پس‌انداز برای دوران بازنشستگی

روزنامه هفت صبح - علی هادی زاده: وضعیت صندوق های بازنشستگی در ایران تعریفی ندارد. شرایط اقتصادی نیز به گونه ای است که بسیاری از افراد بالای 50 سال را نگران وضعیت بازنشستگی و درآمد خود کرده است. همه این عوامل دست به دست یکدیگر داده اند تا مسئله ای با عنوان برنامه ریزی اقتصادی برای سنین بازنشستگی اهمیت زیادی پیدا کند. اتفاقی که شاید کمتر کسی به آن فکر کردند ولی با توجه به بی ثباتی اقتصاد و غیرقابل پیش بینی بودن بازارها، امری حیاتی به نظر می رسد.

 

برای این که در جریان روش های برنامه ریزی و قانون های اقتصادی در سن بازنشستگی قرار بگیرید ما دو دوران قبل از بازنشستگی یعنی 50 تا 60 و دوران بعد از بازنشستگی یعنی 60 تا 70 سال را محاسبه کرده ایم و برای هر کدام از آنها پیشنهاد اقتصادی و برنامه ریزی خاصی برای شما در نظر گرفته ایم. از روش های پس انداز گرفته تا روش های محاسبه سرمایه لازم برای بازنشستگی و البته راه های افزایش این سرمایه ضروری. اگر هنوز فکری به حال زمان بازنشستگی خود نکرده اید بهتر است کمی بیشتر با ریزه کاری های آن آشنا شوید تا بتوانید این دوران شیرین را بدون دردسر و استرس طی کنید.

 

 

به صورت میانگین سن بازنشستگی در دنیا حدود 64.2 برای مردان و 64 برای زنان تخمین زده شده است. البته این در ایران خیلی مصداقی ندارد. چرا که سن بازنشستگی ایرانی ها به خاطر قوانین قبلی تقریبا حدود 55 سال است. ولی با توجه به قوانین جدید، این سن به محدوده 60 سال رسیده و با توجه به آن نمی توانید زیر این سن بازنشسته شوید. بنابراین باید در سن 50 سالگی فکر بازنشستگی را از سر بیرون کرده و به دنبال پس اندازی برای 60 سالگی و بعد از آن باشید. معمولا حدود نصف جمعیت سالمند قبل از بازنشستگی کامل کار را به خاطر بیماری و مشکلات کنار می گذارند. همچنین حدود یک سوم هم به حدی از تمکن مالی می رسند که دیگر برایشان بازنشستگی کامل خیلی مهم نبوده و می توانند به راحتی روی پای خود بایستند. با این حال باید حساب و کتاب کار را رعایت کرد. ولی چگونه؟

دارایی کافی برای بازنشستگی دارید؟

به صورت معمول و براساس استانداردهای جهانی، می گویند شما باید در 50 سالگی معادل 5.2 برابر درآمد سالیانه تان پس انداز داشته باشید. یعنی فرض کنیم شما اکنون در 50 سالگی ماهی دو میلیون تومان درآمد  دارید. یعنی سالانه حدود 24 میلیون پول در می آورید. اگر می خواهید در زمان بازنشستگی فشار زیادی به شما وارد نشود، باید حدود پنج برابر این مبلغ یعنی حدود 120 میلیون تومان پس انداز و یا سرمایه داشته باشید. معمولا در این روش این مسئله را در نظر می گیرند که شما حدود 80 درصد سرمایه خود را به صورت نقد در اختیار نداشته و به صورت خانه و یا سرمایه غیرنقدی دیگری از آن بهره می برید.

 
با چه فرمولی پس انداز را بیشتر کنید

فرض می کنیم شما قبل از سن 50 سالگی هستید و هنوز به سن سالمندی و یا بازنشستگی نزدیک نشده اید. طبق نظر کارشناسان مالی اگر با توجه به همان عدد 5.2 که گفتیم، پس انداز کافی ندارید بهتر است در هر سال حدود 18 تا 20 درصد درآمد خود را پس انداز کنید. برای افرادی که وارد 50 سالگی شده اند این عدد پیشنهادی حدود شش درصد است. مسلما این عددها موجب می شوند شما کمتر خرج کرده و یا زندگی سخت تری داشته باشید. ولی با توجه به اهمیت دوران بازنشستگی و سختی آن معمولا کارشناسان پیشنهاد می کنند از طریق جمع و جور کردن زندگی به این اعداد دست پیدا کنید تا بعدا دچار دردسرهای بزرگتری نوشید. مثلا پیشنهاد می دهند با توجه به رفته بچه ها از خانه، خانه خود را فروخته و جای کوچک تری بگیرید یا این که عادات خرید و غذایی خود را عوض کنید تا پول بیشتری در جیب شما بماند.

 
چگونه برای این کار انگیزه پیدا کنیم

مطمئنا به هر کسی بگویید از همین حالا 20 درصد درآمد خود را برای آینده کنار بگذار، به راحتی آن را قبول نمی کند و سعی می کند بیشتر به فکر اوضاع حال حاضر خود باشد تا بازنشستگی. به همین خاطر معمولا کسانی که مشاوره مالی می دهند، برای افراد یک حساب و کتاب ساده می کنند و تصویری از آینده پیش روی آنها می گذارند که شاید تا به حال متوجه آن نشده بودند. معمولا کارشناسان مالی سن امید به زندگی را گوشزد می کنند. مثلا فرض کنید شما در سن 60 سالگی بازنشسته می شود.

 

با توجه به سن امید به زندگی حدود 80 تا 83 سال در ایران، شما حدود 20 سال دیگر زنده هستید. به علاوه اگر زوج هستید به احتمال 47 درصد یکی از شما تا 90 سالگی هم عمر خواهدکرد. این یعنی تقریبا 30 سال دیگر پیش روی شماست و باید برای آن اندوخته ای داشته باشید. این نکته را هم در نظر بگیرید که هر چند بعضی مخارج شما در این سنین کمتر می شود ولی بحث های درمانی و غیره به تنهایی این کاهش هزینه ها را جبران کرده و خرج سنگین تری روی دست شما می گذارند.

 

روند خرج کردن سالمندان در سن 60 تا 90 سالگی یک شکل بامزه دارد. کارشناسان مالی به آن می گویند «خنده خرج کرد بازنشسته ها». چرا که نمودار آن شکل یک خنده است. در ابتدای بازنشستگی با توجه به تفریحات و سفرهای بسیار خرج زیاد است. بعد از آن بازنشسته ها متوجه می شوند که چگونه پولشان در حال هدررفتن است و به همین خاطر خرج تا حدی کمتر می شود و دوباره در انتهای بازنشستگی به خاطر بیماری ها و غیره، خرج شما بالا می رود.

 

این خرج‌کردها به گونه ای هستند که بیشتر افراد در این سن اصلا متوجه گردش مالی خود نشده و به نوعی بی حساب و کتاب تر خرج می کنند. با توجه به این شرایط معمولا دو راه پیش روی شما قرار می گیرد. یا این که به وسیله نرم افزار، سایت و یا هر چیز دیگر خرج‌کرد خود را کنترل کنید و یا این که قبل از رسیدن به سن 60 سالگی سعی کنید حدود 70 درصد میزان پس انداز بازنشستگی (همان 5.2 برابر خود را به عنوان یک پشتیبان مالی داشته باشید.

 
60 تا 70 سال، استراحت در بازنشستگی

وقتی به بازنشستگی خود نزدیک می شوید، دیگر وقتی برای پس انداز و غیره نخواهید داشت. به همین خاطر بهتر است از این چند مسئله اساسی که در ادامه می گوییم مطمئن شوید.

 
هزینه های پنهان بازنشستگی زودتر از موعد را در نظر داشته باشید

بدیهی است که اگر زودتر از موعد بازنشسته شوید، پس اندازهایتان باید دوام بیشتری داشته باشند و بتوانند سال های بیشتری کفاف هزینه های شما را بدهند. علاوه بر این، اگر زودتر از رسیدن به سن کامل بازنشستگی، بازنشسته شوید، حقوق و مزایای بازنشستگی و بیمه شما کاهش می یابد. حتی در برخی موارد شاید نتوانید ادعای دریافت مزایای بازنشستگی داشته باشید و ناچار می شوید تمام پس اندازها خود را برای امرار معاش خود هزینه کنید؛ بنابراین تا پیش از آن که تصمیم خود را برای بازنشستگی زودتر از موعد عملی کنی، این هزینه ها را حتما لحاظ کنید.

 

 

شاید برای بازنشستگی به اندازه کافی پول و پس انداز داشته باشید تا بتوانید به شیوه دلخواهتان زندگی کنید اما در پاسخ به این سوال مشهور که «برای بازنشستگی چقدر پس انداز کافیست؟» جواب های مختلفی وجود دارد. یکی از روش های رایج این است که به اندازه ای پس انداز کنید تا بتوانید از تمامی منابع درآمدی بازنشستگی خود، به میزان 80 درصد از درآمد قبل از بازنشستگی تان را کسب کنید؛ بنابراین اگر تا موعد بازنشستگی خود صبر کنید، می توانید مطمئن باشید که بخش بیشتر این درآمد از حقوق و مزایای بازنشستگی تامین می شود اما اگر پیش از موعد بازنشسته شوید، بیشتر منابع درآمدی شما به پس  اندازهایتان محدود خواهدشد.

وضعیت مالی را تحت تست استرس قرار دهید

در بسیاری از کشورها از جمله کشور خودمان معمولا وضعیت اقتصادی حالت ثابتی نداشته و سال به سال در حال تغییر است. به همین خاطر بهتر است خود را برای شرایط سخت نیز آماده کنید. مثلا در نظر بگیرید که درآمدتان در این سال ها کمتر خواهدشد و یا باید به خاطر یک بیماری و یا مشکلی پول زیادی خرج کنید. لازم نیست خیلی هم ماجرا را برای خود سخت کنید. در همین حد که طی پنج سال با این پس اندازتان دوام بیاورید کافی است. ولی اگر می بینید در این وضعیت نمی توانید به زندگی ادامه دهید، بهتر است با کار کردن پس انداز خود را افزایش داده و برای مواقع بحران آماده باشید.

بازنشستگی را عقب بیندازید

اگر به آن میزان پس اندازی که باید نرسیده اید ولی هنوز کار کرده و می توانید درآمد کسب کنید، بهتر است دیرتر خود را بازنشسته کنید. در صورت ادامه فعالیت در شغلتان، نه تنها درآمد بیشتری کسب می کنید و کمتر به پس انداز خود ناخنک می زنید، بلکه باعث می شوید مزایای بازنشستگی شما نیز افزایش یابد. همچنین، هر چقدر بتوانید تعداد سال های سابقه شغلی خود را فزایش دهید، احتمال این که حقوق شما طبق افزایش تورم، رشد کند و در نتیجه با حقوق بالاتری بازنشسته شوی، افزایش پیدا می کند. بنابراین، اگر تا پیش از بازنشستگی مثلا ماهانه دو میلیون تومان حقوق داشته باشید، باید در هنگام بازنشستگی حداقل یک میلیون و 600 هزار تومان حقوق بازنشستگی داشته باشید تا بتوانید هزینه های روزمره خود را تامین کنید؛ به همین دلیل اگر خیلی زودتر از موعد بازنشسته شوید، این درآمد کاهش می یابد؛ پس تنها کاری که باید بکنید این است که چند سال بیشتر سر کار خود باقی بمانید.

برای خرج‌ کردن فوق برنامه خود یک حد مشخص کنید

سفررفتن و تفریح کردن و غیره، بخشی از مزیت های بازنشستگی است و نمی توان بی خیالش شد. ولی برای خرج کردن در این زمینه، بهتر است از یک قانون جهانی و استاندارد به اسم قانون چهار درصد استفاده کنید. در این قانون شما تنها می توانید در سال اول بازنشستگی حدود چهار درصد پس انداز خود را خرج کارهای تفریحی و غیره بکنید. در سال های بعد می توانید این میزان را به نسبت یک درصد افزایش دهید. این فرمول برای این در نظر گرفته شده است که شما بتوانید برای 30 سال پس انداز داشته باشید و راحت تر زندگی کنید.