مشکلات خواب: اینزومنیا [قسمت دوم]

بی‌خوابی مزمن بیش از یک ماه طول می‌کشد و می‌تواند توسط اختلال دیگری ایجاد شود و یا اینکه خود یک اختلال اولیه است. افراد با سطوح بالای هورمون استرس یا تغییر در سطح سیتوکین به‌احتمال‌زیاد بیش از دیگران به بی‌خوابی مزمن دچار می‌شوند. اثرات آن با توجه به علل، متفاوت است. ممکن است شامل خستگی عضلانی، توهم و یا خستگی روانی هم باشد. بی‌خوابی مزمن می‌تواند باعث دوبینی شود.

علائم بی‌خوابی

مشکل در به خواب‌رفتن، ازجمله مشکل پیدا کردن موقعیت یک خواب راحت، بیدار شدن از خواب در طول شب و عدم توانایی در برگشت به خواب؛ احساس کسلی پس از بیدار شدن، خواب‌آلودگی روزانه، تحریک‌پذیری یا اضطراب.

شروع بی‌خوابی: بی‌خوابی که معمولا با مشکل در خواب‌رفتن در آغاز شب شروع می‌شود، اغلب نشانه‌ای از اختلالات اضطرابی است. اختلال و تأخیر در فاز خواب می‌تواند با بی‌خوابی اشتباه شود، اختلال در خواب باعث تأخیر در خواب‌رفتن می‌شود درحالی‌که بی‌خوابی باعث بیدار ماندن در بیشتر ساعات شبانه‌روز می‌شود. بیماران مبتلا به مشکل دیر خواب‌رفتن یا بیداری شبانه با مشکل بازگشت به خواب نیز درگیر هستند. دوسوم از این بیماران از بیدار شدن در وسط شب و بیش از نیمی از مشکل سقوط در خواب و پس از آن بیداری رنج می‌برند. بیداری صبح زود بیداری است که قبل از رسیدن به حد مطلوب خواب (بیش از 30 دقیقه) رخ می‌دهد و کل زمان خواب به 6.30 ساعت می‌رسد. بیداری صبح زود اغلب از ویژگی‌های افسردگی است.

خواب با کیفیت بد

کیفیت بد خواب، می‌تواند به دلیل عوامل دیگری مانند پاهای بی‌قرار، آپنه خواب یا افسردگی شدید رخ دهد. در این اختلال فرد به فاز سوم خواب یا فاز دلتا که دارای خواص ترمیمی است، نمی‌رسد. افسردگی مزمن منجر به تغییر در عملکرد محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال شده و باعث انتشار بیش‌ازحد هورمون کورتیزول می‌شود که می‌تواند به خواب با کیفیت نامطلوب منجر شود. پر ادراری شبانه و ادرار شبانه بیش‌ازحد نیز می‌تواند سبب اختلالات آزاردهنده در خواب فرد شود.

ذهنیت:

معمولا تصورات نادرست از خواب باعث ایجاد تصور غلط از بی‌خوابی نیز می‌شود. در بعضی موارد بی‌خوابی واقعا به معنای بی‌خوابی سنتی است.

علل:

علائم بی‌خوابی معمولا به دلایل زیر به وجود می‌آید:

1- استفاده از مواد روان‌گردان (مانند محرک‌ها)، برخی از داروها، گیاهان، کافئین، نیکوتین، کوکائین، آمفتامین، متیل فنیدیت، آریپیپرازول، MDMA، مودافینیل، یا مصرف بیش‌ازحد الکل

2- استفاده بیش‌ازحد از الکل و آرام بخش های دیگر، مانند داروهای ضد اضطراب و مواد مخدر مانند بنزودیازپین.

3- استفاده بیش‌ازحد از مسکن مانند مخدرها

4- جراحی قفسه سینه

5- بیماری های قلبی

6- انحراف تیغه بینی و اختلالات تنفسی شبانه

7- سندرم پاهای بی‌قرار که می‌تواند باعث بی‌خوابی در شروع خواب شود، با توجه به احساس ناراحتی در پاها و نیاز به حرکت دادن پاها یا سایر نقاط بدن برای از بین بردن این احساس.

8- اختلالات دوره‌ای حرکتی اندام‌ها (PLMD) که در طول خواب رخ می‌دهد و می‌تواند باعث بیدار شدن از خواب و تحریک بی‌خوابی شود.

9- درد، درد ناشی از یک آسیب یا بیماری می‌تواند مانع از داشتن خواب راحت شده و به‌علاوه می‌تواند علتی برای بیداری نیز محسوب شود.

10- تغییرات هورمونی مانند تغییرات قبل از قاعدگی و یا دوران یائسگی.

11- وقایع زندگی مانند ترس، استرس، اضطراب، تنش احساسی و روانی، مشکلات کار، استرس مالی، تولد یک کودک و عزاداری

12- مسائل گوارشی مانند سوزش سر دل یا یبوست

13- اختلالات روانی مانند اختلال دوقطبی، افسردگی بالینی، اختلال اضطراب منتشر، اختلال استرس پس از سانحه، اسکیزوفرنی، اختلال وسواسی جبری، زوال عقل و (ADHD).

15- اختلالات ریتم شبانه‌روزی، مانند تغییر نوبت کاری. ناتوانی در خواب در برخی از ساعات روز باعث خواب‌آلودگی بیش‌ازحد به نسبت زمان‌های دیگر روز می‌شود. اختلالات خواب مزمن نیز دارای علائم مشابه است.

16- اختلالات خاص عصبی، ضایعات مغزی، یا سابقه آسیب‌های مغزی

17- شرایط پزشکی مانند پرکاری تیروئید و آرتریت روماتوئید.

18- مصرف بیش‌ازحد داروهای پیشگیری از بیماری‌هایی مانند ایدز (آرام‌بخش و یا مخدرهای ضدافسردگی) نیز می‌تواند باعث ایجاد اختلال در بازگشت به خواب شود.

19- بهداشت خواب ضعیف، به‌عنوان‌مثال، سروصدا و یا مصرف بیش‌ازحد کافئین.

20- یک بیماری ژنتیکی نادر که می‌تواند به‌صورت دائمی باعث اختلال در خواب، بی‌خوابی و در نهایت منجر به مرگ شود.

21- تمرین فیزیکی. بی‌خوابی ناشی از ورزش طولانی‌مدت در ورزشکاران باعث تأخیر در شروع خواب می‌شود که در بین ورزشکاران بسیار شایع است.