در هر دو مورد برای درمان توانبخشی چند اصل وجود دارد اولاً: تا حد ممکن سیگنالهای اضافی شنوائی، نوری در محیط درمان حذف گردد تا کودک بتواند به اعمالی که قرار است برای درمان توانبخشی او انجام شود، دقت و توجه بیشتری داشته باشد، ثانیا بستن چشم و گرفتن کار از یک چشم گاهی هم برای استرابیسم و هم برای نیستاگموس لازم است بهتر اگر دستور پزشک وجود ندارد، والدین بیش از 10-20 دقیقه یک چشم کودک را نبندند و در ثانی، قبل از شروع تمرین بوسیله والدین یک بار با چشم پزشک مشاوره انجام شود.
در موقع انجام تمرین بهتر است.اول محیط طوری آماده شود که نور در حداقل مقدار باشد، برای تهیه محیط تقریبا تاریک به تجربه دیدهایم که نورهای قدیمی و طبیعی برای کودک قابل توجهتر است مثل نور شمع و چراغهای نفتی (دلیل آن را فکر کردیم شاید استفاده از ژنها و مسیرهای قدیمی باشد، چون محل عملکرد اولیه بیشتر مناطق زیر قشر مغز میباشد که با عوامل قدیمی بیشتر سر و کار دارد)چون در این مرحله است که پایههای تعادل، دقت در انجام حرکات ریز سرعت در حرکات چشم بوجود میآید.
وقت گذاشتن در این مرحله جزء اساسیترین اقدامات است، در ضمن اگر شرایط عمل را بدانیم مثل ایجاد محیط تاریک، توجه به این مساله که هر کودکی در 6 ماهه اول زندگی بیشتر علاقه دارد به صورت انسان توجه کند و در صورت توجه، بیشتر به چشمها و حرکات چشم و دهان میتواند دقت داشه باشد.
به همین دلیل والدین با مشخص کردن چشمها و دهان خود به صورتهای گوناگون در شرایط نوری مناسب، میتوانند هم روی سرعت عمل حرکات چشم تاثیر مثبت بگذارند (اکثرا سرعت عمل چشمها در کودکان داون پایین است به دلیل اینکه شلی کلی عضلات بدن وجود دارد که منشأ جنین اعصاب حرکتی چشم با عضلات بدن یکی است و هم با راهنمایی مناسب چشمپزشک در مرحله اول و کاردرمان خود روی تصحیح شدن استرابیسم و نیستاگموس او تاثیر مثبت داشته باشد این درمان در صورتی انجام میشود که اصل توجه و تمرکز کودک روی صورت و یا شی مورد بازی کودک، مورد توجه قرار گیرد.
در همین مرحله اول هم حرکات درست چشم همراه با سرعت حرکات چشم، هم دخالت چشم در تعادل (در حین نگهداری سر و گردن، تشخیص و سایر حرکات رشدی کودک) و تصحیح محورهای بینائی مورد نظر است با کمک توجه و تمرکزی که قرار است با اشیاء و اشکال و صورت مورد توجه کودک در شرایط مناسب فراهم شود.
دومین سطح از هستههای چهار قلو شروع میشود که چهار قلوی فوقانی مربوط به چشم و چهارقلوی تحتانی مربوط به شنوایی است ولی چون این هستهها مجموعا مسوول اولیه هماهنگی توجه و تمرکز با انجام هماهنگ کردن حسهای مختلف هستند.
بنابراین، در این مرحله میتوانیم در حد قابل توجه کودک از تمام حسها، به خصوص، حس شنوایی (به صورت صدای دلنشین و نوازشگونه) بویایی، لامسه استفاده شود، تا آن توجه و تمرکزی که در مرحله اول ایجاد کردیم، در این مرحله طولانیتر کنیم، به خصوص برای اعمال دقیقتر حرکتی، تعادلی، تنظیم عملکرد انحرافات و حرکات اضافی چشمها، تنظیم محور بینایی (اکثرا در کودکان داون میتواند مشکل داشته باشد) و بالاخره از همه مهمتر طولانیتر کردن زمان توجه و تمرکز که این مرحله از نظر عملکردی در تالاموس ختم میشود.
مرحله سوم که مرحله کورتیکال است. مرحلهی است که حرکات دقیق چشم، نسبت به اشیاء- ارتباط سیستم چشمی با اشیاء و اجسام، تثبیت چشمها در موقع سرعت حرکات اشیاء، عمق و فرم اجسام، تشخیص و تفکیک رنگها، نشان دادن لذت و دقت در حرکات چشم و تثبیت عملکرد چشم انجام میشود. توانبخشی برای این مراحل، شناخت فرآیندهای دقیق نوروآناتومی و نور و فیزیولوژی را لازم دارد، در این مرحله است علاوه به تصحیح حرکات چشم با کمک انواع حرکات ورزش دقیق و رنگهای مختلف میتوانیم به توانمند کردن و سرعت حرکات چشم دخالت کنیم.
برای خواندن بخش اول- توانبخشی چشمها در سندرم داون- اینجا کلیک کنید.