یا دود زندگی و روزگارشان را سیاه می‌کند یا گردوغبار خاکستر. نه در سرما و نه در گرما یک روز خوش ندارند.
به گزارش به نقل از همدلی ، مردمان جنوب تاوان چه را پس می‌دهند؟ نه هوا دارند، نه برق و نه آب. دو روز پیش خبری مبنی بر عمدی بودن آتش‌سوزی تالاب هورالعظیم در خوزستان منتشر شد؛ اینکه به‌دنبال قطع انتقال آب شرب به عراق، عراقی‌ها هر روز هورالعظیم را آتش می‌زنند تا دودش به سمت خوزستان بیاید. خبری که صدای افکار عمومی را برانگیخت و واکنش‌های زیادی به این موضوع را در پی داشت.
در واکنش به این خبر رئیس انجمن مهندسان صنعت آب خوزستان، می‌گوید: «هیچ آبی از طریق دستگاه‌های مسئول در وزارت نیرو در خوزستان به عراق منتقل نشده است و تعمدی بودن آتش‌سوزی در هورالعظیم ربطی به انتقال آب شرب از ایران به عراق ندارد.» دو هفته پیش تالاب هورالعظیم در هویزه در بخش عراقی دچار آتش‌سوزی بزرگی شد که تغییر جهت باد، دود آن را به سمت شهرهای خوزستان به خصوص هویزه، سوسنگرد، اهواز و حمیدیه حرکت داد. به همین دلیل باز هم شهروندان جنوبی دچار گرفتگی تنفس و دشواری زندگی شدند و در اثر آن حدود 1800هکتار از این تالاب بخش ایران در آتش سوخت که تا چندین روز آسمان خوزستان را دود فرا گرفته بود. شدت گرمای این آتش سوزی به نحوی بود که گاومیش‌ها و برخی احشام در دشت آزادگان نیز دچار آسیب شدند.
در دوره احمدی‌نژاد سه حوضچه خشک شد
حمیدرضا خدابخشی می‌توضیح می‌دهد: «هورالعظیم بزرگ‌ترین تالاب استان خوزستان و یکی از بزرگ‌ترین تالاب‌های ایران است. تالاب در مرز ایران و عراق واقع شده و حدود یک سوم این تالاب در ایران و دوسوم آن در کشور عراق است. آتش سوزی در این منطقه چند دلیل دارد. بخشی از این آتش‌سوزی مربوط به مسائل امنیتی است که معمولا در قسمت مرزبانی آن بخش از تالاب که در نقطه دید نظامی قرار گرفته، برای دید بهتر سوزانده می‌شود. مورد دیگر مردمان بومی منطقه هستند که برای احصای زمین کشاورزی، زمین را آتش می‌زنند. بخشی دیگر آن مربوط به کشور عراق و ارتش آن می‌شود.» رئیس انجمن مهندسان صنعت آب خوزستان ادامه داد: «در دوره احمدی‌نژاد به‌دلیل وضع تحریم‌ها و خروج پیمانکاران ژاپنی‌ها و ورود پیمانکاران چینی به‌دلیل حفاری شرکت نفت در خشکی، سه حوضچه خشک شد.»
هورالعظیم در غرب استان خوزستان در انتهای رود کرخه در منطقه مرزی دشت آزادگان بین دو کشور ایران و عراق واقع شده‌است و دارای طول جغرافیای 47 درجه و 58 دقیقه تا 47 درجه 16 دقیقه و30 ثانیه طول شرقی و عرض جغرافیایی 31 درجه 53 دقیقه تا 41 درجه عرض شمالی است. این تالاب به صورت مشترک در شهرستان‌های دشت آزادگان و هویزه استان خوزستان واقع شده است. هورالعظیم درجنوب غرب شهرستان هویزه واقع بوده و شهر رفیع (کاوه) مرکز بخش نیسان در3 کیلومتری آن قرار دارد. تالاب هورالعظیم به دلیل تامین نشدن حق آبه مورد انتظار، با کم‌آبی روبه‌رو است و تخلفات شرکت ملی نفت ایران در این منطقه نیز به تخریب گسترده زیست‌بوم آن منجر شده‌است. بیش از نیمی از بخش ایرانی این تالاب از بین رفته‌است.
دود هورالعظیم، اهواز را درگیر کرده است
همچنین چند روز پیش مدیرکل حفاظت محیط زیستخوزستان در واکنش به موضوع گفت: این بحران تنها متعلق به مدیریت بحران یا حفاظت محیط زیست خوزستان نیست زیرا این مشکل در یک کشور خارجی رخ داده و همه دستگاه‌ها باید در مهار این آتش سوزی کمک کنند. احمدرضا لاهیجان زاده توضیح داد: دو نقطه بخش عراقی تالاب هورالعظیم یکی در عمق 5 تا 10 کیلومتری فاصله مرز در خاک عراق و نقطه دیگر در عمق 20 تا 25 کیلومتری و همچنین دو نقطه دیگر با فاصله بیشتر و در حدود عمق 20 تا 30 کیلومتری خاک عراق دچار آتش‌سوزی شده است اما دودی که اهواز و دیر شهرهای خوزستان را در بر گرفته ناشی از آتش سوزی دو نقطه حدود عمق 5 و 20 کیلومتری مرز است .مسیر دود آتش سوزی از مرز طی شده و تا جنوب اهواز و سپس به سمت جنوب شرق ادامه پیدا کرده که کاملا شهرستان اهواز را درگیر کرده است .
او ادامه داد: پس از اتمام عملیات اطفای حریق در بخش شرقی تالاب هورالعظیم در هفته گذشته، اعلام کردیم که حتی اگر آتش به صورت صددرصد مهار شود اما با توجه به اینکه سه راس مثلث آتش شامل باد شدید، دمای بالا و نیزار وجود دارد، ممکن است آتش سوزی مجددا رخ بدهد. همچنین با توجه به اینکه فعل و انفعالات شیمیایی در بستر تالاب رخ می‌دهد، وجود گاز متان و ترکیبات آلی می‌تواند شرایط محیط را برای آتش سوزی مجدد مهیا کند. اولین و بهترین راه حل برای مهار آتش سوزی، رهاسازی آب در بخش عراقی تالاب هورالعظیم است که این موضوع به میزان ذخیره آب بستگی دارد.
درخواست مقابله با سدسازی‌های ترکیه
اما ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود. چند ماه پیش فعالان محیط زیست، همه ایرانیان را برای مشارکت در کمپین «میان‌رودان» برای امضای یک نامه فراخواندند. هومان خاکپور فعال حوزه محیط زیست و ایده‌پرداز این کمپین گفته بود: دولت ترکیه از نابسامانی‌های موجود در عراق و سوریه سوءاستفاده کرده است و از رعایت حق‌آبه این کشورها خودداری می‌کند. در حال حاضر عراق و سوریه با توجه به ناامنی در کشور خود نمی‌توانند مطالبه‌گر سهم آبی خود از ترکیه باشند. بر اثر بسته شدن آب از سوی ترکیه بخش هورالعظیم عراق خشک و به کانون اصلی گرد و غبار تبدیل شده است که کشور ما را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
به عقیده خاکپور ترکیه قصد دارد از طریق سد آتاتورک سطح اراضی کشاورزی خود را یک و نیم میلیون هکتار توسعه دهد به همین دلیل خواستار ایجاد یک الزام بین‌المللی هستیم تا ترکیه را ملزم به رعایت حق‌آبه پایین دست کند بنابراین قصد داریم در جریان کنفرانس مقابله با پدیده گرد و غبار که تیرماه سال جاری با حضور عالی‌ترین مقام سازمان ملل و وزرای خارجه و محیط زیست 53 کشور در تهران برگزار می‌شود نامه‌ای را به دبیر کل سازمان ملل برسانیم؛ نامه‌ای که حاوی مطالبات ما برای مقابله با زیاده‌خواهی‌های دولت ترکیه است. ️از شهروندان ایرانی تقاضا داریم حمایت خود را از این طرح از طریق ثبت‌نام در سایت حفاظت از تالاب هورالعظیم و امضای نامه‌ای که به دبیر کل سازمان ملل نوشته شده؛ اعلام کنند.
گردوغبارهایی حدود 21برابر استاندارد
حاشیه‌نشینان هور که مردمی از تبار عرب هستند تا پیش از جنگ ایران و عراق در ده‌ها روستا و آبادی حاشیه هور با استفاده از این تالاب و نیز از آبزیان آن اقتصاد خانواده‌های خویش را تامین می‌کردند. بین سال‌های 1990 تا 1992، دولت صدام حسین تلاش کرد تا این تالاب را خشک کند، چون تصور می‌کرد گروه‌های مسلحی در این محل زندگی می‌کنند. تا سال 2003 و سقوط صدام که آب دوباره به این منطقه باز شد، بیشتر از نود درصد تالاب خشک شده بود. تقریباً تمام روستاهای مجاور هور به‌جز شهر رفیع به‌طور کلی ازبین رفته‌است از جملهٔ این روستاهای از میان رفته می‌توان حسچه، لولیه، عمه، کسر، مچریه، محیّره، سیّدیّه، ابوچلاچ، مشیمشیّه، جرایه، طبر، شط علی، زهیریِه، برگه، و برص را نام برد.
با این حال خشک شدن هورالعظیم چه در ایران و چه در عراق میزان وقوع توفان‌های ریزگردی را افزایش داده‌است و باعث شده استان خوزستان با گرد و غبارهایی حدود 21 برابر استاندارد مواجه شود.
