رضی

مقاله حاضر به بررسی رفتار سیاسی فقیهان در دو دوره «از آغاز غیبت کبرا تا روی کار آمدن ایلخانان مغول » و «عصر ایلخانان مغول » می پردازد.

تاریخ را ورق می زنیم و به هزار سال قبل باز می گردیم، قرن چهارم هجری، عراق و حجاز و منطقه عربی خاورمیانه و اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آنرا از نظر می گذرانیم، این قرن خصوصیاتی دارد که موضوع مقاله ما را تشکیل می دهد:

بحثی مختصر در استناد نهج البلاغة به امیر المؤمنین علیه السلام و نظری به منابع خطبه شقشقیة

در این نوشتار برآنیم تا شعار «الرضا من آل محمد» را بررسی کنیم؛ شعاری که عباسیان با تکیه بر آن توانستند بسیاری از بنی هاشم و شیعیان آنان به ویژه ایرانیان را با خود همراه کرده و مدت ها چهره واقعی خود را در پشت آن پنهان سازند.

ویرایش و تنظیم (Issa J. Boullata)عیسی ج. بولاتا، انتشارات کورزون

در دوره ی ستر، امامان اسماعیلیه کاملا در خفا می زیستند و خود را به شکل تجار در آورده در شهر «سلمیه » به تجارت می پرداختند تا نسبت به عمال خلیفه جلب توجه ننمایند و هیچ یک از اسماعیلیان از نام و محل امامان خود آگاه نبودند، در عین حال ایشان دعات خود را به اطراف بلاد اسلام می فرستادند و مردم را به ظهور نزدیک «مهدی قایم » از اولاد اسماعیل دعوت می کردند ...

در این میان نویسندگان زیادی از فرقه های مختلف سرگرم آن شدند که کلمات امام(ع) را گردآورند و کتاب خود و یا بخشی از آن را به سخنان آن حضرت مزین کنند که در بین آن ها مرحوم سید رضی(ره) گوی سبقت را در حسن انتخاب از همه ربود و باعث شد علاقه مندان استقبال بی نظیری از کتاب او کنند و صدها شرح و استدراک و حاشیه بر آن نوشته شود; مانند شرح ابن ابی الحدید معتزل ...

جمعی نیز، با پشتوانه ای از شناخت فضایل مولا و ابعاد زندگی و شخصیت آن حضرت، به آفریدن قطعات زیبا و متن های ادبی و نثری شیوا و هنری پرداخته اند، چه به صورت کتاب، یا مقاله. و این غیر از رویکرد شاعران و ادیبان به چکامه سرایی درباره پیشوای نخست است.

شریف رضی از فرزانگان علمای عصر خویش محسوب می شد. درس را، نزد بزرگترین و فاضل ترین علماء همچون شیخ مفید، ابن جنی، سیرافی و ابوحفص کنانی آموخت. وی ادیبی خوش ذوق، فقیهی متبحر، متکلمی حاذق، مفسر قرآن و احادیث پیامبر(ص) بود. او، اشعر شعرای زمان خود محسوب می شد.

نهج البلاغه مشهورتر از آن است که به معرفی آن بپردازیم، زیرا باگذشت بیش از هزار سال از عمر پربرکت آن همچنان در حوزه ها و محافل و مراکز اسلامی مورد مطالعه، تحقیق و تدریس است و افزون براینکه صدها شرح و ترجمه بر آن نگاشته اند، مفاهیم والای آن برتارک نظم و نثر شاعران و ادیبان می درخشد .