برای تعویض کارت‌های معافیت و پایان خدمت چه مدارکی لازم است؟

خدمت سربازی، دوره‌ای شیرین و خاطره‌انگیز از زندگی آقایان محسوب می‌شود که حتی سال‌ها پس از پایان آن نیز می‌تواند هنوز در ذهنشان تپش داشته باشد.

به گزارش خبرنگار حوزه نظام وظیفه گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ خدمت سربازی، دوره‌ای خاطره‌انگیز از زندگی آقایان محسوب می‌شود که برخی افراد از آن به شیرینی یاد می‌کنند و برخی دیگر انرژی مثبتی نداشته و از آن به عنوان بدترین دوران یاد می‌کنند، اما این دوران برای خود تعاریف، تاریخچه و قوانینی دارد که امروز باشگاه خبرنگاران جوان قصد دارد تا به صورت مختصر از آن عبور کند و همچنین مدارک لازم برای تعویض کارت‌های معافیت و پایان خدمت را نیز شرح دهد، پس پیشنهاد می‌کنیم برای آگاهی از این موارد مطلب پیش را از دست ندهید.

تعریف سربازی در ایران و تاریخچه آن

سربازی در ایران به خدمت سربازی عمومی گفته می‌شود که بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تمام مردان بالای 18 سال ایرانی، به جز مواردی که استثناء شده‌اند، باید به خدمت سربازی بروند. در ایران برای اولین بار لایحهٔ خدمت اجباری نظام وظیفه در سال 1303 توسط رضا شاه به مجلس شورای ملی چهارم تقدیم شد و به رغم مخالفت ملاکان بزرگ و روحانیون، قانون نظام اجباری که مشتمل بر سی و شش ماده بود در جلسه 178 مجلس شورای ملی دوره 5 مورخ شنبه شانزدهم خرداد 1304 به تصویب رسید.

بیشتر بخوانید: سربازی 24 ماه می‌شود؟

در ایران بسیاری (به ویژه پسران) بر این باورند که خدمت سربازی هدر دادن 2 سال از بهترین سال‌های عمرشان است، درحالی که برخی (از جمله مقامات نظامی) آن را حرکتی جهادی و جهاد در راه خدا می‌دانند.

بسیاری نیز گذراندن خدمت مقدس سربازی به مدت 2 سال را بخشی از ادای دین هر فرد مذکر به کشور و نظام مقدس جمهوری اسلامی می‌دانند.

گذراندن دوره سربازی برای تمامی مشمولان اجباری است و مشمولان قبل از پایان این دوره از انجام هرگونه خدمات دولتی و استفاده از برخی خدمات شهروندی بازداشته می‌شوند، مگر با ارائه مدرک معافیت موقت. در مهرماه 1396، شرط ارائه مدرک سربازی برای اخذ گواهینامه برداشته شد.

قانون 32 ماده‌ای خدمت اجباری در 16 خرداد 1304 در مجلس شورای ملی به تصویب رسید.

طبق بند اول این قانون تمام افراد ذکور بالای 21 سال باید به مدت 2 سال به خدمت سربازی می‌رفتند.

در آن زمان، چون یک میلیون نفر شرایط تعیین شده برای سربازی را داشتند و نیاز کشور 100هزار نفر بود، مقرر شد که از هر 10 نفر، فقط یک نفر به سربازی رود.

در سال 1335 امور سربازگیری از حوزه اختیارات ارتش خارج و به وزارت کشور سپرده شد، اما اجرای این قانون به علت عدم آمادگی وزارت کشور تا مهرماه سال 1341 به تعویق افتاد.

بیشتر بخوانید: حذف وثیقه 100 هزار تومانی دانشجویان دارای ضمانت ستاد عمره و عتبات عالیات

این قانون تا زمان انقلاب اسلامی تغییر چندانی نکرد. در سال 1363 و با توجه به شرایط جنگ قانون خدمت سربازی مشتمل بر 67 ماده و 57 تبصره در روز یکشنبه 29 مهرماه 1363 در مجلس شورای اسلامی تصویب شد.

معافیت از سربازی

افرادی که دارای مصدومیت یا نارسایی‌های بدنی یا برخی شرایط اجتماعی هستند، از خدمت معاف می‌شوند.

بیشتر بخوانید: نحوه گذراندن سربازی با انجام پروژه تحقیقی + جزئیات

اساساً دو نوع معافیت وجود دارد: معافیت موقت و معافیت دائم.

بنیاد ملی نخبگان

افرادی که دارای شرایطی خاص باشند، از طریق بنیاد ملی نخبگان می‌توانند دوره سربازی را با طی دوره آموزشی و انجام یک پروژه به جای مابقی دوره، به اتمام برسانند.

معافیت پزشکی

دارا بودن شرایط خاص جسمی یا روانی، یکی از امکان‌های معافیت است.

معافیت کفالت

معافیت کفالت به معافیتی گفته می‌شود که به دلیل سرپرستی از افراد خانواده به شخص مشمول داده می‌شود.

بیشتر بخوانید: درآمد میلیونی سودجویان با تلکه کردن سربازان و مشمولان

جانبازان می‌توانند برای فرزند خود معافیت کفالت بگیرند، در صورتی که درصد جانبازی بیش از 25درصد باشد، می‌توانند فرزند دیگر خود را نیز از خدمت معاف کنند.

معافیت تحصیلی

معافیت تحصیلی جزء معافیت‌های موقت است، به این معنی که دانش‌آموزان و دانشجویان تا زمانی که تحصیل می‌کنند از خدمت معاف هستند.

معافیت سه برادری

در اردیبهشت ماه سال 1388، مسئولان سازمان وظیفه عمومی جمهوری اسلامی ایران به دلیل تراکم بیش از حد مشمولان خدمت سربازی، قوانین جدید معافیت را اعلام کردند که این نوع معافیت از اول فروردین 1391 متوقف شد.

بیشتر بخوانید: مقررات جدید کسر خدمت‌ سربازی از چه زمانی اجرا می‌شود؟

فروش خدمت وظیفه

اولین بار در آذر ماه سال 1377 برای مقطعی سه ساله سربازان مجاز شدند تا با پرداخت مبالغی از خدمت سربازی معاف شوند.

در آن زمان مبلغ خرید سربازی بین یک میلیون و 800 تا سه میلیون و 100 هزار تومان در نظر گرفته شد و 350 هزار نفر سربازیشان را خریدند.

بیشتر بخوانید: شرط موافقت با کسر خدمت متولدان قبل از 72

در 30 آذر 93 دولت یازدهم دربند «ط» تبصره شانزده لایحه بودجه پیشنهادی خود مبنی بر فروش دوره سربازی مشمولانی که 10 سال غیبت دارند را به مجلس داد. در این بند بودجه آمد: به دولت اجازه داده می‌شود تا تمام مشمولان خدمت وظیفه عمومی را که «بیش از 10 سال» غیبت دارند، با پرداخت دریافت جریمه مدت زمان غیبت، معاف کند.

در لایحه بودجه سال 1395، دولت پیشنهاد معافیت با پرداخت جریمه برای افراد با 5 سال غیبت را داد، اما ستاد کل نیرو‌های مسلح با آن مخالفت کرد و مدت غیبت 8 سال را پیشنهاد داد. کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در نهایت با 8 سال موافقت کردند.

مبلغ جریمه بین 10 تا 50 میلیون تومان بر اساس مدرک تحصیلی تعیین شد.

هرچند که برخی نمایندگان به دلیل تبعیض بوجود آمده به خاطر توانایی ثروتمندان در خرید سربازی مخالف این طرح بودند.

بیشتر بخوانید: چه سربازانی می‌توانند کسر خدمت ایثارگران بگیرند؟

دارندگان این نوع معافی مجاز به نمایندگی مجلس، عضویت در شورا‌های اسلامی و انتصاب در سمت‌های مدیریتی نیستند.

تبصره مربوطه در لایحه بودجه سال 1396 نیز گنجانده شده‌است.

مدارک لازم برای تعویض کارت‌های معافیت و پایان خدمت وظیفه عمومی

پیش از اقدام به تعویض کارت پایان خدمت باید به نکات زیر توجه کنید:

کارت‌های معافیت غیر هوشمند از تاریخ 01-04-1392 (یکم تیر 1392) فاقد اعتبار هستند.
تعویض کارت پایان خدمت عادی به هوشمند برای آن دسته از کسانی است که از تاریخ 01-01-1360 (یکم فروردین 1360) به بعد خدمت آنان به اتمام رسیده است.
کسانی که کارت خود را مفقود کرده و یا غیر قابل استفاده باشد باید برای دریافت کارت مراحل مربوط به صدور کارت المثنی را طی کنند. (مشاهده مدارک مورد نیاز جهت صدور کارت معافیت المثنی)
ثبت و درخواست تعویض کارت پایان خدمت برای کارکنان نیرو‌های مسلح که از خدمت رها شده‌اند (بازنشسته، بازخرید، مستعفی، اخراجی و پایان خدمت) در دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی (پلیس + 10) انجام می‌شود و کارکنان نیرو‌های مسلح که هنوز شاغل بوده و در حال خدمت هستند باید به یگان خدمتی خود مراجعه کنند.

بیشتر بخوانید: اجرای کسرخدمت ایثارگری فقط برای سربازان حین خدمت

مدارک لازم

اصل و تصویر پشت و رو کارت ملی.
اصل شناسنامه عکسدار به همراه تصویر صفحه اول و توضیحات.
دو (2) قطعه عکس 4×3 صرفاً رنگی فقط با زمینه سفید و تمام رخ، مطابق با شئونات اسلامی فاقد زیور آلات، کراوات یا هرگونه پیرایش مو و محاسن.
اصل و تصویر آخرین مدرک تحصیلی یا گواهی مربوطه. (در صورتی که وضعیت تحصیلی به نسبت به گذشته تغییر کرده باشد)
اصل کارت معافیت یا پایان خدمت قبلی که دارای مهر طلاکوب بوده، شماره سریال آن مشخص و با اطلاعات ارائه شده از سوی متقاضی مطابقت داشته باشد.

بیشتر بخوانید: مخترعین کسری خدمت نمی‌گیرند

نرخ این خدمت در دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی با احتساب هزینه پستی و پیامک مبلغ 250 هزار و 600 ریال (بیست و پنج هزار و شصت تومان) است که از طریق دستگاه‌های کارت خوان موجود در دفاتر دریافت می‌شود.