قشم یکی از جزایر زیبای خلیج فارس است که در دهه های اخیر به عنوان یکی از مکان های توریستی ایران مورد استقبال گردشگران قرار گرفته است. اگر به جزیره ی بزرگ قشم سفر کردید، خوب است که علاوه بر گشت و گذار در جزیره و تماشای جاذبه های دیدنی آن سری به رستوران های سنتی و غذاخوری های محلی قشم نیز بزنید و طعم غذاهای قشم را بچشید. عنکاس، برنج دیشو، نان توموشی و ... از جمله غذاهای خوشمزه ی قشم هستند که خوردن آن ها می تواند خاطره ی سفر به این جزیره را تا مدت ها در ذهنتان تازه نگه دارد. با ما همراه باشید تا با تعدادی از این غذاهای محلی قشم و بعضی از غذاهای سنتی قشم و دستور پخت آن ها آشنا شوید.
ماهی برشته
از مجموعه غذاهای محلی قشم ماهی برشته یا کباب ذغالی، همان طور که از نامش پیداست، غذایی است که با ماهی تهیه می شود. برای درست کردن این غذا از مجموعه غذاهای قشم از ماهی های بزرگی مانند سنگسر، سرخو و ... استفاده می کنند. ابتدا شکم ماهی را خالی کرده و درون آن را با ترکیبی از گشنیز، شوید، پیاز خردشده، فلفل سبز و ادویه پر می کنند. سپس ماهی را بر روی ورقه های فلزی که بر روی آتش قرار داده اند، کباب می کنند. معمولا این کار بر روی ذغال انجام می شود، اما می توان بر روی شعله ی گاز نیز ماهی را کباب کرد. پس از کباب کردن، ماهی را در یک ظرف دربسته قرار داده و چند قطره آب بر روی آن می ریزند. با انجام این کار، بخار ماهی داغ باعث چسبیدن روغن به زیر پوست ماهی شده و هنگام مصرف پوست ماهی به راحتی از گوشت آن جدا خواهد شد. این غذا از مجمموعه غذاهای سنتی قشم به دلیل طبع سرد ماهی معمولا به همراه خرما یا رطب خورده می شود.
کلمبا
از غذاهای قشم کلمبا (Kolomba) یا حلیم ماهی نیز نام غذای دیگریست که در تهیه ی آن از گوشت ماهی می شود. برای تهیه ی این غذا از مجموعه غذاهای سنتی قشم ابتدا گندم پرک شده را به همراه آب می جوشانند تا قوام بیاید و نرم شود. ماهی را با مقداری نمک، فلفل و زردچوبه می جوشانند تا بتوانند استخوان های ماهی را جدا کنند. سپس گوشت ماهی را با گشنیز و شوید خرد شده مخلوط کرده و در جونون تفت می دهند. سپس مواد را به گندم نرم شده اضافه می کنند. جونون در زبان محلی به روغن حیوانی گفته می شود و معنی آن روغن خوب است.
زیبون
برای تهیه ی این وعده از غذاهای قشم، ابتدا سیب زمینی ها را به صورت خلالی درشت شکل داده و با نمک و زردچوبه در روغن سرخ می کنند. در مرحله ی بعد ماهی را با مقداری نمک، فلفل و زردچوبه در روغن سرخ می کنند. سپس پیاز خرد شده را با گوجه فرنگی رنده شده تفت می دهند.مقدار کمی روغن در یک قابلمه ریخته و ته قابلمه را با نان محلی توموشی می پوشانند. مواد سرخ شده را در قابلمه می ریزند. سپس برنج از قبل پخته شده را بر روی مواد می ریزند و بر روی اجاق قرار می دهند تا دم بکشد.
موفلک
موفلک از مجموعه غذاهای محلی قشم یکی از غذاهای محلی قشم است که علاقه مندان زیادی در این منطقه دارد. برای تهیه ی این غذا ابتدا گندم یا جوی پرک شده را در دیگی ریخته و آن را بر روی اجاق قرار می دهند تا برشته و قهوه ای رنگ شود. سپس آن را مانند برنج در آب خیس می دهند. در ظرفی دیگر ماهی را با مقداری نمک، فلفل و زردچوبه می جوشانند تا بتوانند استخوان های ماهی را جدا کنند. گوشت ماهی را در پیاز سرخ کرده و دوباره به آبی که ماهی را در آن جوشانده بودند، اضافه می کنند و می گذارند تا به جوش آید. سپس گندم های خیس شده را به آن اضافه می کنند و می گذارند تا آب آن کاملا بخار شود و دم بکشد. این غذا از مجموعه دیگر غذاهای قشم در برخی رستوران ها نیز سرو می گردد.
هواری
هواری از غذاهای سنتی قشم غذای خوشمزه ایست که با ماهی و برنج تهیه می شود. برای درست کردن این غذا ابتدا پیاز را کمی تفت داده و گشنیز، شوید، شنبلیله و سیر را به آن اضافه می کنند تا سرخ شوند. سپس ماهی را نیز به مواد اضافه کرده و فلفل، ادویه و زردچوبه را نیز به آن می افزایند. بعد از سرخ شدن ماهی، مقداری آب به مواد اضافه می شود. بعد از جوش آمدن آب، برنج خیس خورده را به ظرف اضافه کرده و شعله را کم می کنند تا آرام آرام دم بکشد.
هواری چکو میگ
هواری چکو میگ یا پلوی بچه میگو با لارو خشک شده بچه میگو تهیه می شود. این نوع میگوها در فصل تخم ریزی در جنگل حرا صید شده و در آب دریا جوشانده و خشک می شوند.برای این وعده از غذاهای قشم ابتدا برنج را خیس کرده و عدس را نیز آب پز می کنند. میگوی خشک شده را خیسانده و پوست آن را جدا می کنند. سپس به همراه پیاز خردشده، سرخ کرده و مقداری زردچوبه و آب به آن اضافه می کنند. عدس آب پز شده را به همراه 2 استکان آب داغ به غذا اضافه کرده و پس از جوش آمدن، برنج را نیز به آن اضافه می کنند. سپس می گذارند تا آب آن بخار شده و برنج دم بکشد.
عنکاس
عنکاس یا ماهی مرکب را پس از تمیز کردن به صورت تکه های مربعی شکل در می آورند. تکه های ماهی را به همراه آب و خرما در ظرفی ریخته و به مدت 20 تا 30 دقیقه می پزند. در ظرفی دیگر پیاز را خرد کرده و تفت می دهند. سپس ماهی را به آن اضافه کرده و یک مقداری نمک، فلفل، زردچوبه و رب گوجه نیز به آن اضافه می کنند و اجازه می دهند تا با حرارت کم پخته شود و جا بیفتد. در صورت تمایل می توان از قارچ، سیب زمینی سرخ شده و فلفل سبز نیز در این غذا از نمونه غذاهای محلی قشم استفاده کرد.
عنکاس خشک شده
عنکاس از مجموعه غذاهای محلی قشم یا ماهی مرکب را پس از تمیز کردن به صورت ورقه های نازک و بلندی برش داده و سپس آن ها را در آفتاب آویزان می کنند تا خشک شوند. پس از خشک شدن ( حدود 10 روز زمان لازم است) تکه های ماهی را بر روی ذغال یا بر روی شعله ی گاز کباب می کنند. ماهی های کباب شده را می کوبند تا گوشت آن از هم باز شود. سپس روی آن لیمو ریخته و به همراه خرما میل می کنند.
برنج دیشو
این غذا از غذاهای سنتی قشم از برنج و شیره ی خرما تهیه می شود. برای تهیه ابتدا مقداری شیره ی خرما را با آب رقیق کرده و بر روی اجاق قرار می دهند تا به جوش آید. سپس برنج از قبل خیس داده شده را در شیره ی خرمای در حال جوش ریخته و می گذارند تا آب آن کاملا بخار شود و دم بکشد. این پلو را به همراه ماهی تلال سرخ شده یا برشته شده سرو می کنند.
پودینی کوسه
پودینی کوسه یکی از غذاهای محلی این منطقه است که با کوسه ماهی یا سفره ماهی تهیه می شود. برای درست کردن این غذا گوشت کوسه را پخته و به صورت ریش ریش شده در می آورند. در ظرفی دیگر پیاز را تفت داده و گشنیز و شوید را به آن اضافه می کنند و به همراه مقداری رب گوجه فرنگی و لیمو عمانی می پزند. سپس گوشت ریش ریش شده را به آن اضافه کرده و با نمک و ادویه خوب با هم مخلوط می کنند.
نان محلی توموشی
از نمونه غذاهای قشم آرد و آب را باهم ترکیب کرده و با دست ورز می دهند تا به صورت خمیری شکل در آید. سپس ته ماهیتابه را مقداری چرب کرده و خمیر را به صورت دایره ای با قطر کم در آن پهن می کنند. با یک قاشق مقداری مهیاوه یا سوراغ روی خمیر می ریزند و اجازه می دهند تا خمیر بپزد. سپس آن را از ماهیتابه خارج کرده و به آن روغن زده و سرو می کنند. گاهی اوقات نیز قبل از اضافه کردن مهیاوه، تخم مرغ زده شده را به خمیر اضافه و مهیاوه را روی آن می ریزند.
