درس‌هایی از تاریخ فشن

به بهانه شروع المپیک ریو، بنیتا تصمیم گرفته تا با مرور لباس‌های ورزشکاران المپیک، نگاهی هم به تاریخچه مد و فشن بیندازد، پس با ما همراه باشید.

به کلاس تاریخ فشن خوش آمدید، جایی که با هم یک شیرجه عمیق در تاریخ تحولات صنعت مد، افراد تاثیرگذار و مدهای داغ آن خواهیم زد. 

در اولین دوره مسابقات المپیک در سال 1896 ورزشکاران لباس‌های شخصی‌شان یا لباس باشگاه‌شان را می‌پوشیدند. اما در سال‌های اخیر مخصوصاً المپیک امسال ریو اینکه لباس ورزشکاران توسط برندهای مشهور طراحی شود به یک چیز معمولی تبدیل شده است. طراحانی مثل: استلا مککارتی (بریتانیا)، برند لاکوست (فرانسه)، H&M (سوئد)، آرمانی (ایتالیا)، دسکوارد (کانادا)، کریستین لوبوتن (کوبا) و رالف لائورن (آمریکا).

اگرچه تیم ملی آمریکا لباس‌هایی که توسط طیف متفاوتی از طراحان و برندها طراحی شده را پوشیده‌اند اما بی‌دلیل نیست که رالف لورن، لوی اشتراوس و روی هالستون توانسته‌اند به عنوان طراحان رسمی تیم ملی آمریکا جایگاه خود را تثبیت کنند. هر کدام از آنها توانسته است تا عناصر میهن‌پرستی را به خوبی وارد طراحی‌های خود بکند و یک ورزشکار آمریکایی ایده‌آل را نشان بدهند که قصد دارد در صحنه جهانی و لحظات حساسی که در تاریخ یک ملت وجود دارد، اثر مهمی از خود به جای بگذارد. 

ما اینجا نمی‌خواهیم از دیدگاه سیاسی به این موضوع نگاه کنیم. پس به خواندن ادامه بدهید تا متوجه شوید معنای پشت لباس‌های مختلف این تیم در هر برهه تاریخی چه بوده است.

هالستون 1976

James Drake/Getty Images

روی هالستون که به خاطر پیراهن‌های براق مختص دوره دیسکو او را می‌شناسیم، لباس‌های تیم آمریکا را برای المپیک زمستاتی و تابستانی 1976 طراحی کرد. در سال 1974 گزارش شده بود که او قرار است برای تیم ملی آمریکا این طراحی‌ها را بصورت مجانی انجام بدهد چرا که کمیته المپیک آمریکا درگیر رکود مالی بود. حتی کشور هم دچار این بحرانی مالی بود و جالب اینکه مردم تازه داشتند رسوایی واترگیت را فراموش می‌کردند و روحیه‌شان به خاطر جنگ ویتنام هنوز ضعیف بود. به هر حال در آن زمان اتفاقات فرهنگی زیادی در نیویورک در حال رخ دادن بود. مردم در سراسر دنیا متوجه رفت و آمد مردمی بودندکه با لباس‌های درخشان خود از استودیو افسانه‌ای 54 بیرون می‌آمدند و هیچ کس نمی‌توانست تجسم این سبک زندگی شیک باشد به جز خود هالستون. او اولین طراح مشهور آمریکایی بود که در سراسر دنیا نیز به شهرت رسیده بود.

فروشگاه مشهور (Montgomery Ward) مسئولیت تولید لباس‌ها را به عهده گرفت و همین‌طور امتیاز فروش لباس‌های المپیک البته بدون نشان رسمی کمیته المپیک را بدست آورد. در این بین درصد کوچکی از سود را نیز به طراح لباس می‌داد. رسانه‌ها گزارش کردند که هالستون از رنگ‌های روشن لباس‌ها استفاده نمی‌کرد و ظاهر میهن‌پرستانه لباس‌ها را فدای رنگ مشکی کت‌ها کرد تا لباس‌های المپیکی را بیشتر شبیه لباس تاجرها بکند. لباس‌های مراسم افتتاحیه المپیک زمستانی شامل یک کاپشن سیاه ملوانی با کلاه و شلوارهای گشاد و ساده بود در حالی که لباس قهرمانان المپیک یک کت ساده همراه با یقه اسکی در بالای آن بود. برای المپیک تابستانی، هالستون یک کت ساده زیپ‌دار همراه با شلوار آبی تیره و یک دستمال گردن برای اضافه کردن کمی ظرافت به ظاهر ورزشکاران استفاده کرد. به واقع رنگ قرمز جیغ و لباس‌های سفید و آبی که سنتاً نشان‌دهنده انرژی آمریکایی بود جای خود را به طراحی‌های تیره و ساده هالستون داده بود. هالستون کسی بود که به طراحی لباس‌ برای زنان مدل خو گرفته بود اما این‌بار یک وظیفه مهم به او محول شده بود که او میزان سختی‌اش را دست کم گرفته بود. او باید برای ورزشکاران از همه نوع سن و تیپ بدنی برای هر نوع ورزشی که آنها انجام می‌دادند، لباس تهیه می‌کرد.

و البته همه از نتیجه نهایی کار او رضایت نداشتند. یک نامه به ویراستار ورزشی روزنامه نیویورک تایمز فرستاده شده بود و این لباس‌ها را یک بی‌آبرویی برای تیم و بی‌حرمتی به ملت خوانده بود و آنها را یک مشت لباس متعلق به عهد باستان دانسته بود. هالستون از شهرت و البته منافع مالی که از این طراحی بدست آورده بود، خوشحال بود و طراحی‌های خود را برای خطوط هوایی (Braniff) در سال 1977 و دختران پیش‌آهنگ در سال 1978 ادامه داد.

Jerry Cooke/Getty Images

با ورود آمریکا به دهه 80 روح آزادی‌خواهی نیز کم کم محو شد. ملت به خاطر بی‌ثباتی اقتصادی لباس خوب نمی‌پوشیدند و اعتقاد خود به ساختار‌های کشور را از دست داده بودند که باعث شده بود یک گفتمان جدید سیاسی توسط رئیس جمهور رونالد ریگان شکل بگیرد. همین‌طور که آمریکایی‌ها مشتاق دیدن دوباره بزرگی کشورشان بودند، تولید‌کننده لباس‌های جین  لوی اشتراوس یکی از نام های مشهور در فرهنگ آمریکا پا به میدان گذاشت و وظیفه فراهم کردن لباس‌های تیم المپیک آمریکا را به عهده گرفت که با نمایان کردن شعار "بزرگ بودن فرهنگ غربی" سعی در برانگیختن غرور ملی داشت. البته این موضوع اتفاقی هم نبود چرا که تیم آمریکا همان لباسی را بر تن داشت که در آن سال رئیس جمهوری منتخب‌شان که دست برقضا یک هنرپیشه هالیوودی بود، پوشیده بود.

هر  ورزشکار آمریکایی که به المپیک 1980 فرستاده شده بود 30 تکه لباس با خود به همراه داشت که حدود 1200 دلار ارزش داشت. لباس‌هایی مثل: یک کلاه بزرگ سفید وسترن، کت گله‌داری آمریکایی، چکمه‌های کابویی، پیراهن ساده، ژاکت های پشمی، شلوار لی برای مردان، دامن‌های لی برای زنان همراه با دیگر لباس‌ها. رسانه‌ها گزارش کرده‌اند که ورزشکاران از این لباس‌ها که آنها را شبیه به بازیگر معروف هالیوودی جیمز دین کرده بود، بسیار هیجان زده بودند، لباس‌هایی که به اعتقاد خیلی‌ها یکی از بهترین طراحی‌های لباس المپیک بوده است. اما تصمیم اشتراوس برای طراحی مجانی این لباس‌ها فقط به خاطر حس میهن‌پرستی او نبود چرا که این شرکت به کمیته ملی المپیک 350000 دلار پول داده بود تا اسم آنها به عنوان طراح لباس تیم ملی آمریکا تبلیغ شود و آنها توانستند از این المپیک 12 میلیون دلار سود بکنند.

آمریکا المپیک تابستانی 1980 روسیه را تحریم کرد و هزاران طرفدار لباس‌های جین نیز در روسیه ناامید شدند. علاوه بر لباس تیم آمریکا اشتراوس قصد داشت تا 17000 جفت تی‌شرت و شلوار لی را بین تماشاگران، خدمه و کارکنان داخل ورزشگاه‌های مسکو و 6000 جفت دیگر را برای رانندگانی که برای المپیک کار می‌کردند، توزیع کند. نیویورک تایمز گزارش می‌کند که جوانان اتحاد جماهیر شوروی لباس‌های جین آمریکایی را با ارزش می‌دانستند و حاضر بودند به خاطر از دست رفتن موقعیت دریافت مجانی این لباس‌ها از طرف برند لی‌وایز،  پول گزافی را برای آنها در بازار سیاه پرداخت کنند. این داستان همین‌طور نشان می‌دهد که چقدر پوشیدن لباس‌های جین اشتراوس برای تیم ملی المپیک در زمان اوج  جنگ سرد، مهم بوده است. این راهی بود تا لباس خود را به رخ سایر تیم‌ها بکشند.

طراحی لباس‌های کابویی یک بار دیگر خود را در طول المپیک زمستانی 1984 نشان داد. هر چند در احترام به روح دموکراسی آمریکایی، اشتراوس طراحی لباس‌های المپیک تابستانی 1984 در لوس‌آنجلس را به رای عمومی گذاشت. از بین سه طرح ورزشکاری، کلاسیک و وسترن، مردم طرح ورزشکاری را انتخاب کردند که به رنگ قرمز، سفید و آبی در کت‌های زیپ‌دار با طرح خطوط مورب و شلوارهای گشاد و راحت ورزشی و کلاه بیس‌بالی بود. این طرح به شدت معمولی بود و نشان‌دهنده این است که در سال 1980 مردم چقدر طرفدار ورزش کردن بوده‌اند.

پولو رالف

در طول دهه 90 و متعاقب آن سال‌های 2000 چندین برند به عنوان طراح و تامین‌کننده لباس‌های المپیک کار کردند از جمله: جی سی پنی، تامی هیلفایر، آدیداس، ریبوک و پولو رالف. در سال 2008 پولو قراردادی را با کمیته ملی المپیک آمریکا امضا کرد و به عنوان تامین‌کننده رسمی لباس تیم ملی آمریکا جای شرکت کانادایی روتز را که از سال 2002 تا 2006 تامین‌کننده بود را گرفت. طراح نیویورکی توانسته با ارائه طرح‌های میهن‌پرستانه و البته مدرسه‌ای خود که همزمان می‌شود آنها را در قایق‌ها، پیست‌های اسکلی، زمین‌های گلف و مدارس سطح بالا پوشید تا الان تامین‌کننده لباس تیم ملی آمریکا باشد. رالف لورن برای طراحی لباس تیم ملی آمریکا، یک طراح مادرزاد است چرا که میراث برند او در آمریکایی بودن ریشه دارد. لورن همچنین خود را به عنوان یک طراح در زمینه لباس‌های ورزشی اثبات کرده بود. با ارائه خط تولید تی‌شرت‌های پولو که فرصت بزرگی را برای ادغام این محصولات با یکدیگر را فراهم کرده است.

Ralph Lauren

به هر حال بر طبق گزارش وال‌استریت ژورنال اینکه رالف لورن به عنوان طراح رسمی تیم ملی انتخاب شد یک انگیزه سیاسی بزرگ هم داشت. المپیک 2008 پکن فرصت مناسبی برای چین بود تا خود را به عنوان یک ابرقدرت جهانی به رخ بکشد، همین باعث شد تا کمیته ملی المپیک در انتخاب لباس وسواس بیشتری به خرج دهد تا ورزشکاران‌شان در این میان به چشم بیایند. بعد از پیشنهاد لباس‌های معمولی که شرکت روتز ارائه کرد، کمیته ملی المپیک تصمیم گرفت تا سراغ رالف لورن برود تا ظاهری درخشان که نشان‌دهنده ثروت و منزلت بود را طراحی کند.

از همان شروع همکاری پولو در طراحی این لباس‌ها صدای اعتراض مردم بلند شده بود، از اینکه چرا لوگوی پولو به اندازه لوگوی تیم ملی بزرگ است. از همه اینها بالاتر این موضوع بود که این لباس‌ها در چین تولید شده بودند. اما این برای اولین بار نبود که چنین اتفاقی افتاده بود. در سال 1992 سایت (WWD) گزارش کرده بود که درون کمیته اختلافاتی در این زمینه وجود دارد که چرا لباس‌های طراحی شده توسط جی سی پنی در آسیا تولید شده بودند. خوشبختانه رالف لورن اطمینان داد که لباس تیم ملی در المپیک 2016 ریو کاملاً در داخل خاک آمریکا تولید شده‌اند.

زمانی که هالستون لباس تیم ملی را در 1976 طراحی می‌کرد افراد زیادی با لباس ورزشی در خیابان‌ها تردد نمی‌کردند. بر طبق گزارش مک‌کلندون، لباس‌های المپیک تاثیر زیادی برروی گسترش سبک پوشیدن لباس ورزشی در محیط‌های عمومی داشته است. به همین خاطر لباس رسمی تیم آمریکا کمی بیشتر معمولی و ورزشکاری شده‌اند در حالی که به سبک سنتی آمریکایی هم وفادار مانده‌‌‌اند. طبیعتاً برای ما مهم نیست که تیم ملی آمریکا کتانی‌های خود را با طراحی‌های بی‌نظیر امسال کریستین لوبوتن برای تیم ملی کوبا عوض کند اما خوشحال هستیم که دیگر خبری از آن کلاه‌های کابویی نیست!