی ناشی از آسیب مغزی در طول رشد کودک در رحم مادر است. فلج مغزی کودکان در زمان تولد وجود دارد، اگرچه ممکن است برای ماه‌ها تشخیص داده نشود. در اغلب موارد، علت فلج مغزی مادرزادی ناشناخته است.

برخی از علل احتمالی عبارت‌اند از:

عفونت در دوران بارداری که ممکن است به سیستم عصبی در حال رشد جنین آسیب برساند.زردی شدید در نوزادناسازگاری عامل Rh بین مادر و نوزاد ضربه‌های فیزیکی و متابولیسمی حین تولد محرومیت شدید مغز از اکسیژن یا ضربه قابل ‌توجه به سر در حین زایمان و تولد.

-----------------------------------------------------------------------------------

عوامل خطر

برخی از عوامل خطر که احتمال تشخیص فلج مغزی (cp) در کودک را افزایش می‌دهد، عبارت‌اند از:

زایمان بریچ (که در آن جنین ابتدا با پا، زانو یا باسن خارج می‌شود.)مشکلات عروقی یا تنفسی در نوزاد در هنگام تولدنقوص فیزیکی تولد از جمله شکل‌گیری معیوب استخوان ستون فقرات، فتق کشاله ران، یا یک استخوان فک کوچک غیرطبیعیدریافت نمره پایین در تست آپگار 10 تا 20 دقیقه پس از زایمان. تست آپگار جهت ارزیابی فوری میزان سلامت جسمی نوزاد تازه متولدشده انجام می‌گیرد.وزن کم هنگام تولد و تولد نوزاد نارس (نوزادی که در کمتر از 37 هفته بارداری به دنیا می‌آید.)دوقلو یا چندقلوزاییناهنجاری مادرزادی سیستم عصبی، مانند سر کوچک غیرطبیعی (میکروسفالی)تشنج در مدت کوتاهی پس از تولد.

-----------------------------------------------------------------------------------

علائم سی پی

چنانچه فلج مغزی (سی پی) شدید باشد، علائم اغلب در هنگام تولد یا اندکی پس از تولد مشاهده می‌شوند. اما برخی از علائم اولیه سی پی شدید بسته به نوع خاص سی پی متفاوت هستند. علائم رایج سی پی شدید که ممکن است اندکی پس از تولد بروز پیدا کند، عبارت‌اند از:

مشکلات مکیدن و بلعگریه ضعیف یا تیزتشنجوضعیت غیرطبیعی

اغلب بدن نوزاد یا بسیار آرام و نرم یا بسیار سفت است.حتی هنگامی‌که بیماری در زمان تولد وجود داشته باشد، برخی از نشانه‌های فلج مغزی (cp) ممکن است تا سن 1 تا 3 سالگی مشاهده نشوند.برخی از مشکلات مرتبط با سی پی با گذشت زمان بارزتر می‌شوند و یا ممکن است با رشد کودک توسعه یابند. این مشکلات عبارت‌اند از:

عضلات کوچک‌تر در دست‌ها یا پاهای مبتلا احساسات غیرطبیعی سوزش پوست مشکلات دندانی

-----------------------------------------------------------------------------------

برای تایید ابتلای فرد به فلج مغزی از چه روش‌هایی می‌توان استفاده کرد؟

روش‌های تایید ابتلا به فلج مغزی شامل آزمایش خون، تصویر برداری مافوق صوت از جمجمه برای بررسی وضعیت بافت‌های مغز، اسکن ام آر آی برای مشاهده پاسخ‌ها و شدت عکس العمل‌ها در ارتباط با بافت مغز، و سی تی اسکن است که یک تصویر سه بعدی عمیق از مغز کودک در اختیار پزشک قرار می‌دهد.

بررسی نحوه ادراک فرد و شرایط بدن وی نیز می‌تواند برای تایید ابتلا به فلج مغزی مفید باشد. علاوه بر این، به منظور تشخیص این مشکل می‌توان وضعیت حرکتی کودک، نحوه صحبت کردن و بیان کلمات، توانایی شنیدن، دیدن، راه رفتن، نحوه غذا خوردن و هضم مواد غذایی را نیز مورد توجه قرار داد.

به هر حال به خاطر داشته باشید، تشخیص قطعی دچار شدن فرد به فلج مغزی به زمان نیاز دارد و این شرایط ممکن است تا چند سال پس از تولد فرد طول بکشد. علاوه بر این، امروزه یک آزمایش مشخص برای تایید یا رد کامل ابتلای فرد به فلج مغزی وجود ندارد. در واقع، به منظور تشخیص این مشکل ترکیبی از آزمایش‌های مختلف، مشاهده، معاینه، و ارزیابی وضعیت فرد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فلج مغزی و مشکلات مربوط به آن

برخی از افراد دچار فلج مغزی ممکن است با مشکلات خاص در این رابطه مواجه شوند، در حالی که این علائم ممکن است در سایر افراد دچار فلج مغزی مشاهده نشود.

این مشکلات به شرح زیر هستند:

1. مشکلات گفتاری (هر چند کودکان دچار فلج مغزی دارای ضریب هوشی مشابه سایر کودکان هستند
2. )صرع (در یک سوم کودکان مبتلا به فلج مغزی مشاهده می‌شود)
3. مشکلات شنوایی (فقط در 8% موارد ابتلا به فلج مغزی مشاهده می‌شود)
4. مشکلات خواب مشکلات مربوط به برقراری ارتباط با سایر افراد
5. مشکلات مربوط به غذا خوردن ترشح بیش از حد آب دهان
6. مشکلات دفع
7. مشکلات رفتاری (در یک چهارم موارد ابتلا به فلج مغزی مشاهده می‌شود)ت
8. شکیل ضایعات در بافت سفید مغزی

در کلینیک گفتار درمانی و فیزیوتراپی آرمانی چه اقداماتی برای کمک به افراد دچار فلج مغزی انجام می‌شود؟

هنگامی که پزشکان تشخیص دهند یک کودک دچار فلج مغزی شده است، والدین معمولاً کودک خود را به یک تیم از متخصصان حرفه ای معرفی می‌کنند تا به این ترتیب بتوان بطور دقیق نیازهای کودک را مشخص کرد. جلسه ملاقات با این متخصصان معمولاً با طراحی یک برنامه مراقبتی برای فرد بیمار همراه است. در این برنامه یک فهرست از نیازهای کودک در طول یک چارچوب زمانی خاص از زندگی وی تهیه شده و اطلاعات لازم درباره ابزارها و امکانات مورد نیاز در خانه برای تسهیل زندگی بیمار در اختیار والدین قرار می‌گیرد.

برنامه تهیه شده برای افراد مبتلا به فلج مغزی احتمالاً شامل یک فهرست از نیازهای کودک همچون ویلچر، واکر، بریس، و موارد مانند آن، نوع درمان‌های مورد نیاز برای کودک و دفعات درمان مورد نیاز می‌باشد. در این شرایط نمی‌توان انتظار داشت والدین به تنهایی بتوانند کودک دچار فلج مغزی خود را اداره کنند. به همین خاطر لازم است یک همکاری نزدیک بین پرسنل درمانی و گروه‌های پشتیبانی برای کمک به والدین و کودک در این رابطه وجود داشته باشد.

علاوه بر این لازم است به خاطر داشته باشید مشکلات مربوط به فلج مغزی در اکثر مواقع برای تمام عمر با فرد همراه است و به همین خاطر لازم است خدمات درمانی و مراقبت‌های مربوط به آن در طول زندگی فرد در اختیار وی قرار گیرد. به هر حال، مقدار مراقبت مورد نیاز از بیمار در این شرایط بستگی به شدت مشکل دارد. کودکان مبتلا به سطوح خفیف فلج مغزی ممکن است بتوانند به نحو مناسب به زندگی خود ادامه داده و با طی کردن مراحل رشد، زندگی شخصی خود را بطور مستقل اداره کنند. این شرایط در حالی است که افراد مبتلا به مشکلات جدی در این رابطه ممکن است نیاز به مراقبت و پرستاری دائمی برای تمام طول عمر خود داشته باشند.

-----------------------------------------------------------------------------------

روش‌های درمان فلج مغزی

در حال حاضر هیچ درمان مشخصی برای فلج مغزی وجود ندارد، اما مطالعات و تحقیقات گسترده بر روی این مشکل در حال انجام است. در این حین افراد بیمار می‌توانند از روش‌ها و درمان‌های محدود به منظور کمک به زندگی خود استفاده کنند. برای مثال روش‌های فیزیوتراپی فلج مغزی می‌تواند به کودک در کسب توانایی کنترل اندام‌ها کمک کند. همچنین استفاده از کار درمانی می‌تواند به کودک نحوه انجام فعالیت‌های روزمره همچون غذا خوردن، بستن بند کفش، برقراری ارتباطات اجتماعی، و مستقل شدن از سایرین را آموزش دهد.

کودکانی که به خاطر فلج مغزی با مشکلات غذا خوردن، جویدن و بلع غذا مواجه هستند، ممکن است دارای مشکلات تکلم نیز باشند که به همین خاطر برای این افراد می‌توان از روش‌های گفتاردرمانی استفاده کرد. گفتار درمانی برای فلج مغزی درمورد کودکان مبتلا به این بیماری بسیار مفید است. بکارگیری مناسب همه این روش‌ها باعث می‌شود تا حد امکان به افراد مبتلا به فلج مغزی برای کاهش مشکلات و زندگی راحت تر کمک شود.

-----------------------------------------------------------------------------------

آیا امکان پیشگیری از فلج مغزی وجود دارد؟

با توجه به اینکه علت ایجاد این مشکل همیشه مشخص نیست، اطمینان از رعایت دقیق تمام توصیه‌های پزشک در طول دوره بارداری همچون توصیه‌های مربوط به راه رفتن منظم (در صورت امکان پذیر بودن)، استفاده از رژیم غذایی صحیح، زدن واکسن‌های لازم و تکرار کردن آنها در فواصل زمانی مشخص، و نیز اجتناب از مصرف الکل و داروهای خاص همگی می‌توانند از ایجاد این مشکل پیشگیری کنند. علاوه بر این با توجه به اینکه فلج مغزی ممکن است به دلایل دیگر همچون اهمال و سهل‌انگاری در مراقبت‌های لازم در هنگام تولد کودک نیز ایجاد گردد، مراقبت از مادر و کودک در دوران بارداری و پس از تولد نوزاد بهترین روش برای پیشگیری از این مشکل می‌باشد.

خواهشمندیم اگر سوال یا نکته‌ای برای مطلب فلج مغزی یا بیماری سی پی (CP)

در ذهن شما باقی مانده است، آن‌را در قسمت نظرات با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.

-----------------------------------------------------------------------------------

مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی