موضوع روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان مسالهای نیست که بتوان آن را به یک روز محدود کرد. زنانی که مورد خشونت خانگی یا اجتماعی قرار میگیرند در واقع در هر لحظه از زندگی خود این خشونت را احساس میکنند.
به گزارش به نقل از آرمان ،خشونت انواع مختلفی دارد که گاهی حتی به چشم نمیآید. نگاه پرسشگرانه یک مرد به زن وقتی در جمع خانوادگی میخندد نیز خشونتی است که زنان زیادی با آن مواجه شدهاند، اما برخی حتی به این مساله و اینکه در آن لحظه مورد خشونت همسر، پدر یا برادر خود قرار گرفتهاند، اطلاع ندارند. برای همین در جهان برای حل این مساله گامهای قوی و موثری برداشته میشود.
دبیر کل سازمان ملل متحد در پیامی به مناسبت روز جهانی امحای خشونت علیه زنان(25 نوامبر) اعلام کرد: امسال جنبش جهانی ملل متحد به منظور اتحاد برای امحای خشونت علیه زنان و دختران، حمایت برای بازماندگان را مورد تاکید قرار میدهد و از موضوع «جهان را نارنجی کنید» دفاع میکند که از نارنجی به عنوان رنگ اتحاد و هشتگ HearMeToo( به من گوش دهید) حمایت میکند. آنتونیو گوترش در ادامه نوشته است: تا زمانی که نیمی از جمعیت جهان یعنی زنان و دختران نمیتوانند زندگی بدون ترس، خشونت و ناامنی روزانه را تجربه کنند، بحق نمیتوان گفت ما در جهانی منصفانه و برابر زندگی میکنیم. فعالیت مسئولان دولت برای محو خشونت علیه زنان در ایران نیز به جدیت مورد پیگیری است. لایحه تامین امنیت زنان علیه خشونت که در دولت نهم مطرح شد و با اینکه در دولت یازدهم به جدیت مورد پیگیری قرار گرفت و معاون وقت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری برای کاهش خشونتها، تدوین و تهیه این لایحه را از اولویتهای خود عنوان کرده بود، هنوز به تصویب نرسیده است.
برای نخستین بار در ایران است که این لایحه تعریفی از خشونت علیه زنان ارائه میدهد. محمدعلی اسفنانی، سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس در این باره گفته بود: در ایران در زنان بین 15 تا 44 سال میزان مرگ ناشی از خشونت با میزان مرگ ناشی از سرطان برابر است. این لایحه مانند هر لایحه دیگری که برای تصویب مورد بررسی قرار میگیرد موافقان و مخالفانی دارد. زهرا آیتالهی یکی از مخالفان است که با دیدگاهی متفاوت با لایحه مخالفت کرده و آن را مخل آرامش در خانه دانسته بود. از دیگر مخالفان معاون حقوقی قوه قضائیه است که گفته بود: آسیب اساسی که این لایحه با آن روبهرو است، جرم انگاری وسیع آن است، اما ذبیح ا... خدائیان سخنان خود را اصلاح کرد و در شهریور 96 به ایرنا گفت: از آنجا که در قوانین اخیرا مصوب شده، تاکید بر حبس زدایی و استفاده از مجازاتهای جایگزین است و سعی در کاهش عناوین مجرمانه برای حبس زدایی میشود، برخی مواد این لایحه پیشنهادی از سوی دولت وصف کیفری و عمدتا به حبس تمایل دارد.
خشونت علیه زنان ریشه در فرهنگ دارد
یک فعال امور زنان درباره اینکه لایحه منع خشونت علیه زنان به کجا رسیده است به «آرمان» میگوید: این لایحه نزد قوه قضائیه است و در آنجا درباره آن از گروههای مختلف نظرخواهی میشود. فکرمیکنم به همین دلیل است که حدود هشت ماه بررسی آن به طول انجامیده است و هنوز به مجلس برگردانده نشده و در این راستا احتمالا نظر علما را هم جویا شوند. هنوز لایحه امنیت زنان به سرانجام خوبی نرسیده است. امیدواریم امری به عنوان خشونت در خانواده و آن هم خشونت علیه زنان در گونههای مختلف این لایحه بتواند در مسیر اجرایی قرار گیرد. عالیه شکربیگی با اشاره به اینکه نباید توجه به امور زنان و خشونتی که در جامعه آنها را مورد آزار قرار میگیرد محدود به یک روز یا زمانی مشخص باشد ادامه میدهد: برای اینکه جامعه را متوجه مساله اجتماعی برای خشونت علیه زنان کنیم، نمیتواند روز خاصی پیامرسان این مساله برای اطلاع دیگران باشد و خوب است از طریق ابزارهایی که این آگاهی را به اجتماع میرساند و سازمانها و نهادهای حمایتی که میتوانند از زنان حمایت کنند، موضوع بررسی شود. یکی از نهادها بحث اورژانس اجتماعی است. به نظرم ما باید آرام و پیوسته این مساله را پیگیری کنیم و اختصاص یک روز خاص و برگزاری جلسات در اینباره کافی نیست.
این مساله فقط به همت زنان وابسته نیست. ما هنوز شاهد کاهش آمار خشونت در خانواده نیستیم چراکه کلیشهها و ایدئولوژی جنسیتی و پدرسالاری در خانواده وجود دارد. این مساله نیازمند کار خانوادگی است و مردان ما هم نیازمند آموزش هستند و با تمرکز روی زنان عملا نمیتوانیم کاری از پیش ببریم و لایحه امنیت زنان هم در جایی مورد بررسی قرار میگیرد که نگاه باورهای جنسیتی میتواند در آن موثر باشد.تغییر مناسبات قدرت که در جامعه ایران شکل گرفته است، شاید حتی سختتر از تصویب قوانین برای حمایت از زنان باشد. مردان و فرزندانی که سالها به سبکی از زندگی عادت کرده اند، به سختی میتوانند جایگاه خود را تغییر و دشواریهای زندگی حقیقی را بپذیرند. شکربیگی با بیان اینکه بهدست آوردن حقی در جامعه آن هم جامعه ما تحت عنوان مطالبهگری حقوق زنان نیازمند زنان است و باید در این زمینه فرهنگسازی انجام شود؛ توضیح میدهد: حدود 40 سال از انقلاب اسلامی میگذرد و در پارهای از موارد خشونت را در خانواده و اجتماع میبینیم. بنابراین نهادها و به خصوص نهادهای قدرت در بیشتر مواقع در تصمیم گیری و در مناسبات قدرت از حضور زنان استفاده میکنند ولی در جاهایی که مطالبهگری برای حقوق زنان وجود دارد کمترین سهم را برای آنان در نظر میگیرند. مثلا زمانی که انتخابات در جامعه انجام میشود، از زنان برای تبلیغات استفاده میکنند.
تغییر رفتارهای غیرنهادینه و غیر مدنی در جامعه ما نیازمند آگاهی است و در بستر آگاهی باید تبدیل به قانون شود و زمانی که بستر اجتماعی آن وجود نداشته باشد حتی اگر در قانون تصویب شود در جامعه اجرا نخواهد شد. خشونت امر وسیعی است که در سنت، آداب و رسوم و فرهنگ ما ریشه دارد حتی ادبیات جامعه ما پر از خشونت علیه زنان است و تغییر آن نیازمند صرف زمان است، باوجود اینکه همواره درباره خشونت علیه زنان صحبت میشود در زمانی زندگی میکنیم که این رفتار فقط یکسویه نیست و گاهی شاهد عکس آن یعنی خشونت زنان علیه مردان هستیم. حتی گاهی فرزندان علیه والدین خود خشونت اعمال میکنند. این فعال امور زنان در اینباره توضیح میدهد. نهاد خانوادگی به عنوان نهادی که جامعهپذیری تربیتی را پیش میبرد، امروز شاهد پیدایش گونهای دیگر از خشونت و آن هم خشونت علیه مردان است.
به گفته شکربیگی، شاهدیم زنان نسبت به حقوق خود آگاه و در جامعه وارد کار شدند. در بعضی موارد میخواهند این آگاهی را در امرو زندگی خود جاری کنند، ولی مردان نسبت به حقوق زنان آگاهی ندارند بنابراین نابرابری جنسیتی شکل میگیرد. او ادامه میدهد: در نتیجه زن آگاه نسبت به حقوق خود ممکن است برای کسب آن دست به خشونت بزند ما امری به نام همسرکشی داریم که هر دو طرف ممکن است مرتکب آن شوند. مردان ما همچنان در عرصه خشونتورزی میتوانند خشونتورزانی باشند که توجیهی برای آن دارند. بنابراین به عنوان راهکاری که بتواند امر خشونت را در خانواده مهار کند مساله گفتوگو را بیان میکنم گفتوگو نه به معنای بحث کردن ما خواهان مهارت گفتوگو برای کسب شهروندی خانوادگی در نهاد خانواده هستیم.