فشار خون بالا (htn) وراه های کنترل آن

فشار خون بالا و راههای کنترل آن

فشار خون بالا بیماری‌ای است که امروزه به دلیل سبک زندگی کم‌تحرک و رژیم‌های غذایی نامناسب به شدت در جوامع مختلف رواج پیدا کرده است. همه‌ی ما معمولا در خانواده‌هایمان با این بیماری از نزدیک برخورد داشته‌ایم و می‌دانیم با اینکه بیماری خاموشی به نظر می‌رسد اما بسیار خطرناک است و اگر درست کنترل نشود می‌تواند عوارض جدی در بر داشته باشد. فشار خون بالا یا پُرفشاری خون، یک بیماری مزمن است که معمولا با چند علامت و گاهی هم بدون هیچ نشانه‌ای بروز می‌کند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که فشار خون به صورت ناگهانی بالا می‌رود و وضعیتی به وجود می‌آورد که بیمار باید تحت مراقبت‌های فوری پزشکی قرار بگیرد

چه موقع فشار خون بالا میرود؟

فشار خون بالا زمانی رخ می دهد که خون مجبور باشد با فشاری بیشتر از داخل سرخرگ ها حرکت کند.

دو دسته‌بندی اصلی در فشار خون بالا وجود دارند:

پُرفشاری خون اولیه:پُرفشاری خون اولیه، فشار خون بالایی است که از بیماری دیگری نشأت نگرفته و به مرور زمان به وجود می‌آید. دلیل عمده در این نوع فشار خون عوامل ارثی هستند.

پُرفشاری خون ثانویه:پُرفشاری خون ثانویه معمولا به دلیل وجود یک بیماری دیگر اتفاق می‌افتد.

علائم اورژانسی فشار خون بالا:

• خونریزی بینی
• تنگی نفس
• اضطراب شدید
• سردرد شدید

نکته:معمولا علائم زمانی دیده می‌شوند که فشار خون به صورت ناگهانی و به شدت افزایش پیدا می‌کند. به این موقعیت «بحران پُرفشاری خون» گفته می‌شود.

فشار خون طبیعی چقدر است؟

فشار خون به کمک دو عدد اندازه گیری و بیان می شود. به عنوان مثال گفته می شود که “فشار خون 120 روی 80″ یا “فشار خون 12 روی 8″

عدد اول فشار خون سیستولیک است که نشان دهنده ی حداکثر فشار خونی است که بر اثر ضربان قلب در شریان ها به وجود می آید.

عدد دوم فشار خون دیاستولیک است که نشان دهنده ی حداقل فشار خون موجود در شریان هاست و زمانی را نشان می دهد که قلب در حال استراحت و پر شدن مجدد است.

چه فشار خونی را فشار خون بالا می نامند؟

افرادی که به طور مداوم فشار خون سیستولیک آنها بالای 140 میلی متر جیوه و یا فشار خون دیاستولیک آنها بالای 85 میلی متر جیوه باشد نیاز دارند که برای کاهش فشار خون خود تحت درمان قرار گیرند.

عوامل افزایش دهنده فشار خون بالا چه چیزهایی هستند؟

1. چاقی
2. دخانیات
3. دیابت نوع 1 یا 2
4. بیماری های کلیوی
5. مصرف بیش از حد الکل
6. مصرف بیش از حد نمک
7. ورزش نکردن
8. برخی از دارو ها مانند استروئید ها

کنترل فشار خون با دارو:

نکته:این داروها صرفا جهت راهنمایی شما عزبزران میباشد و دستور و نام دارو را باید مستقیما از پزشک خود دریافت نمایید

1. داروهای مُدر، سدیم اضافی را از بدن خارج می‌کنند. این داروها معمولا به همراه قرص‌های دیگر استفاده می‌شوند.
2. مسدود کننده‌‌های گیرنده‌ی آدرنریک بتا، ضربان قلب را کُند می‌کنند که باعث کاهش جریان خون در شریان‌ها می‌شود.
3. باز دارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، از تنگ شدن شریان‌ها جلوگیری می‌کنند.
4. مسدود‌کننده‌های آلفا، اجازه نمی‌دهند عصب‌ها، شریان‌ها را تنگ کنند و در نتیجه، خون می‌تواند آزادانه جریان داشته باشد.
5. مسدود کننده‌های آلفا به علاوه‌ی بتا، کارکرد مشابهی دارند به علاوه‌ی اینکه ضربان قلب را نیز کُند می‌کنند.
6. بازدارنده‌های مرکزی آدرنالین، باعث کاهش فرستادن سیگنال‌های عصبی توسط مغز می‌شود. (این کار از تنگ‌تر شدن شریان رگ‌ها جلوگیری می‌کند.)

اگر بعد از درمان‌ دارویی هنوز هم فشار خون‌تان تغییری نکرد، حتما به پزشک مراجعه کنید. پایین نیامدن فشار خون نشان دهنده‌ی دلیل دیگری برای افزایش فشار خون شما است.در این حالت، شاید نیاز باشد که داروی دیگری برای شما تجویز شود که عوارض کمتری برای‌تان داشته باشد.

کنترل فشار خون با رژیم غذایی:

رژیم غذایی «روشی برای توقف فشار خون» که به اختصار DASH نامیده می‌شود، یک برنامه‌ی غذایی‌ برای پایین نگه داشتن فشار خون است که پزشکان تجویز کرده‌اند. تمرکز این رژیم غذایی بر غذاهایی مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات سبوس‌داری است که دارای میزان سدیم و کلسترول پایینی هستند.از قبیل:

• سیب
• موز:(یک موز با اندازه متوسط حاوی 450 میلی گرم پتاسیم است و بر همین اساس، یکی از قدرتمندترین داروهای طبیعی برای کنترل فشار خون محسوب می شود.)
• پرتقال
• کلم بروکلی
• هویج
• ماهی‌های سرشار از اُمگا3
• حبوبات
• سیر
• دانه هندوانه:(دانه های هندوانه حاوی کورکوربیتین (curcurbitin) هستند. این ماده از عملکرد کلیه پشتیبانی می کند و به گشاد شدن عروق خونی کمک می کند. از این رو، آنها گزینه ای فوق العاده برای مقابله با فشار خون بالا هستند. )

از این خوراکیها دوری کنید

غذاها و نوشیدنی‌هایی که قند بالا دارند

گوشت قرمز

روغن نارگیل

از مصرف نوشیدنی‌های الکلی جدا خودداری شود.

چه موقع فشار خون بالا نگران کننده میشود و باید به پزشک مراجعه کرد؟

با بروز علائم زیر فورا به پزشک مراجعه کنید

تار شدن دید

نفس‌تنگی

گیج بودن

حالت تهوع

خستگی مفرط

اگر بعد از درمان‌ دارویی هنوز هم فشار خون‌تان تغییری نکرد، حتما به پزشک مراجعه کنید. پایین نیامدن فشار خون نشان دهنده‌ی دلیل دیگری برای افزایش فشار خون شما است.در این حالت، شاید نیاز باشد که داروی دیگری برای شما تجویز شود که عوارض کمتری برای‌تان داشته باشد.

و در آخر بدانید چه عواملی فشار خون را تحت تاثیر قرار میدهد

استرس مداوم

مصرف منظم گوشت قرمز و مواد غذایی حاوی کلسترول بالا

سیگار کشیدن

مصرف الکل

پیروی از سبک زندگی کم تحرک

در این رابطه بیشتر بخوانید:

علت و پیشگیری از فشار خون بالا در جوانی

رژیم غذایی مختص افرادی با فشار خون بالا

وقتی فشار خون بالا می‌زند

تهیه و گردآوری شده مجله دلگرم

مرضیه ملایری