عرفان

سلسله بحثهایی که از این شماره باعنوان «حج در عرفان و ادبیات اسلامی» ارائه میشود، بررسی و جمعآوری مطالب هر یک از عارفان و ادیبان، در یک یا چند مقاله است، تا خواننده عزیز با مطالعه آن، به نظریه شخصیتهای عرفانی و ادبی، در خصوص حج آشنا گردد.

1 ـ تمامی اعمال عبادیِ شریعتِ مقدّس، جدا از صُوَر ظاهری، دارای اسرار و رازهای شگفت انگیزی است که مؤمنان به میزان سِعه وجودیشان از آن بهرمند می گردند.

هر چند «کمال بندگی» در پذیرش بی چون و چرای سخن معبود و گردن نهادن به خواست اوست، با این همه، کشف حکمت و مقصود باطنیِ عبادات، بر بینش بنده می افزاید و او را در پیمودن راه بندگی راسخ تر می سازد و بسیاری از شبهه ها و تردیدها را از دل و جانش می زداید

برآنچه به اختصار گفته شد می ­توان از آیات الهی نیز شواهد زیادی یافت. اینک به برخی از آنها اشاره می کنیم. خداوند متعال در چندجای قرآن از نزدیکی خود به انسان سخن به میان آورده است. اگر آن آیات را به دقت مورد بررسی قرار دهیم، خواهیم دید که آن آیات به خوبی آنچه را که پیش از این گفته شد، مورد تأیید قرار می­دهند.

محیی الدّین عربی (638 ـ 560) برجسته ترین چهره عرفان جهان اسلام به شمار می رود و همه معرفت پژوهان و فرهیختگان به بزرگی مقام او اذعان دارند.

اشاره: استعداد به کمال رسیدن در وجود انسان نهاده شده و برای رسیدن به این مقصود لازم است تا غرائز تعدیل و قوای ادراکی تعالی پیدا کند و در این مسیر عرفان قرآنی برای اموری از جمله «عبودیت» و «بندگی» اصالت قائل است. در اینجا نظر شما را به تبیین این موضوع جلب می کنیم:

حج، با شکوه ترین، معنوی ترین و اثر بخش ترین عبادات است و از منظر عرفانی می توان اسرار و حکمت های گهر باری برای آن در نظر گرفت

از دیدگاه عرفان، حج واجب زیارت عام یا اعم و حج عمره زیارت خاص یا اخص نامیده شده است

یکی از اسرار عرفانی حج، بتشکنی و رسیدن به توحید است. بتشکنی و نفی شرک، دو چهره دارد: چهره برونی و چهره درونی.

حج تنها مناسک نیست، بلکه سیر و سلوک باطنی و طی منازل روحانی است.