علائم و درمان عفونت معده و روده (اسهال و استفراغ)
دکتر علی‌اصغر متقی، متخصص کودکان و نوزادان، درباره عفونت‌های معده و روده در کودکان می‌گوید:
« عفونت‌های معده و روده و یا در واقع بیماری گاستروآنتریت در اثر التهاب‌های معده و روده به وجود می‌آید. شایع‌ترین علت بروز این التهاب عفونت‌های ویروسی است. ویروس‌های مختلفی باعث به وجود آمدن این بیماری می‌شوند اما آنتروویروس‌ها از شایع‌ترین عوامل بروز این عفونت‌ها هستند.»
علائم میکروب روده در کودکان
این بیماری معمولا در پاییز و زمستان و اوایل بهار شیوع دارد و کودکان مبتلا به این بیماری علائم به درد شکم، اسهال، استفراغ و گاهی اوقات تب دچار می‌شوند. بسته به شرایط بیماری، اگر اسهال و استفراغ به مدت طولانی ادامه پیدا کند، باعث می‌شود بدن کودک آب زیادی را از دست بدهد و دچار کم‌آبی شود.
این متخصص کودکان و نوزادان، درباره عوامل بروز این عفونت توضیح می‌دهد:
«آلودگی‌های غذایی هم ممکن است باعث این عفونت بشوند و اگر بچه اشیاء و چیز‌های آلوده را در دهانش بگذارد ممکن است ویروس از طریق آن به بدنش وارد شود. چون ویروس عفونت‌های معده و روده از طریق دهان وارد بدن فرد می‌شوند. معمولا والدین متوجه بیماری نوزادشان می‌شوند مگر اینکه او درد‌های خفیفی داشته باشد که ناشی از انگل‌ها باشند. این بیماری در صورتی که درمان نشود، باعث شل شدن شکم بچه و اختلال در وزن‌گیری او می‌شود.»
علت عفونت روده چیست؟
نوشیدن آب آشامیدنی ناسالم، عدم رعایت بداشت فردی و خوردن مواد غذایی آلوده باعث بروز این عارضه می‌شود که علائم ذکر شده در بالا معمولا بعد از 72 ساعت خود را نشان می‌دهند. این بیماری در افردای که بیماری زمینه‌ای دارند (همانند کودکان شیر خوار و افراد مسن) خطرناک است و باید سریعا درمان شود.
در ادامه به دیگر علل بروز این بیماری اشاره خواهد شد:
نورو ویروس
نورو ویروس شایع‌ترین علت اسهال و استفراغ بزرگسالان محسوب می‌شود که چون بیشتر در طول فصل زمستان منتشر می‌شود، گاهی اوقات “میکروب استفراغ زمستانی” نیز نامیده می‌شود. با این حال در هر زمان از سال احتمال بروز عفونت روده وجود دارد. این ویروس در مدفوع بیمارِ دچار عفونت در روده وجود دارد، بنابراین چنانچه بیمار پس از اجابت مزاج دستان خود را به خوبی نشوید، ویروس به تمام سطوح، اشیاء و مواد غذایی لمس شده توسط وی منتقل می‌شود و برای چند روز در چنین محیط‌هایی زنده باقی می‌ماند که این باعث انتقال به افراد دیگر می‌شود.
-
طبخ نکردن غذا در دمای مناسب یا به مدت کافی
-
نگهداری نکردن مواد غذایی در دمای مناسب و گرم بودن محیط
-
مصرف مواد غذایی تاریخ گذشته
-
مصرف غذاهای حاوی کمپیلوباکتر، سالمونلا و اشرشیا کلی؛ غذاهایی نظیر گوشت خام یا نیم پز، شیر غیرپاستوریزه و همچنین آب تصفیه نشده دارای این باکتری‌ها هستند.
عفونت‌های معده و روده در نوزادان بسیار کم مشاهده می‌شود مگر اینکه ویروس از طریق شیشه شیر یا پستانک وارد دهان‌شان شود و یا عفونت‌های ویروسی از طریق بیماری اطرافیان و یا هر راه دیگری وارد بدن بچه شود. به همین دلیل دکتر متقی می‌گوید:« این ویروس در سنین نوپایی شایع است چون در این سن بچه‌ها معمولا هر چیزی دم دستشان باشد در دهان می‌گذارند بنابراین ویروس‌ها از همین طریق به بدن‌شان وارد می‌شوند. بسته به نوعی ویروس‌هایی که بدن را آلوده می‌کنند،ممکن است این بیماری 5 تا 6 روز طول بکشد.»
دکتر متقی درباره‌ی پیشگیری و درمان عفونت‌های معده و روده می‌گوید:
«خوشبختانه واکسن این بیماری در دسترس است و با رعایت بهداشت دست و دهان می‌توان از بروز آن پیشگیری کرد. عفونت‌های معده و روده معمولا خود‌به خود درمان می‌شود و نیازی به درمان دارویی ندارد. اما مادران باید برای جبران کمبود آب بدن بچه به او مایعات زیاد و یا سرم خوراکی بدهند.
انواع مواد غذایی و لبنیات پروبیوتیک هم می‌توانند در درمان عفونت‌های معده و روده مفید باشند چون محدوده میکروبی بدن را تنظیم می‌کنند یعنی میکروب‌های مضر را از بین می‌برند و میکروب‌های مفید را نگه می‌دارند.»برای درمان ابن بیماری نیازی به پرهیز غذایی نیست و کودکان می‌توانند غذاهای خود را به روال گذشته بخورند. اما بهتر است که بچه‌ها در این دوره آب و مایعات بیشتر مصرف کنند و غذاهایی بخورند که حاوی پروتئین باشد.
درمان میکروب معده و روده
داروهای ضد اسهال
داروهای ضد اسهال گاهی اوقات برای کاهش اسهال مصرف می‌شوند. لوپرامید داروی ضد اسهالی است که معمولاً برای درمان عفونت معده و روده استفاده می‌شود. این دارو حرکت مواد موجود در روده را آهسته می‌کند و همچنین جذب آب از دستگاه گوارش را افزایش می‌دهد. یبوست و گیجی دو اثر جانبی رایج لوپرامید و دل پیچه، خواب آلودگی، حساسیت پوستی و نفخ از عوارض نادر آن محسوب می‌شوند. لوپرامید برای بیماران مبتلا به کولیت اولسروز یا دیسانتری (وجود خون یا مخاط در اسهال و تب) و بانوان باردار مناسب نیست؛ اما مصرف آن در دوران شیردهی مجاز است. کودکان زیر 12 سال نباید داروی ضد اسهال مصرف کنند، مگر آن که پزشک معالج، آن را تجویز کرده باشد.
داروی ضد استفراغ
داروهای ضد استفراغ، مانند متوکلوپرامید، گاهی اوقات در جلوگیری از استفراغ یا کاهش آن مفید هستند. متوکلوپرامید، به صورت قرص یا آمپول، عضله‌های مورد استفاده در زمان استفراغ را شل می‌کند و در این بین جذب مایعات و مواد غذایی توسط دستگاه گوارش را نیز تسریع می‌کند.
آنتی بیوتیک
آنتی بیوتیک‌ها معمولاً برای درمان عفونت معده و روده تجویز نمی‌شوند، چون بسیاری از موارد این بیماری ناشی از ویروس است نه باکتری. حتی هنگامی که باکتری عامل بروز بیماری است، آنتی بیوتیک غالباً بیش از زمانی که بیمار صرفاً منتظر برطرف شدن علائم می‌ماند، مؤثر نیست. با این حال آنتی‌بیوتیک در صورت اسهال و استفراغ شدید و تعیین وجود باکتریی خاص در نمونه مدفوع تجویز می‌شود. طعم فلز در دهان، حالت تهوع و استفراغ از اثرهای جانبی مصرف آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت روده و معده محسوب می‌شود.
